Nederlands samenvatting_Literaluur uit de 16e en 17e eeuw (hoofdstuk 13+aant.)
Overgang Middeleeuwen > Renaissance = ingrijpend
Van monniken die overschrijven > boekdrukkunst
Van ongeletterdheid > geletterdheid (iedereen wil lezen, schrijven, meedoen)
>> Kennis ook bij volk > eigen mening >>> machtsverschuiving
Schuiving maatschappelijke standen + pestepidemiën + hongersnood + plaatselijke oorlog
>>>sociale onrust + maatschappelijke verandering > verstedenlijken
Gezin (nieuw) gaat naar de stad en rest familie blijgt achter op het land (oud).
Stedelijkingen verzetten zich tegen al het oude (beeldenstorm).
Bloeiend artistiekleven en economische groei >> Gouden eeuw
Politieke achtergronden
Herforming/reformatie: afscheiding van de Rooms-Katholieke kerk (begonnen met de
kritiek van Maarten Luther en Johannes Calvijn)
Kritiek kerk, hoge geestelijke hadden te veel macht (+anti aflaathandel) > burger wilde
eigen oordeel in geloofszaken) >>> snel verspreid door uitvinding boekdrukkunst
Nederland onderdeel (katholiek) Spanje > één koning maar elk gewest eigen wetten >
Karel V wilde één staat, één centraal gezag en één geloof: Rooms-Katholiek > vervolging
calvinisten >> groot verzet volk tegen eenheidsstreven (centralisatie) en geloofspolitiek
Filips II volgde Karel op en Willem van Oranje werd leider verzet (prot).
Willem vogelvrij (volgens katholieken mocht hij door iedereen gedood worden) verklaard >
Willem vlucht naar Delft.
1566: Beeldenstorm (denken in symbolen verdwijnt>rationeel)> aanloopt tot de
Nederlandse Opstand: tachtigjarige oorlog
Invloed steden in de Republiek steeds groter,
Sociaal-economische achtergronden
Na Spaans bezet van Antwerpen > kooplieden naar A’dam>welvaart steeg enorm (handel,
tochten koloniën).
In calvanistische Republiek bestuur bij de gegoede burgerij > stedelijke cultuur ontplooide
> burgelijke literatuur. Kunst en literatuur creeërde eigen stedelijke gedragscode.
Jongeren geboren in sfeer van voorspoed en zelfvertrouwen,profiteerde van succes van
vorige generaties> luxeartikelen
Culturele achtergronden
Vooral schilderkunst bekend: Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Frans Hals, Jan
Steen. Literair bekend: Hooft, Huygens, Bredero en Van den Vondel.
Rederijkers: dichters die samenkwamen in verenigingen, kwam op Middeleeuwen > vele
bekende schrijvers uit 16e/17e eeuw hier geschoold > vaak gevraagd als opiniërende rol
Renaissance=wedergeboorte: poging om de klassieke oudheid te doen herleven en na te
volgen> hernieuwde belangstelling voor klassieke kunst en ideeënwereld
Voor architecten en beldhouwers makkelijk>voorbeelden namaken
Schilders lastiger, geen voorbeelden > mythe naschilderen en perspectief ontstond
Literatuur: hernieuwde aandacht klassieke genres (komedie, tragedie, puntdicht) en
nieuwe ontstaan: emblematiek, sonnet.
Eerst vertalen, daarna nabootsen en navolgen maar uiteindelijk overtreffen
(translatio>imitatio>aemulatio)
Renaissanceliteratuur geschreven en bedoeld voor literair geschoold publiek
Humanisme: heroriëntatie op klassiek denken > menswetenschappen grote vlucht
>>>zelfontplooiing en menselijke waardigheid komen centraal te staan
>>> studie menswetenschappen: grammatica, ethiek, retorica, poëzie, geschiedenis
Pleiten voor menselijke waardigheid en verdraagzaamheid centraal: ook geloof
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ynvandriel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.