Dit is een samenvatting van alles wat is behandeld in de bovenbouw over aarde. Circulatie systemen, klimaten, landschap, endogene processen, exogene processen en de kringlopen op aarde worden allemaal behandeld. Na het leren van deze samenvatting weet jij alle belangrijke dingen over aarde binnen d...
Aardrijkskunde
h.5 herhaling
§5.1 Circulatiesystemen
Stralingsbalans: evenwicht in- en uitstraling op aardoppervlak. Hangt af van: dichtheid
wolkendek, breedteligging aarde, de lengte van de dag en zonnestand op de dag.
Verschillen in opwarming aardoppervlak zorgen voor atmosferische circulatie:
- Wind waait van hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. Op het NH: afwijking naar
rechts. ZH: afwijking naar links. -> wet van Buys Ballot. Draaiing -> coriolisefeffect.
- Passaat: stabiele stevige wind van subtropisch hogedrukgebied naar de evenaar.
- Schuine stand aarde -> de intertropische convergentiezone (ITCZ) schuift mee met
de loodrechte zonnestand van de Kreeftskeerkring naar de Steenbokskeerkring.
- Moesson: halfjaarlijks wisselende wind. Ontstaan door ITCZ. Op NH sterker door de
landmassa’s. (Warmt meer op dan oceaan). Droog seizoen winter en nat in de zomer.
- NH: breedten stijgt warme lucht uit evenaar op tegen koude lucht -> lagedrukgebied.
Verschillen windt, tempratuur en zoutgehalte zeewater zorgen voor oceanische circulatie:
- Koude en warme zeestromen: oorzaak wind. Koud = hogere breedte. Warm lager.
- Thermohaliene circulatie: oorzaak tempratuur en zoutgehalte. Diepwaterpomp in
noordelijke Atlantische oceaan belangrijk.
Circulatie zorgt voor warmte-uitwisseling. Netto transport warmte richting de polen.
§5.2 Klimaten
Klimaatclassificatie van Köppen: verdeeld in klimaatgebieden met landschapzones.
A: tropische klimaten: wintertrocken(w) en Fehlt(f).
B: droge klimaten: woestijn(W) en Steppe (S).
C: gematigde klimaten: wintertrocken(w), sommertrocken(s) en Fehlt(f).
D: landklimaten: wintertrocken(w) en Fehlt(f).
E: polaire klimaten: toendra(T), vorst(F) en hooggebergte(H).
Om klimaatverschillen te beschrijven heb je klimaatfactoren nodig:
- Geografische breedteligging: hoe verder van de evenaar hoe schuiner de
zonnestralen en hoe kouder de tempratuur. Ook minder neerslag. En windrichting.
- Gebergten en hoogte: hoe hoger hoe kouder. Lijzijde heeft drooggebied en loefzijde
nat gebied. Aan de lijzijde (achter de berg) is het droog omdat vocht al weg is.
- Type oppervlak: oceanen warmen/koelen minder snel op/af dan continenten.
Kustgebieden -> minder tempratuur verschillen. En ITCZ verschuift anders.
Woestijnklimaat westen VS: steppeklimaat door koude zeestroom en gebergten.
Landklimaat noorden Japan: niet gematigd door overheersende Siberische wind.
Gematigd klimaat Afrika: hoogteligging en zee zorgt voor vocht.
§5.3 Landschapzones
Tropische zone: tropische regenwoud rond de evenaar met eromheen savanne. Hele jaar
warm en vochtig -> groei planten en resten snel afgebroken. Bodem wel heel onvruchtbaar
door warmte en vochtigheid. Bij regenwoud is er een droge periode.
Aride zone: noorden en zuiden van savanne steeds droger. Geen bomen: steppe. Geen
vegetatie meer over: aride. Weinig leven, langzaam afbreken. Goed boeren irrigatiewater.
Subtropische zone: relatief warm gematigd klimaat. (Middellands Zeegebied). Of droge
zomers of juist vochtige warme zomers. Vegetatie is daarop aangepast.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juunbrand. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.23. You're not tied to anything after your purchase.
