Summary
Samenvatting Hoofdstuk 9 Hormoontherapie
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting hoofdstuk 9 uit Handboek Oncologie, handboek voor verpleegkundigen en andere hulpverleners (Van Spil et al., 2013).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lisabijker
Content preview
Oncologie handboek, hoofdstuk 9 HormoontherapieP. 184-197
9.1 Inleiding
Hormoontherapie werkt alleen bij hormoongevoelige tumoren.
Soms wordt de hormoon receptor bepaald, zoals bij mammacarcinoom.
Bij prostaatcarcinoom is dit niet nodig.
9.2 Geschiedenis
9.3 Werking
9.3.1 Hormoongevoelige organen
o Borstklier, schildklier, prostaat, uterusslijmvlies en skelet hebben hormonen nodig voor de groei,
ontwikkeling en werking.
o Als in deze organen kanker ontstaat, is deze gedeeltelijk afhankelijk van hormonen voor groei.
9.3.2 Beïnvloeding hormonale milieu
o Grieks: hormaein: aansporen, in beweging zetten.
Aangemaakt in verschillende organen;
Via bloedbaan uitgescheden, oefenen specifieke werking uit op 1 of meerdere organen.
o Hormonale therapie bij hormoongevoelige tumor > hormonale milieu in lichaam veranderen.
Kans op recidief, nieuwe primaire tumorgroei of in palliatieve behandeling verdere
tumorprogressie verminderen, langere behandelduur mogelijk.
o Effect na circa 3 maanden duidelijk.
o Schildklierhormonen:
T3 en T4 > zetten cellen aan om energie te verbruiken en eiwitten aan te maken > hartslag en
warmteproductie verhogen.
Calcitonine > verlaagt Ca gehalte in bloed door botafbraak te remmen, Ca opname uit de
darmen te verlagen en Ca uitscheiding via de nieren te verhogen.
o Bijschildklier:
Parathormoon > invloed op Ca en Fosfor huishouding in het lichaam.
o Steroïdhormonen:
Mannelijke geslachtshormonen: androgenen als testosteron.
Vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogeen en progestatieve hormonen.
Bijnierschorshormonen.
Niet oplosbaar in water > waterafstotend.
Transport: binden in (waterige) bloed aan bepaalde bloedeiwitten.
Dringen door celmembraan van doelwitorganen heen, binden in cytoplasma aan bepaald
eiwitmolecuul = receptor voor het hormoon.
Hormoonreceptorcomplex dringt door tot in de kern met DNA > gaat op bepaalde plaatsen
binding aan met DNA > genexpressie stimuleren of remmen.
Genexpressie > aanmaak bepaalde eiwitten als enzymen die een stofwisselingsproces te
beïnvloeden.
Hormoonreceptorcomplex stuurt zo de activiteiten van de cel aan.
9.3.3 Onderzoek
o Immuunhistochemie: bepalen hormoongevoeligheid bij mammacarcinoom.
o Paraffinecoupe > aankleuring van celkernen = bepalen hormoongevoeligheid.
o Winst valt te verwachten bij >10% aankleuring van de celkernen.
, o Prostaatcarcinoom: aantonen receptor moeilijker, geen noodzaak, eigenlijk altijd sprake van
receptoren voor mannelijk geslachtshormoon.
9.4 Soorten
o Uitschakelen van geslachtsorganen: testes, ovaria, chirurgisch, RT, medicamenteus.
o Geneesmiddelen met hormonen: oestrogenen, progestagenen, gonadorelinen, anabole
steroïden, corticosteroïden.
o Geneesmiddelen met antihormonen: anti-oestrogenen, selective estrogen receptor modulator
(SERM), antiandrogenen, antiprogestiva.
o Geneesmiddelen met aromataseremmers.
9.4.1 Uitschakelen van de functie van de geslachtsorganen
o FSH en LH (gestimuleerd door hypothalame LHRH) uit hypofysevoorkwab: stimuleren functie
geslachtsklieren en seksueel functioneren.
o Doel: testosteronproductie bij de man en oestrogeen- en progesteronproductie bij de vrouw
verminderen.
Chirurgie
o Hormoonproducerend orgaan verwijderen.
Ovariëctomie > afwezigheid productie oestrogeen en progesteron > vervroegde overgang.
Orchidectomie > vermindering mannelijk geslachtshormoon > minder beharing,
gynaecomastie (borstvorming), libidoverlies, erectiele disfunctie, osteoporose en
stemmingswisselingen, gewichtstoename (vrouwelijke vorm).
Verwijderen schildklier bij schildkliercarcinoom > hypothyreoïdie > farmacologische
suppletie.
(Onbedoeld) bijschildklieren beschadigd > hypoparathyreoïdie: hartritmestoornissen,
osteoporose, spierpijn, krampen > Calcium toedienen, Vitamine D.
Farmacologische interventie
o Uitputting of blokkering van aanmaak > LH en FSH geremd > remming functie geslachtsorganen.
o Noodzaak van farmacologische interventie met LHRH-agonist: geïndiceerd bij premenopauzale
status.
Stoppen LHRH antagonist/agonist > kans op terugkeer fertiliteit, afhankelijk van vruchtbare
leeftijd.
o Bij mannen niet leeftijd-geïndiceerd > gedaan bij gem. prostaatca. en icm RT in bepaalde stadia.
9.4.2 Toediening van hormonen
Oestrogenen
o Vermindert overgangsklachten bij vrouwen.
o Indicaties: na hormoondepletie door uitschakelen ovariële functie, na menopauze, of na
behandeling met androgenen.
o Contra-indicatie HRT (hormoonreplacementtherapie) mammaca: oestrogenen initiëren een
mogelijk mammaca.
o Licht verhoogde kans op: endometriumca. galstenen, hypercholesterolemie, hypertensie.
o Tibolon, Estradiol in tabletten, pleisters en div. combinatiepreparaten.
Progestagenen
o Synthetische steroïden met een progestatieve werking.
o MPA: Medroxyprogesteronacetaat (Megestrolacetaat) bij palliatieve behandeling van (reci.)
mammaca.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisabijker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now