Summary
Samenvatting Inleiding Theoretische Orthopedagogiek
- Course
- Institution
Deze samenvatting, is een samenvatting van de cursus TO en mijn notities in de les. Ik leerde dit en was er in eerste zit door.
[Show more]
Seller
Follow
lizeschamp
Reviews received
Content preview
Theoretische orthopedagogiek1 Hoofdstuk 1: Agogisch handelen, agogie en agogiek
1.1 Inleiding
Alle orthopedagogisch handelen vertrekt vanuit agogisch handelen. Elke orthopedagoog is een agoog, maar
niet elke agoog is een orthopedagoog.
Voorbeeld tuinman
Het gewone omvat het bijzondere
“De agoog geeft steeds opnieuw vorm aan het alledaagse, juist voor die mensen voor wie het alledaagse niet
zo gewoon is” (Feij, 2006)
“When you can’t change the direction of the wind, adjust your sails” (Harriet Jackson)
1.2 Wat is agogie(k)? Wat doet een agoog?
Pedagogiek = begeleiden van kinderen, het opvoeden, de opvoedkunde
Pais = kind
Agogos, agein = begeleider, gids, opleiden, regeren, besturen
Agogiek = de wetenschap met betrekking va het begeleiden (of ondersteunen) van mensen.
Agogische beroepen: jeugdhulpverleners, opbouwwerkers, maatschappelijke werkers, psychotherapeuten,
psychologen.
Beroepen met agogisch karakter: huisarts, verpleegkundige of leraar.
1.3 Doen veranderen: theory of changing
Hoe kan je mensen doen veranderen, hoe treed je op als agoog?
Je zit zelf mee in relatie, wil iets teweeg brengen.
Meestal gebeurt veranderen spontaan, onbewust en niet doelgericht. Mensen veranderen elkaar
dagdagelijks door gewoon samen te leven en samen dingen te doen.
Twee betekenissen aan het woord veranderen:
Vb:
- “ik ben na onze discussie van mening veranderd”
- “Ik verander de inrichting van mijn kamer”
Eerste zin: onderwerp zelf is veranderd. Het werkwoord veranderen wordt onovergankelijk gebruikt
-> anders worden
Tweede zin: ww wordt in overgankelijke zin gebruikt -> niet het onderwerp maar iets anders
veranderd. -> doen veranderen of anders maken
Agogiek onderscheidt zich van andere sociale wetenschappen doordat de focus ligt op het helpen
veranderen.
Ontwikkelingspsychologie en sociologie: verandering ter gevolge van spontane
veranderingsprocessen : puberteit
Agogen: veranderingsprocessen die heek bewust en doelgericht worden opgezet -> doel: iemand
veranderen
1
,Theoretische orthopedagogiek
Voorbeeld hoe opvoeder-begeleider kan meedenken en mensen kan ondersteunen in hun
veranderingsproces:
Silke doet haar stage in een leefgroep van volwassenen met een verstandelijke beperking. Eén van de
bewoners, Gilbert, snoept ontzettend graag. Op woensdag mag hij snoep kopen. Hij besteedt er bijna al zijn
zakgeld aan. Na twee dagen is al die snoep op en zit Gilbert de rest van de week te wachten tot hij terug
nieuwe snoep kan kopen.
Silke zou er graag iets aan veranderen. Ze wil dat Gilbert zijn zakgeld nuttiger besteedt en niet weggooit aan
snoep. Ze wil hier met Gilbert aan werken. Als Silke dit voorstelt op de teamvergadering, ontstaat er
discussie. Gilbert is wel een volwassenen man, zeggen sommige collega’s. Moeten we hem dit niet gunnen?
We hebben toch allemaal onze kleine kantjes. Waar bemoeien wij ons eigenlijk mee? Hoever grijpen we in, in
het leven van onze bewoners?
1.4 Met of zonder K?
Agogie:
- Klemtoon op het doen, het handelen
- ‘De intentionele, niet-wederkerige beïnvloeding door één of meerdere personen gericht op een wenselijk
geachte wijziging, door de cliënt ervaren als welzijnsbevordering’ (Ten Have, 1973)
Intentioneel: met een bedoeling
Niet-wederkerig: niet even wederzijds; vertrekken vanuit een anderepositie
- Niet langs je neus weg -> niet uit buikgevoel; over nagedacht
- Met een doel handelen via stappen
Agogiek volgens Koffeman: is een verzamelnaam voor de leer van het leiden, begeleiden van mensen,
ongeacht hun leeftijd, op een beroepsmatige manier.
Agogiek is de leer die aanwijzingen en richtlijnen geeft voor de manier waarop individuele personen,
groepen, organisaties en samenlevingsverbanden kunnen worden begeleid in veranderingsprocessen. Het
gaat er daarbij om, dat die begeleiding plaatsvindt vanuit de situatie waarin de betrokkenen zich bevinden
en dat zij mogelijkheden krijgen aangereikt om zoveel mogelijk zelf te handelen teneinde tot de gewenste
verandering te komen. (P.Winkelaar) (!!!)
Micro, meso en macro
Verschil -gie en giek:
-> gie: klemtoon op het doen of de begeleidingspraktijk
-> giek: wetenschappelijke benadering
1.5 3 sleutelbegrippen van het agogisch handelen
1.5.1 Veranderen of beïnvloeden
Doel agogie = het handelen van mensen veranderen
- Een ‘ideaalbeeld’, ‘totale vorming’ bestaat niet
- Iedereen moet blijven ‘veranderen’; we spreken over ‘permanente educatie’, ‘altijd durend leren’, ‘eeuwig
durende opvoeding’
1.5.2 Handelen
Gedrag
- Zichtbaar en observeerbaar
- Objectief observeren
Handelen
- Bewust, wat mensen beogen
2
,Theoretische orthopedagogiek
- Onzichtbaar: wat gaat achter gedrag schuil?; wat beweegt mensen? (willen, voelen, weten)
- Observeren én communiceren
Gedrag is zichtbaar, maar wat achter dat gedrag zit is onzichtbaar.
Verschil gedrag en handelen: achter handelen schuilt er iets
Bv schrijven
Gedrag: schrijven
Handeling -> notities nemen voor goede resultaten
1.5.3 Emancipatie
Doel; mensen te leren om zichzelf te veranderen. -> mensen ondersteunen om hun krachten te
(her)ontdekken.
Veel meer het woord empowerment gebruiken.
Cliënten zelf tot handelen laten komen zodat ze hun situatie zelf kunnen vastnemen en handelen.
1.6 Richtinggevende kenmerken van het agogisch handelen
• Psychosociale verandering
• Doelgericht
• Systematisch
• Bewust
• Gewenst door betrokkenen
• Niet even wederzijds
• Beroepsmatig
• Waardegebonden
1.6.1 Psychosociale verandering
Psyche = wat je denkt, wilt, voelt
Sociaal: onderlinge verhouding tussen mensen
Beïnvloeden elkaar, psyche beïnvloedt relatie met anderen en relatie met anderen beïnvloedt psyche.
1.6.2 Doelgericht
Niet toevallig, maar bedacht en gepland
We doen het met een heel duidelijk doel.
1.6.3 Systematisch
stap voor stap
1.6.4 bewust
Bewust van welke stap je moet zetten om het volgende te bereiken.
1.6.5 Gewenst door betrokkenen
Het is gewenst door iedereen.
Niet onder dwang. (voorbeeld van dwang die zich in de context afspeelt: dakloos, werkloos of slachtoffer
worden, waardoor de noodzaak ontstaat om hulp te zoeken)
1.6.6 Niet even wederzijds
Je vertrekt vanuit een andere positie. Er is een asymmetrische relatie tussen cliënt en begeleider. Je bent
gelijkwaardig (wederkerig) maar je vertrekt vanuit andere posities. Iemand wenst te veranderen en iemand
helpt de verandering te realiseren.
Voorbeelden asymmetrische relaties:
- Leerkracht vs leerling
- Cliënt vs agoog
-…
3
, Theoretische orthopedagogiek
1.6.7 Beroepsmatig
We spreken pas van een agogische interventie als degene die ‘doet veranderen’ dot doet vanuit
professionele positie -> het beroep.
1.7 Professionalisering van het agogisch handelen
De industrialisering zet 2 maatschappelijke veranderingen in gang:
- snelle evolutie wetenschap en techniek
- Stijgende individualisering →Eigen keuzes & verantwoordelijkheid eigen richtlijnen & kaders
1.7.1 Ontwikkeling van wetenschap en techniek
Voor industrialisatie: leven van een volwassenen uitgestippeld in vaste patronen.
Nu: volwassenen moeten het handelen voortdurend bijstellen
1.7.2 Stijgende individualisering
Voor industrialisatie: leefden mensen in kleine, besloten gemeenschappen met voorgeschreven normen,
waarden en regels. De gemeenschap vertelde je wat je moet doen.
Nu: niet veel invloedrijke instanties meer (zoals kerk), je kiest zelf wat je doet, je leven lang.
Ontstaan welzijnswerk (doordat ouders niet voldoende richtlijnen en kaders kregen over hoe ze zich
voortdurend moesten aanpassen aan nieuwe situaties)
Aanvankelijk vrijwilligerswerk
Later ‘agogisch werkveld’ met agogische beroepen met eigen beroepsopleidingen,
beroepsorganisaties en beroepscodes.
Beroepskrachten hielden zich bezig met specifieke doelgroepen en problematieken: het agogische werkveld.
1.8 Het vertrekpunt van het agogisch handelen6. Vertrekpunt van het
AH
- Exagogiek
- Anagogiek
- Katagogiek
1.8.1 Exagogiek of curatief agogisch werk
Beginsituatie: er is een kwetsbaarheid en we willen het verbeteren -> exagogisch werken
Exagogiek =
- Curatief agogisch werk
Curare = verbeteren van een problematische situatie
- Beginsituatie is problematisch -> verbeteren
- Het opvangen van psychosociale nood, Hulpverlening
- Vb.
Anna gaat als slachtoffer van seksueel misbruik, wekelijks praten met een therapeut.
1.8.2 Anagogiek of positief agogisch werk
Beginsituatie: is oke maar we gaan verder proberen werken -> anagogisch werken
Anagogiek = de uitgangssituatie wordt min of meer als normaal ervaren
- Positief agogisch werk
- Beginsituatie is normaal -> verdere ontwikkelingen op gang brengen, verbeteren -> Vorming
- Vb. training voor ‘buddies’
Een hoofdopvoeder geeft zijn team een vorming rond het herkennen van signalen van seksueel misbruik
1.8.3 Katagogiek of preventief agogisch werk
Preventiewerk. Beginsituatie is oke en men wil dit behouden
Katagogiek =
- Preventief agogisch werk
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lizeschamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now