Summary
Samenvatting Aardrijkskunde VWO 5 Hoofdstuk 2
- Course
- Level
- Book
In dit document vindt je een uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 2 van het boek BuiteNLand van VWO 5.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
piencoppoolse
Content preview
Samenvatting overzicht aardrijkskundeParagraaf 1
De oceanische korst ligt gemiddeld 4 kilometer lager dan de continentale korst,
Dit komt doordat oceanische korst bestaat uit basalt (hoge dichtheid en daardoor zwaar) en
de continentale korst uit graniet.
mid oceanische rug: Gebergte onder water.
diepzeetroggen: Koven in de oceaanbodem.
Met trillingen die we opvangen vanuit het binnenste van de aarde na een aardbeving. Met
deze trillingen kunnen we de temperatuur, dichtheid en vloeibaarheid van gesteente
vastleggen.
Op basis van veel van deze proeven kunnen seismologen bepalen hoe de aarde vanuit
binnen is opgebouwd.
Paragraaf 2
1. Convergente plaatgrenzen
twee aardplaten botsen tegen elkaar. De zwaarste plaat zal wegduiken onder de ander:
Subductie. Op de grens ontstaan diepzeetroggen.
2. Divergente plaatgrenzen
twee aardplaten bewegen uit elkaar. Dit veroorzaakt een scheur die wordt opgevuld met lava
en zorgt ervoor dat er nieuwe oceaanbodem ontstaat, dit groeit aan vanuit de mid
oceanische rug.
3. Transforme plaatgrenzen
twee aardplaten bewegen langs elkaar. Of in tegengestelde richting of dezelfde richting met
verschillende snelheden.
Het aangroeien van bodem bij de mid oceanische rug wordt gecompenseerd in
subductiezones.
Veel mensen geloven dat platen bewegen door convectiestromen. De platen bewegen
hierbij mee op de stroming van het magma in de mantel. Maar snelheidsverschillen tussen
platen kunnen hiermee niet worden verklaard.
Vanuit de mid oceanische rug ontstaat een duwkracht door het vloeien van lava op deze
plek. Hierdoor komt de plaat in beweging. Eenmaal aangekomen bij de subductiezone is de
plaat afgekoeld en zwaar. Door het gewicht wordt de oceaanbodem naar beneden
getrokken, hierdoor ontstaat een trekkracht op de rest van de oceanische plaat.
Actualiteitsprincipe= Het idee dat natuurlijke processen zoals ze tegenwoordig verlopen dat
ook in het verleden hebben gedaan.
Met dit actualiteitsprincipe kunnen we reconstrueren waar de continenten in het verleden
hebben gelegen.
Pangea= Het supercontinent wat ongeveer 200 miljoen jaar geleden bestond.
Men gaat er vanuit dat de aardplaten in een cyclus bewegen. Naar elkaar toe en van elkaar
af.
Paragraaf 3
Bij mid oceanische ruggen is er constant een langgerekte sleuf waar magma uitstroomt. Hier
komt weinig druk bij kijken. Hierdoor verlopen deze erupties erg rustig, ze zijn effusief.
, In subductiezones komen juist explosieve erupties voor. Dit komt doordat het magma anders
is samengesteld. Hier bestaat het uit een mengsel van omgesmolten oceaanbodem met
meegesleurd sediment. Dit magma is erg taai. Hierdoor stolt het als een prop in de
kraterpijp. Er is nu hoge druk nodig om het magma aan het oppervlak te krijgen. Na een
lange tijd zal de vulkaan explosief uitbarsten door de vele hoeveelheid druk.
Lava stroomt uit de vulkaan en pyroclastica wordt door de lucht geslingerd.
Doordat er bij elke uitbarsting van een explosieve vulkaan as en lava wordt opgehoopt om
de vulkaan heen. Krijgt deze de vorm van een kegel. Dit is een stratovulkaan.
Caldera’s ontstaan door:
- Soms kan een vulkaan zo explosief zijn dat een deel van de magmakamer snel leeg
raakt. de vulkaan wordt hierdoor instabiel en kan hierdoor makkelijk inzakken.
- Soms slaat de kracht van de uitbarsting de volledige top van de vulkaankegel weg.
Na een caldera kan er wel een nieuwe vulkaankegel ontstaan.
In subductiezones blijft ook veel magma steken in
de aardkorst. HIer koelt het langzaam af en
ontstaan er intrusies. Door de langzame afkoeling
kan het magma de meest stabiele chemische
verbinding aangaan, er ontstaat dan: graniet. Dit
herken je door vlekken in het gesteente.
Gesmolten metalen stollen in intrusies in
ertsaders.
Schildvulkanen ontstaan door dun vloeibaar
magma wat rustig uit de vulkaan vloeit. Deze
erupties zijn effusief omdat er nauwelijks druk
wordt opgebouwd. Deze vulkanen liggen niet op een plaatgrens maar op een hotspot. Bij
hotspots vindt er een continue stijging van magma plaats. De plaat schuift langzaam over de
hotspot heen en brandt er gaten in.
Hotspots:
- Hawaii
- Canarische eilanden
- Yellowstone
- IJsland
Onder IJsland gelegen op de mid oceanische rug zorgt een mantelpluim voor extra veel
opstijgend magma. IJsland groeit daarom nog steeds.
Paragraaf 4
De zwaarste aardbevingen ontstaan door convergente en transforme plaatbeweging door de
jarenlange spanningsopbouw. Wanneer de spanning groter wordt dan de buigbaarheid van
gesteente zal het gesteente plotseling breken. De spanning is verdwenen maar de platen
zijn verschoven.
Op een seismogram kunnen we de intensiteit van de aardbeving meten. Dit wordt gemeten
in magnitude.
Dit wordt weergeven op de schaal van richter.
Aardbeving kracht 6 is tien keer sterker dan kracht 5.
Schaal van Mercalli= Hoeveelheid schade aangericht door de aardbeving.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller piencoppoolse. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now