Hoofdstuk 1: Wat is psychologie en wat is het niet?
Het woord Psychologie is afkomstig uit het oud Grieks. Psyche betekent geest. Ologie betekent
gebied van de studie. De lettelijk betekenis van psychologie is dus “gebied van de studie”.
1.1 Psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is
psychologie de wetenschap van gedrag en processen.
Het terrein van de psychologie beslaat zowel interne geestelijke processen, die we alleen indirect
waarnemen (zoals denken, voelen, en begeren), als externe waarneembare gedragingen (zoals
praten, lachen, lopen).
De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
Psychologie: het is meer dan je denkt.
Psychologen werken als therapeut, in het onderwijs, het bedrijfsleven, de sport, gevangenissen, de
politiek, kerken, de reclame en marketing, en aan de afdelingen psychologie van opleidingen in het
beroepsonderwijs en universitair onderwijs.
Drie soorten psychologen
-Experimenteel psychologen
-docent psychologen
-Toegepast psychologen
Experiment psychologen: Een psycholoog die onderzoek doet naar elementaire psychologische
processen- in tegen stelling tot een toegepast psycholoog.
Ze voeren van de drie het meest onderzoek uit.
Docent psycholoog: Psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op bijvoorbeeld een
hbo- of bacheloropleiding of aan een universiteit. Op universiteiten doen ze ook wetenschappelijk
onderzoek. Soms behandelen ze daarbij ook nog mensen, als ze op een afdeling medische
psychologie werken.
Toegepast psycholoog: Psycholoog die de door experimenteel psychologen vergaarde kennis
gebruikt om problemen van mensen op te lossen, doormiddel van trainingen, het ontwerpen van
speciale gereedschappen of psychologische behandelingen.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
- Arbeids- en organisatiepsychologen: Hebben zich gespecialiseerd in aanpassingen aan de
werkplek die de productiviteit en de arbeidsmoraal van werknemers moeten
maximaliseren.
- Sportpsychologen: Helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren.
- Schoolpsychologen: Zijn deskundig op het gebied van lesgeven en leren.
, - Klinisch psychologen: Helpen mensen zich aan te passen op sociaal en emotioneel
gebied, of om moeilijke keuzes in relaties, hun carrière of opleiding te maken.
- Forensisch psychologen: leveren hun psychologische expertise aan het wets- en
rechtssysteem. De forensische psychologie is een van de nieuwste specialismen in de
psychologie en is in korte tijd populair geworden, mede door tv- series. Forensisch
psychologen kunnen gevangenen in penitentiaire of tbs-inrichtingen testen om vast te
stellen of ze vrijgelaten kunnen worden of fit genoeg zijn om voor de rechtbank te
verschijnen.
- Omgevingspsychologen: proberen de interactie met onze omgeving en het milieu te
verbeteren.
- Gerontopsychologen: vormen een van de nieuwste vakgroepen in de psychologie. Deze
vakgroep helpt ouderen hun gezondheid en welzijn te behouden en effectief te leren
omgaan met leeftijd gerelateerde problemen. Ze beoordelen het functioneren van
ouderen.
1.1.1 Psychologie is geen psychiatrie
Psychiatrie is een medisch specialisme en maakt geen deel uit van de psychologie.
Psychiaters hebben een medische opleiding (geneeskunde) gevolgd, en hebben daarnaast
een gespecialiseerde opleiding achter de rug in de behandelingen van geestelijke en
gedragsmatige problemen, meestal met behulp van geneesmiddelen.
Ze richten zich voornamelijk op de behandeling van patiënten met ernstigere psychische
stoornissen dan psychologen.
Hoewel sommige psychologen de doctorstitel hebben, is hun opleiding niet medisch van
aard. Daarom zijn ze in het algemeen niet bevoegd om medicijnen voor te schrijven.
1.1.2 Kritisch nadenken over psychologie en pseudopsychologie
Pseudopsychologie zijn niet onderbouwde aannames die als wetenschappelijke waarheden
worden gerepresenteerd.
Kritisch nadenken
Dit boek legt nadruk op 6 kritische vaardigheden voor kritisch denken.
1. Wat is de bron?
Heeft degene die de bewering doet, feitelijke kennis over het onderwerp, of op zijn minst
advies gevraagd aan iemand met de noodzakelijke expertise.
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal?
Anekdotische bewijsmateriaal: getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele
personen schetsen, maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden aangezien.
4. Kan de conclusie beinvloed zijn door de bias?
Bias: een vooroordeel, vervorming of vertekening van de situatie, meestal op basis van
persoonlijke ervaringen en waarden.
Emotionele bias: De neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens,
in plaats van op een rationale analyse van het bewijsmateriaal.
Conformation bias: De neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te
, negeren of te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel
mee eens bent.
5. Worden veelvoorkomende denkfouten gemaakt?
Een veelvoorkomende fout is dat ‘gezond verstand’ een substituut is voor
wetenschappelijk bewijs.
Een andere is de correlatie-causaliteit-denkfout. Hierbij denken we dat als er twee
dingen voorkomen, het ene het ander moet veroorzaken.
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
1.2 Wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
De moderne psychologie is ontstaan door Griekse filosofen, Socrates, Plato, en Aristoteles. Zij
hadden het over bewustzijn, gekte, emotie, waarnemingen. De moderne psychologen zullen nog
steeds met hun speculaties instemmen.
In Azië verkenden volgers van yoga en het boeddhisme het bewustzijn, dat ze via meditatie
probeerden te beheersen.
In Afrika ontstonden andere verklaringen voor persoonlijkheid en psychische stoornissen, vanuit
traditionele spirituele opvattingen. Sjamanen (genezers) behandelde deze volkspsychologie.
Later had de rooms-katholieke kerk haar eigen ideeën aan de Griekse filosofie over de geest
toegevoegd. Voor middeleeuwse christenen was de menselijke geest, net zoals de geest van God,
een mysterie dat stervelingen niet in twijfel mochten trekken.
1.2. Zes Belangrijke perspectieven domineren het snel veranderende veld van de moderne
psychologie: het biologische, cognitieve, behavioristische, whole-person, ontwikkelings- en
socioculturele perspectief. Alle kwamen voort uit radicaal nieuwe ideeën over geest en
gedrag.
1.2.1 Scheiding van lichaam en geest en het moderne biologische perspectief.
Eerst radicaal idee werd gesteld door René Descartes, dat leidde tot de moderne psychologie: een
scheiding tussen de spirituele geest en het fysieke lichaam. Dankzij descartes denkbeelden konden
wetenschappers aantonen hoe zintuigen stimulatie omzetten in zenuwimpulsen en spierreacties.
Ook konden ze aantonen dat er biologische processen ten grondslag liggen aan sensaties en
eenvoudige reflexmatige gedragingen, in plaats van mysterieuze spirituele krachten.
Descartes behoorde tot het rationalisme: Zien het ratio “denken” als enige middel om aan de
wetenschap en filosofie te doen.
Empirisme: Formuleerde veel kritiek op Descartes. Volgens hun zijn waarnemingen, ervaringen en
experimenten de enige ware bronnen van kennis.
Het moderne biologische perspectief
Biologisch perspectief: het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag zoekt in het
functioneren van de genen, de hersenen en het zenuwstelstel en hormoonstelsel.
Moderne psychologen beschouwen de geest als product van hersenen. Onze persoonlijkheid,
voorkeuren, gedragingspatronen komen als onze vaardigheden voort uit onze lichamelijke
eigenschappen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliaholterman2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.91. You're not tied to anything after your purchase.