Volledige samenvatting hoofdstuk 1 van het boek Stedebouwkundige regels van het bouwen, deel 3 uit: De kern van de stedebouw in het perspectief van de eenentwintigste eeuw, uitgeverij SUN, ISBN 978 908506 4947.
HOOFDSTUK 1 : INLEIDING
stedebouw en architectuur: van estafette tot mikado
met ‘regels voor het bouwen’ begeven we ons op het overgangsgebied tussen stedebouw en
architectuur. het gaar daarbij om de vraag in hoeverre en op welke wijze in een stedebouwkundig
ontwerp aanwijzingen en voorschriften zijn opgenomen met betrekking tot de aard en de
verschijningsvorm van de bebouwing. vaak wordt het overgangsgebied tussen stedebouw en
architectuur aangeduid als het gebied waar de stedebouwkundige het estafettestokje overdraagt aan
de architect. deze metafoor typeert de ontwikkeling van een stedebouwkundig ontwerp als een lineair
proces waarin verschillende partijen achtereenvolgens een rol spelen :
- openbaar bestuur : dat over stadsuitbreiding of stedelijke vernieuwing al dan niet langdurig
kan debatteren en studies kan (laten) maken, waarna het besluit wordt genomen om voor een
bepaalde locatie een ontwerp te laten maken
- stedenbouwkundige : maakt vervolgens het ontwerp dat door het openbaar bestuur
goedgekeurd dient te worden
- particuliere opdrachtgevers : nemen met hun architecten het roer over om - binnen de
randvoorwaarden van het stedebouwkundig ontwerp - bouwplannen te realiseren
- mensen die het nieuw gerealiseerde stadsdeel in gebruik nemen
deze versimpelde gang van zaken heeft wellicht nooit in ‘zuivere vorm’ bestaan, toch heeft in de 20 e
eeuw lange tijd het idee geheerst dat het verloop van de stedelijke planontwikkeling zo zou moeten
zijn. volgens dit idee hadden de partijen in de verschillende fases elk een eigen, relatief autonome rol
- al moesten de richtlijnen van de vorige partij wel correct worden overgenomen
sinds de laatste decennia van de 20e eeuw is deze gang van zaken echter ingrijpend gewijzigd, de
verhoudingen tussen de betrokken partijen zijn veranderd :
1. het begon met de bewonersparticipatie in de stadsvernieuwing van de jaren 70, waarmee de
eindgebruikers van begin af aan een rol kregen bij de planontwikkeling
2. vervolgens verwierven ook de private opdrachtgever (de ‘marktpartijen’) vanaf de jaren 80
een prominentere rol in het planproces
3. ook zijn in toenemende mate andere partijen zich met stedebouwkundige planvorming gaan
bemoeien : ondernemersorganisaties, natuur- en milieuorganisaties, heemschutbonden, etc.
de relatie tussen stedebouw en architectuur is niet meer te plaatsen binnen een literair planproces,
het estafettestokje lijkt onderdeel te zijn geworden van de soms bijna onontwarbare stapel stokjes van
een mikadospel
grondslagen van stedebouwkundige regelgeving
stedebouwkundige regelgeving bestaat in nederland in feite al zolang er steden worden gesticht, in de
lage landen vanaf ongeveer 1200. één van de eerste regels die bij de stichting van nieuwe steden
werden geformuleerd, betrof de vaststelling van de rooilijn. hiermee werd aangegeven dat aan de ene
zijde van de lijn gebouwd mocht worden en aan de andere niet, op deze manier werd een minimale
breedte van de openbare straat gegarandeerd. alles wat toch gebouwd werd aan de verboden zijde
van de lijn diende weer ‘gerooid’ te worden, een rooimeester controleerde regelmatig met een
rooistok of de openbare straat nog steeds aan de minimale breedte voldeed
een belangrijk motief voor regelgeving in de nederlandse steden was de waterhuishouding. stedelijke
ontwikkeling heeft in nederland vanaf de 13e eeuw in veel gevallen plaatsgevonden in gebieden die
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ZarahRuijtenburg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
