Summary
Samenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van het boek Systeem aarde van Aardrijkskunde in 4 havo. Hoofdstuk 1 t/m 3. Ook zitten er aantekeningen bij.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
4 reviews
By: markkvk • 5 year ago
By: 35543 • 6 year ago
By: charlotteschreuder • 7 year ago
By: amal-c • 7 year ago
Very well explained and easy to understand, not too long
Seller
Follow
Lieseu
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1Mercurius, Venus, de aarde en Mars zijn de binnenplaneten van ons zonnestelsel. Jupiter, Saturnus,
Uranus en Neptunus zijn de buitenplaneten. De aarde is ongeveer 4,6 miljard jaar oud. Deze tijd is
aangegeven op de geologische tijdschaal. Voorheen was er alleen een relatieve tijdschaal, de
volgorde van de tijdperken was bekend, maar de ouderdom in jaren nog niet. De absolute
ouderdomsbepaling was een methode om de ouderdom in jaren te bepalen.
De aarde is opgedeeld in de kern, de mantel en de korst. Het binnenste deel van de kern is vast, maar
het buitenste deel is min of meer vloeibaar. Ook de mantel bestaat uit twee delen: de binnen- en
buitenmantel. De binnenmantel is vast en de buitenmantel is plastisch. De dikte van de aardkorst is
onder de oceaan ± 10 kilometer en onder de continenten ± 50 kilometer.
De grens tussen de korst en de mantel is de moho-laag. De korst wordt ook we de lithosfeer
genoemd, deze wordt onderverdeeld in de continentale korst en de oceanische korst. De
continenten bestaan voornamelijk uit graniet en de oceaanbodems bestaan vooral uit basalt.
Het principe van het actualisme houdt in dat het er vanuit gaat dat natuurwetten in het verleden en
het heden hetzelfde zijn. Het gedrag van aardmagnetisme in het verleden wordt ook wel
paleomagnetisme genoemd. De magnetische polen hebben niet altijd op dezelfde plaats gelegen, het
aardmagnetisch veld heeft dus niet altijd dezelfde richting gehad. Dichtbij de scheur van twee platen
is de bodem jong, maar hoe verder je weg gaat van de scheur, hoe ouder het wordt.
De lithosfeer bestaat niet uit één geheel, maar uit zes grote en een aantal kleinere platen. Deze
platen drijven op de buitenmantel, die ook wel asthenosfeer genoemd wordt. Hier komen allerlei
stromen in voor.
De kern van de aarde is heet en verwarmt de asthenosfeer. Het materiaal in de asthenosfeer gaat
omhoog, botst tegen de lithosfeer en stroomt horizontaal naar twee kanten weg. Hoe hoger het
materiaal komt, hoe meer het afkoelt en zwaarder wordt. Het zwaardere materiaal zakt ergens
anders weer naar beneden. Deze kringlopen worden convectiestromen genoemd en hierdoor
bewegen de platen van de lithosfeer.
Bij divergentie bewegen de platen uit elkaar. Hierdoor ontstaat vulkanisme. Ook de mid-oceanische
ruggen zijn hierdoor ontstaan. Bij convergentie bewegen de platen naar elkaar toe en zijn er drie
dingen mogelijk, namelijk:
- Een oceanische plaat botst tegen een continentale plaat, hierdoor gaat de oceanische plaat
onder de continentale plaat en krijg je een subductiezone. Deze is te herkennen als een
diepzeetrog. Er is bij subductie ook altijd sprake van een gebergte, vulkanisme en aardbevingen.
- Twee oceanische platen botsen tegen elkaar aan. De oudste plaat gaat onder de jongere plaat en
hierdoor ontstaat een vulkanische eilandenboog met een diepzeetrog.
- Twee continentale korsten botsen tegen elkaar. Hier liggen uitgestrekte, geologisch stabiele
delen van de aardkorst, schilden. Tussen de schilden ontstaan plooiingsgebergten.
, Platen kunnen ook langs elkaar schuiven, dan krijg je een transforme plaatgrens. Bij deze beweging
kunnen opschuivingen en afschuivingen plaatsvinden. Hierdoor kunnen horsten en slenken ontstaan.
De gebergten die in dit soort gebieden ontstaan worden breukgebergten genoemd.
Bij een eruptie komt magma naar buiten. Het herkomstgebied van het magma noem je de haard.
Deze ligt altijd in de korst. Hoe groter de haard, hoe langer de uitbarsting. Hoe dieper de haard en
hoe groter de druk is, hoe heftiger de uitbarsting. Wanneer de magma aan het aardoppervlak komt
heet het lava, dit lava koelt af tot vulkanisch gesteente.
Door mantelpluimen kunnen ook vulkanen ontstaan. Het materiaal komt vanuit het onderste deel
van de mantel naar boven en uiteindelijk smelt het door de lithosfeer heen. De top van de gesmolten
pluim is de hotspot. Hierboven ontstaat een vulkaan die langzaam wegdrijft met de bewegende plaat
die eroverheen gaat. De magmahaarden waar de hotspots uit voortkomen blijven liggen en hierdoor
ontstaat er een rij vulkanen.
Er zijn verschillende soorten vulkanen, namelijk:
- De schildvulkaan. De lava van schildvulkanen is vloeibaar en kan hierdoor ver weg stromen. Dit
zijn effusieve uitbarstingen (rustige uitbarstingen).
- Spleeterupties zijn ook effusieve erupties. Hele vloeibare en snelstromende lava komen uit de
scheuren in de lithosfeer en verspreiden zich dan over uitgestrekte gebieden.
- De samengestelde of stratovulkaan. Deze vulkanen zijn opgebouwd uit afwisselende lagen van
lava en vulkanische as. Deze uitbarstingen zijn vaak explosief.
- De caldeira. Bij deze vulkanen stort het dak van de magmakamer door een grote explosie in.
Het punt waar de aardbeving ontstaat is het hypocentrum en de plek recht erboven aan het
aardoppervlak is het epicentrum. Bij het epicentrum zijn de trillingen het meest voelbaar. Tsunami's
zijn hele hoge golven die ontstaan door aardbevingen in de oceaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lieseu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now