Samenvatting Feniks VWO overzicht van de geschiedenis, ISBN: 9789006464917 Geschiedenis
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
4
All documents for this subject (4836)
Seller
Follow
renskejasmijn06
Reviews received
Content preview
1.1 Jagers werden boer
Bekijk aantekeningen in schrift!
prehistorie: alleen maar ongeschreven bronnen
De eerste mensen:
-5 miljoen jaar geleden: Afrikaanse mensapen trokken naar open vlaktes en leerde rechtop lopen
-Ze maakten eigen werktuigen van steen
-deze Neanderthalers stierven ongeveer 33.000 jaar geleden
Levenswijze jager-verzamelaars:
-Trokken rond om aan genoeg voedselbronnen te komen: nomaden
-Voedselbronnen op?—> trokken verder naar ander gebied
-Bouwden kleine kampen, hadden weinig bezittingen
-weinig sociale verschillen tussen mensen
Klimaatsverandering:
-Rond 10.000 v. Chr.
-De aarde wordt warmer
-Nederland: moerassen en bossen
-Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger
Noord-Afrika en Midden-Oosten:
-Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
-Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden
-Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven
Vruchtbare Halvemaan:
-Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
-Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije
-‘De kraamkamer van de beschaving’: ontstaan van steden en het schrift
Landbouwrevolutie:
-Revolutie betekent verandering
-Jager-verzamelaars worden boer
-De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer
-Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt
Grote en belangrijke verandering:
-99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars
Gevolgen van de landbouwrevolutie:
-Mensen stoppen te leven als nomaden
-Het ontstaan van de eerste steden: landbouwsamenleving
-Mensen krijgen meer bezittingen
-Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander
Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.:
, Boeren in Europa:
-Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden
-Eerste boeren in NL: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.
-Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en
komen in Europa terecht
Boeren in Nederland:
-Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr.)
-Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)
-Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer
Indeling van onze prehistorie:
Neolithische bouwwerken: overblijfselen uit de nieuwe steentijd (neolithicum)
Dood en begraven:
-Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden
-Zowel begraven als cremeren: urnenvelden
-Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood
1.2 Dorpen en stadstaten
Prehistorische culturen:
-oude boerensamenlevingen vaak vernoemd naar plek waar ze leefden of voorwerpen die ze
maakten
Eufraat, Tigris en Nijl:
-Vruchtbare halve maan raakte vol door landbouw—> mensen trokken naar streken rondom
Eufraat, Tigris en Nijl—> hier viel veel minder regen—> irrigatiesysteem aangesloten op de rivieren
-bij streken langs de Nijl trad de rivier in de zomer naast haar oevers, hierdoor kwam er vruchtbaar
laagje slip op landbouwgrond
-bij streken langs Tigris en Eufraat overstroomde de rivier in het voorjaar, hier moest het water
juist tegengehouden worden
-boeren die betere oogsten binnen haalden, kregen meer aanzien en macht, en werden later
leiders, hieruit is koningsschap ontstaan
Stadstaten:
-succesvolle irrigatielandbouw—> bevolkingsgroei
-enkele tientallen dorpen in Mesopotamië en Egypte groeiden uit tot steden—> stadstaten
-de meerderheid van de stadsbevolking was boer—> er werd gespecialiseerd in verschillende
dingen (binnen landbouw of daarbuiten)—> ontstaan beroepen
-samenleving in stad hiërarchisch opgebouwd—> slaven onderaan, daarboven boeren etc.
-polytheïsme
-de koning was opperbevelhebber leger, opperrechter en bestuurder, belangrijkste priester,
mensen geloofden dat koning kon communiceren met god of dit zelf was
-tempel was een economisch en godsdienstig centrum—> monumentaal centrum
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller renskejasmijn06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.53. You're not tied to anything after your purchase.