Summary
Samenvatting milieu en gezondheid, deeltentamen 1
- Course
- Institution
Samenvatting van deeltentamen 1 van milieu en gezondheid. Samenvatting van alle hoorcolleges voor het eerste deeltentamen. Ik heb hier een 7,6 mee gehaald.
[Show more]
Seller
Follow
giuliavanerkel
Reviews received
Content preview
Milieu en gezondheidHC 2 – Dose-response en risk assessment
Aan de hand van een risico analyse kan voor stoffen worden gekeken hoe schadelijk ze zijn voor mens, dier en
milieu. Denk hierbij aan stoffen zoals:
- Chemische stoffen
- Biociden
- Pesticiden in huishoudartikelen
- Cosmetica
- Voeding en drinkwater
- Voedingsadditieven
- Medicijnen
Het doel van een risico analyse:
- Risico-baten afweging
- Risico waarden vaststellen
- Priotisering
- Risico monitoring
Bij een risico analyse wordt dus gekeken: wat is het risico voor mens, dier en
milieu. 3 dingen hangen hierbij samen:
1. Risico beoordeling, wetenschappelijke basis
2. Risico management, beleidsmatige afweging
3. Risico communicatie
Toxicologie = het bestuderen van schadelijke effecten van een
biologische, fysische of chemische agentia (organismen die een
infectie, allergie, vergiftiging kunnen veroorzaken) op een
organisme.
Wanneer dit schadelijk is → toxicologie.
Toxicologie:
- Het schadelijke effect op levende organismen.
- Begrijpen waarom en hoe agentia toxisch kunnen zijn.
Farmacologie:
- Gunstige effecten van agentia op levende organismen.
Maar…
Risico beoordeling:
- Kwantitatieve schatting van mogelijk effect op de gezondheid door blootstelling.
Toxicologische risicobeoordeling:
1. Vaststellen van de blootstelling
2. Identificatie van intrinsieke gevaarlijke eigenschap (hazard, toeval)
3. Karakterisering eigenschap (dosis-effect)
4. Vaststellen van het risico
Hazard x blootstelling = risico
1
,Er zijn verschillende routes waardoor je ergens aan kan worden blootgesteld. Blootstellingroutes:
- Ingestie, gastro-intestinaal tract
- Inhalatie, longen (directe opname in bloed)
- Huid, dermal (langzaam)
- Experimenteel:
o Intraveneus (IV)
o Intraperitoneal (IP)
o Subcutaan (SC)
Het meest effectief is de directe opname in bloed, via de longen of IV. Hierbij wordt
het first-pass metabolisme door de darm en lever vermeden.
1. Blootstelling aan toxicant
2. Kinetiek, wat het lichaam met de chemical doet
3. Effect, dynamiek
4. Biochemische gebeurtenis
5. Disfunctie of destructie van target moleculen
Kinetiek = Wat doet het lichaam met de chemical?
Hierbij gaat het om:
- Blootstelling, is het uitwendig of inwendig?
- Dosis, intake (inslikken) of uptake (absorberen)?
- Biokinetiek (ADME):
o Absorption
o Distribution
o Metabolism
o Elimination
Wanneer een stof in het lichaam terecht is gekomen kan het in verschillende fases terecht komen,
biotransformatie:
1. Fase I: Toevoegen polaire groepen + voorbereiden op fase II.
Reductie of hydrolyse.
2. Fase II: Stoffen beter wateroplosbaar maken zodat ze makkelijker kunnen
worden uitgescheiden.
Reactieve metabolieten minder reactief maken.
3. Fase III: Actief transport de cel uit.
Bij blootstelling na opname in het lichaam speelt kinetiek een belangrijke rol. Hierbij
kan metabolisme leiden tot detoxificatie of bio activatie.
Toxisch effect (dynamiek) = Wat doet de chemical met het lichaam?
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen 2 toxische stoffen:
- Toxine: toxische stof geproduceerd door biologische systemen (planten, dieren, schimmels, bacteriën)
- Toxicant: toxische stof geproduceerd door menselijke activiteit
2
, Een chemische stof kan vervolgens leiden tot een ongewenst effect:
- Therapeutisch = ongewenst effect, alles behalve het primaire doel van therapie.
- Adverse, schadelijk of toxisch effect = schadelijk voor gezondheid van mens, dier, milieu.
Ongewenste toxische effecten:
- Chemische allergie
Immuun-gemedieerde adverse reactie op een chemische stof (na eerdere blootstelling, sensitisatie).
- Idiosyncratische reactie
Abnormale reactie op een chemische stof door genetische gevoeligheid van een individu
(polymorfisme).
- Acuut vs vertraagde toxiciteit
Carcinogenese, 20-30 jaar (ontstaan en groei van kanker).
Degeneratie van zenuwcellen door sommige pesticiden (Parkinsons).
- Reversibel vs irreversibel
Dit hangt af van het regeneratief vermogen van een orgaan (bijvoorbeeld de lever en zenuwcellen).
- Lokale vs systemische toxiciteit
Blootstelling direct op doelorgaan (huid, longen).
Blootstelling na opname in het lichaam (kinetiek speelt belangrijke rol: bio activatie/detoxificatie).
- Interactie van chemische stoffen: mengsels
Additivity (1+2=3), bevorderen elkaar.
Synergism (1+2=4), het effect is groter dan als je beide dingen apart zou toevoegen.
Antagonism (1+2=2), verminderd effect dan individueel.
- Tolerantie na eerdere blootstelling
Afname in distributie (bijvoorbeeld drug transporters) en afname in gevoeligheid van target
Celdood = cytotoxiciteit. Dit kan door:
- Reactieve intermediairen: binding/schade aan DNA, eiwitten, vetzuren
- Verandering in cel fysiologie
- Necrose en apoptose
Er zijn hiervoor wel beschermende mechanismen. Zoals antioxidanten, fase II biotransformatie, reductie,
adaptatie, genexpressie.
In een normale populatie ligt het lineaire deel van een dose-response curve tussen de 16 en
84%.
3 karakteristieken aan een dosis-respons curve:
1. Eenheid op de x-as (ED50, potentie)
2. Maximum response op de x-as (efficacy)
3. Stijlheid van de curve (n)
4. NOAEL en LOAEL
Begrippen dose-response relaties
NOAEL: no observed adverse effect level
LOAEL: lowest observed adverse effect level
LD50: median lethal dose
ED50: median effect dose
CES: critical effect size (BMR)
CED: critical effect dose (BMD)
ADI = Acceptable Daily Intake
ADI = NOAEL of BMDL / Safety factor (10x10)
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller giuliavanerkel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now