Dit document is een samenvatting met focus op belangrijke termen van het hoofdstuk DNA in 5 VWO. Ideaal om de toets te leren of als houvast bij dit moeilijke onderdeel op het eindexamen.
§1 – De bouw en functie van DNA
- Genoom = geheel aan erfelijke informatie in een cel van een organisme alle cellen
van een organisme hebben hetzelfde genoom
- Eukaryoten (hebben een celkern) genoom = kernDNA, mtDNA (=DNA in
mitochondriën) en chloroplasten
- Mitochondriën en chloroplasten functioneren onafhankelijk van de rest van de cel en
gebruiken daarbij hun eigen DNA
- Prokaryoten: al het DNA dat losligt in de cel = het genoom hebben circulair DNA-
molecuul (plasmiden)
- Bouw van DNA:
o Nucleïnezuur
o 2 ketens aan elkaar gekoppelde nucleotiden
o Nucleotide: desoxyribose, fosfaatgroep en stikstofbase
o Stikstofbasen: adenine, thymine, cytosine, guanine
-
- Desoxyribose: 5 C-atomen fosfaatgroep aan 5, stikstofbase aan 1, 3e C-atoom zit
aan volgende nucleotide
- Uiteinden enkelstrengs DNA-molecuul verschillend: Ene uiteinde = fosfaatgroep
5’-uiteinde en andere uiteinde is 3’-uiteinde DNA van 3’ naar 5’ gelezen en
gekopieerd
- Basenparing = stikstofbasen binden 2 nucleotiden aan elkaar
- Dubbelstrengs DNA-molecuul: helixstructuur
- DNA-molecuul in celkern:
o Rond een aantal eiwitten gewikkeld histonen
o Histonen + DNA = nucleosoom
o 2 opeenvolgende nucleosomen = koppelings-DNA
o Spiralisering
- Sequentie = de volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt
Niet-coderend DNA = DNA dat niet voor eiwitten codeert (98,5%)
- Deel van niet-coderend DNA bestaat uit repetitief DNA = herhaling van korte
nucleotidesequenties ander deel is gen met verloren functie (aanmaak eigeel bij
zoogdieren)
, §2 – DNA-replicatie
- DNA-replicatie = het kopiëren van DNA in de S-fase van de celcyclus
o Afsplitsen van 2 fosfaatgroepen zorgt dat er energie vrij komt
- Replicatiestartpunt
- Waterstofbruggen verbroken door helicase (enzym)
- Replicatiebel ontstaat: helixstructuur verdwenen en twee DNA-strengen gaan uit
elkaar
- Eerst primer = kort stukje nucleïnezuur gemaakt door enzym primase
complementair aan een deel van de DNA-sequentie
- Dan DNA-polymerase schuift langs enkelstreng ketens en synthetiseert zo nieuwe
streng: afleesrichting is 3’ 5’ dus nieuwe streng is 5’ 3’
- DNA-replicatie in 2 richtingen:
o Ene richting is leidende streng (in 1x)
o Andere richting is steeds maar korte stukjes Okazaki-fragmenten gevormd
DNA-ligase koppelt deze korte stukken aan elkaar waardoor de volgende
streng wordt gevormd
- DNA-molecuul wordt bij elke celdeling korter: DNA-polymerase kan uiteinde van
volgende streng niet repliceren
- Telomeer = niet-coderend DNA dat is ingekapseld in beschermende eiwitten
o Zorgt voor bescherming DNA
- PCR = Polymerse Chain Reaction = specifieke DNA-gedeelten gekopieerd tot er
genoeg is voor onderzoek
o Primers, stukjes DNA, DNA-polymerase en DNA-nucleotiden nodig
o 95 graden: denturatie (strengen uit elkaar)
o 65 graden: primers hechten
o 72 graden: DNA-polymerase verdubbelt DNA
o Herhaalt tot genoeg DNA
- Sequensen = bepalen van de nucleotide volgorde van het DNA
o Gelelektroforese = DNA-fragmenten gescheiden op lengte
-
- DNA-fingerprint = DNA-profiel door unieke combinatie van repititief DNA van ouders
o DNA-isolatie restrictie-enzymen knippen repeats uit DNA
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rooskwadijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.66. You're not tied to anything after your purchase.
