Nederlands Samenvatting H14&15 (Literatuur 18e en 19e eeuw)
e
18 eeuw: Republiek met standenmaatschappij. Selecte groep rijken (regenten) politieke macht,
middenstand economisch en sociaal van belang
Verdeling republiek:
o Oranjegezinden (adel, leger, strenge predikanten, volk die de Oranjefamilie van
stadhouders steunden)
o Patriotten (tegen Oranje als stadhouder)
Aristocratische (regentenheerschappij)
Democratische (middenstand meer politieke invloed, regenten minder/geen)
1700: Grote interesse in theoretische geschriften over kunst Frans-Classicisme: georiënteerd op
klassieken (normen en waarden) Dichtgenootschappen (bekendste “Nil Volentibus Arduum”)
Niet op klassieken gebaseerde literatuur
- Rationalisme: alles weggooien en zelf opnieuw bedenken met reden (verstand)
- Empirisme: alles gebaseerd op zintuiglijke waarneming (geen aangeboren kennis: tabula rasa)
Verlichting: kennis verschaffen, voorlichting geven, mondig maken, opvoeden, mens zichzelf laten
ontwikkelen; wijzer en beter worden. Key words: Tolerantie, redelijkheid, gelijkheid en vrijheid.
Filosofie als strijdmiddel om kritiek te uiten op de maatschappij > aantrekkelijke vormen: romans, essays,
imaginaire reisverhalen // Opvoeding: houding tegenover anderen,
Rousseau: kritiek maatschappij > mens terug naar natuur, eigendom slecht: waarden gevoel
Zoeken evenwicht tussen verstandelijke- en emotionele vermogens v.d. mens.
Sentimentalisme: subtiele gevoelens en verfijnde emotionele vatbaarheid
Laterrr> meer aandacht beleving lezer (geen F.Class. meer) > benadering gericht emoties
Belangrijkste genres literatuur 18e eeuw:
Frans-Classicisme: gepropageerd door dichtgenootschap (Nil Volentibus Arduum): literaire regels
van klassieken >> classicistisch blijspel: vijf bedrijven, met wijze les > zeden verbeteren v.
middenstand
Niet gebaseerd klassieken, maar meer verlichting
Spectatoriale tijdschriften: (naast nieuwsbladen, geleerdentijdschriften en satirische weekbladen)
1710 > moraliserend weekblad. Problemen aan de orde stellen voor groot publiek. Soort
opiniepagina. Deugdzaamheid. Vaak lezersbrieven (al dan niet echt) om publiek te betrekken.
Idealen van de verlichting (volmaakbaarheid mens en maatschappij). Niet politiek, geen revoluties
e.d., gwn subtiele zedelijke verbetering. Tot 1780, toen nam populariteit af.
Kinderliteratuur: teksten speciaal voor opvoeding kinderen, doelgroep kinderen. Onderwerpen:
studie-ijver, vlijt, ouder-kindrelaties, deugden (oprechtheid, gehoorzaamheid). Perspectief bij kind
Imaginaire reisverhalen: nadruk handelingsverloop. Niet voor verslag maar voor
maatschappijkritiek.
Opvoedkundige zedenromans: Nadruk psychologie, innerlijk en karakterontwikkeling personages.
Nam vooroordelen tegen romans als zijnde slecht weg, vormend waarde. Morele beoordeling.
Briefroman (mogelijkheden: personages getypeerd door eigen wijze van uitdrukken. Spanning steeg
bij kwijtraken of fout lezen brieven. Illusie van echtheid
Sentimentalisme: Hoop gezeik over emoties en gevoelverfijning en shite, emotionele effectwerking
bij lezer.
1780: DemPat steeds meer macht Oranjes vragen Pruisen om hulp
1789: Franse Revolutie: Burgerij in opstand tegen macht van adel, vorsten, hoge geestelijken (Lodewijk
XVI onthoofd).
1795: Fransen in Den Haag Bataafse Republiek (1795 – 1806)
1806 – 1810: Lodewijk Napoleon (broertje van) koning in NL
1815: nederlaag van Napoleon bij Waterloo > Nederland een koninkrijk met Willem I > modern
kapitalistisch > handel stimuleren>1824: Nederlandse Handelsmaatschappij opgericht
1839: België onafhankelijk koninkrijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ynvandriel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.