aantekeningen van elk hoorcollege rechtsstaat 1: staatsrecht (22/23)
11 views 0 purchase
Course
Staats- en Bestuursrecht
Institution
Hogeschool Utrecht (HU)
Book
Praktisch staatsrecht
aantekeningen die gemaakt zijn bij de hoorcolleges van staatsrecht. Het zijn aantekeningen van alle hoorcolleges, dus week 1 tm 7. ik had voor dit vak een 8,5 als cijfer.
Week 2 hoorcollege staatsrecht.
Handvest van de grondrechten – alleen beroepbaar voor EU-burgers.
Bilateraal: een land verbonden
Multilateraal: meerdere landen verbonden
Onderscheid tussen klassiek en sociaal
Bij klassieke grondrechten (art 1 t/m 18 lid 1 en 23 lid 2 grondwet) moet je denken
aan grondrechten die je beschermen. Er is als het ware een staatsvrije sfeer.
- Waarborgnormen
- Overheidsingrijpen in beginsel niet toegestaan, tenzij uitdrukkelijk grondslag
om te beperken in de grondwet zelf staat.
- Directe werking en afdwingbaarheid bij de rechter
- Naast verticale werking, vaak ook horizontale werking. De burgers kunnen dus
beschermd worden van de overheid, maar ook van elkaar.
Als een burger zich beroept op grondrechten spreken we over verticale werking
Als burgers zich op elkaar beroepen spreken we over horizontale werking
Sociale grondrechten (art. 19 t/m 23 lid 1 GW)
Verwachten juist dat de overheid iets gaat doen
- Ook wel instructienormen genoemd: overheidsingrijpen
- Is juist gewenst (inspanningsplicht). De overheid is verlicht om te zorgen
voor voldoende onderwijs, huisvestiging etc.
Werking van grondrechten
Van oorsprong uitsluitend in verticale verhoudingen (= bescherming van de burger
tegen de overheid.)
Vanaf de grondwetherziening van 1983 ook in horizontale verhoudingen
(=bescherming van een burger tegen een andere burger) voorbeeld Wendy van
Dijk. De rechter zal bij horizontale werking altijd een afweging moeten maken over
welk recht belangrijker is. Welk recht weegt het zwaarst? (Belangenafweging).
Ook als de overheid deelneemt aan het privaatrechtelijke rechtsverkeer moet zijn de
grondrechten in acht nemen.
Beperking van grondrechten:
Beperkingen zijn slechts toegestaan als de tekst van het specifieke grondrecht dat
toestaat. Je hebt verschillende vormen van beperking:
a. Competentiebepaling
Wie mag er beperkingen stellen aan het grondrecht? Gewoonlijk is dat de formele
wetgever zelf (zie ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’). Bij
gebruik van deligatieterminologie kan ook een lagere regelgever bevoegd worden.
(Uitleg: pp week 2 pagina 24)
b. Doelcriteria
Toegestane beperkingen ter bescherming van specifieke doelen, zie bijv. art. 6 lid 2
en art 9 lid 2 GW
c. De methode van kernrecht
Heeft alleen betrekking op art. 7 lid 1 GW
, d. Botsing met een ander grondrecht
Het koninkrijk der Nederlanden en samenwerking met andere staten
(Art. 90 GW) via:
- Intergouvernementele organisaties: hierin werken staten samen op basis
van gelijkwaardigheid: staten kunnen in beginsel niet tegen hun wil worden
gebonden.
- VN: organen; veiligheidsraad, algemene vergadering, economische en
sociale raad en internationaal gerechtshof.
- NAVO
- Raad van Europa: organen; raad van ministers, parlementaire vergadering,
Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Let op: Europese Unie is een supranationale organisatie.
Doorwerking van verdragen in Nederland:
Normen uit verdagen hebben directe werking (self-executing, (art. 93 GW).
Normen uit verdragen hebben voorrang (art. 94 GW)
De procedure van een beroep op een bepaling uit het EVRM:
1. Eerst een beroep doen op het EVRM bij de nationale rechter. Je moet de
nationale rechtsgang helemaal doorlopen.
2. Klachtenrecht EVRM
EVRM: de opzet van het beperkingssysteem in de mensenrechtenverdragen is
minder strikt in termen van legaliteit. Dat wil concreet zeggen: beperking is in
beginsel ook mogelijk door lagere wetgevers en door gewoonterecht. (Pagina 28 en
29 PP week 2).
Grondrechten: voor wie?
-De meest nationale en internationale grondrechten zijn rechten die aan het
individu als zodanig toekomen. Het zijn van mens is dan meestal al
voldoende als voorwaarde voor werking.
- In enkele gevallen gelden grondrechten alleen voor Nederlanders (art. 3, 4,
19, 20 lid 3 grondwet.)
- Etc. kijken in pp
Art 1 Grondwet is absoluut
Vergelijkbare rechten in art. 14 EVRM, art. … BUPO (etc in pp)
Art. 4 GW = er zijn beperkingen op de wet. Dit moet in de wet staan.
Gedetineerden in Nederland hebben kiesrecht, tenzij de OvJ heeft geëist dat dit ze
wordt ontnomen.
Art 7 Gw vrijheid van meningsuiting
- Vergelijkbare rechten in art. 10 EVRM, art. 19 BUPO
- Vrijheidsrecht
- Zowel verticale als horizontale werking.
, Wie zegt wat en waar?
(Burger, cabaretier, priester, dominee, imam, journalist, kunstenaar, politicus, etc.)
(theater, parlement, etc.)
Het maakt heel erg uit wie wat zegt en waar deze persoon het zegt. Een cabaretier
kan veel meer zeggen voor publiek dan de minister kan.
- Indirecte werking via uitvoeringsregelingen. In beginsel niet direct
afdwingbaar
‘Codetaal in de wet’ = alleen hoogste wetgever mag hier beperkingen op stellen.
DELIGATIETERMINOLOGIE VRAGEN
Verticale werking grondrechten: overheid en burger. Overheid is boven de burger.
Horizontale werking grondrechten: burger en burger. Burgers zijn gelijk aan
elkaar.
- Je kan je bij openbaring van jouw persoonlijke teksten beroepen op art. 10
GW. Eerbiediging en bescherming persoonlijke levenssfeer.
- Degene die openbaart kan beroepen op art. 7 GW. Vrijheid van
meningsuiting.
De rechter gaat dan kijken welke van de twee belangrijker is. Is hier bescherming
van de persoonlijke levenssfeer belangrijk, of dat degene die openbaart gebruik
maakt van zijn vrijheid van meningsuiting?
Bij iedere wet in de grondwet is er wel een jurisprudentie.
Beperking van de grondrechten
Demonstraties over bijvoorbeeld:
- Abortus
- Milieu
- Dierenleed (bv bio-industrie, veganisten)
- Arbeidsvoorwaarden
- Religieuze bijeenkomsten, processies
- Vluchtelingen/ islam etc.
- Stille tochten, rechtszaken.
Een van de uitzonderingen op recht van demonstratie is dat het tegengehouden mag
worden als er dreiging is op de openbare orde en veiligheid. Als je kijkt naar art. 9
GW, zie je in lid 2 dat er beperking mogelijk is voor de bescherming van de
gezondheid, in het belang van het verkeer of ter bestrijding of voorkoming van
wanordelijkheden. Die laatste is de meest voorkomende grond waarom een
demonstratie kan worden verboden.
Door wie kan die beperking worden aangebracht? Door de wet, dus de wetgever
(regering en Staten-Generaal art. 81 Gw).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller miray660. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.91. You're not tied to anything after your purchase.
