Uitgebreide samenvatting van de examenstof maatschappijwetenschappen VWO 2023.
- Alle domeinen komen aanbod;
- Opgedeeld in vijf hoofdthema's: cultuur, onderzoek, paradigma's, moderne tijd & geopolitiek;
- Hoofdthema's opgedeeld in deelonderwerpen;
- Alle onderwerpen worden duidelijk uitgeleg...
Inhoudsopgave
Cultuur.......................................................................................................................................................... 2
Les 1 – Cultuur......................................................................................................................................................2
, Les 3 – Sociale instituties......................................................................................................................................5
Les 4 – Kapitaal....................................................................................................................................................5
Les 5 – Identiteit...................................................................................................................................................5
Les 6 – Hokjes denken..........................................................................................................................................6
Les 7 – Dimensies van hofstede............................................................................................................................7
Les 8 – Identiteit van de Nederlander..................................................................................................................8
Les 9 – Binding en groepsvorming.......................................................................................................................9
Les 10 – Sociale cohesie & sociale controle........................................................................................................11
Les 12 – Samenlevingsvormen...........................................................................................................................11
Les 13 – Sociale ongelijkheid..............................................................................................................................13
Onderzoek................................................................................................................................................... 13
Les 2 & 3 – Hypothese & variabelen...................................................................................................................13
Les 4 – Opzetten van een onderzoek..................................................................................................................14
Les 5 – Onderzoeksmethoden............................................................................................................................15
Les 6 – Grafieken en tabellen interpreteren.......................................................................................................17
Les 7 – Experimentele- + controlegroep & placebo + nocebo............................................................................17
Les 8 – Causaliteit en correlatie.........................................................................................................................18
Les 10 & 11 – Eisen aan onderzoek....................................................................................................................19
Les 12 – Media & objectiviteit............................................................................................................................20
Politiek................................................................................................................................................................21
Les 1 - Macht......................................................................................................................................................21
Les 2 – De staat..................................................................................................................................................23
Les 3 – Trias Politica...........................................................................................................................................24
Les 4 – Democratie?...........................................................................................................................................25
Les 5 – -ismen.....................................................................................................................................................26
Les 6 – Politieke partijen....................................................................................................................................29
Les 7 – Modellen.................................................................................................................................................29
Les 8 – Representatie & representativiteit.........................................................................................................33
Les 9 – Democratisering.....................................................................................................................................33
Les 10 – Socialisatie & Participatie.....................................................................................................................34
Les 11 – Samenwerking & conflict.....................................................................................................................36
Paradigma’s................................................................................................................................................. 37
Les 1 – Paradigma’s, algemeen..........................................................................................................................37
Les 2 – Paradigma’s – welke zijn er?..................................................................................................................38
Les 3 – Paradigma’s vs Socialisatie....................................................................................................................40
Les 4 – Paradigma’s vs macht............................................................................................................................40
Les 5 – Paradigma’s vs Sociale Cohesie..............................................................................................................41
Les 6 – Paradigma’s vs Sociale Ongelijkheid......................................................................................................42
1
, Les 7 – Paradigma’s vs Rationalisering..............................................................................................................43
Les 8 – Paradigma’s vs Globalisering.................................................................................................................44
De moderne tijd........................................................................................................................................... 45
Les 5 – Kenmerken van de moderne samenleving.............................................................................................45
Les 6 – Voor- en nadelen modernisering............................................................................................................47
Les 7 – Individualisering.....................................................................................................................................48
Les 8 – Democratisering.....................................................................................................................................49
Les 9 – Rationalisering.......................................................................................................................................50
Les 12 – Paradoxen van de moderne samenleving............................................................................................51
Geopolitiek.................................................................................................................................................. 52
Les 1 – De post (klassieke) orde.........................................................................................................................52
Les 2 & 3 – Europese Unie..................................................................................................................................54
Les 4 – De Verenigde Naties...............................................................................................................................55
Les 5 – De NAVO.................................................................................................................................................56
Les 6 & 7 – Gedrag van staten...........................................................................................................................56
Les 8 – Buitenlandsbeleid Nederland.................................................................................................................59
Les 9 – Meten van macht tussen staten.............................................................................................................59
Les 10 – Falende staten......................................................................................................................................60
Les 11 – Evolutionistische en afhankelijkheidstheorieën...................................................................................61
Les 12 – Oorzaak van conflict (Marx vs Huntington).........................................................................................61
Les 13 – Politiek vs Globalisering.......................................................................................................................62
Cultuur
Periode 4.1
Les 1 – Cultuur
Toen je geboren was, was je geen onbeschreven blad. Je neemt namelijk bepaalde zaken
over van je ouders.
Onbeschreven blad: De bekende Latijnse benaming hiervoor is: ‘tabula rasa’
Nature: Aangeboren kenmerken.
Nurture: Aangeleerde kenmerken.
Vanaf het moment dat je geboren bent ga je je verhouden tot de jouw omringde cultuur.
Cultuur (officiële definitie): Het geheel van voorstellingen, uitdrukkingsvormen,
opvattingen, waarden en normen die mensen als lid van een groep of samenleving
hebben verworven.
Voorstellingen: Beelden die mensen hebben over een bepaalde gebeurtenis.
Voorstellingen zijn ook verhalen over de geschiedenis.
Uitdrukkingsvormen: Materiele aspecten van een cultuur.
2
, Opvattingen: Ideeën die passen in een waardesysteem. Voorbeelden van
waardesystemen zijn ‘hedonisme’, ‘socialisme’, ‘liberalisme’, hindoeïsme of de islam.
Waarden: Abstracte idealen die de meeste mensen hebben, zoals in Nederland is de
top drie: ‘solidariteit’, ‘vrijheid’ en ‘gelijkwaardigheid’.
Normen: Regels om een waarde te realiseren. Een regel kan formeel of informeel zijn
(vastgelegd zijn of niet). Bij de waarde solidariteit horen bijvoorbeeld normen als
‘elkaar helpen’, ‘het terecht vinden dat er een werkeloosheidswet is’. Bij de waarde
vrijheid hoort de norm artikel 6 en 7 van de grondwet (godsdienstvrijheid en vrijheid
van meningsuiting).
In elke cultuur zijn subculturen te onderscheiden.
Subculturen: zijn levensstijlen van groepen mensen die zij deels ontlenen aan de
dominante cultuur, en die er deels van afwijken.
Culturen zijn tijd- en plaatsgebonden. En cultuur leer je aan. Dit heet socialisatie.
Socialisatie: Het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de
groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit
opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen.
Culturen zijn wat statisch, maar ook een tikkie dynamisch, omdat de bevolking van mening
kan veranderen.
Les 2 – Socialisatie
Socialisatie: het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de
groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren.
Door de omgang met de groepen (socialisatoren) waartoe men behoort, vindt er
voortdurende beïnvloeding ven cultuuroverdracht plaats. Voor een groot gedeelte is
socialisatie een proces van aanpassing van het individu aan de cultuur van de samenleving.
Maar het is geen blinde aanpassing.
Socialisatoren: Factoren die voor cultuuroverdracht zorgen, bijv. het gezin, school, de
wet en de media.
Op den duur internaliseren mensen de waarden, normen, opvattingen en gedragingen. Ze
worden zo vanzelfsprekend dat mensen die als ‘tweede natuur’ gaan ervaren.
Internaliseren: Het proces waarbij mensen zich door socialisatie bepaalde sociale
regels eigen maken, zodat deze regels na verloop van tijd niet langer worden
beschouwd als van buitenaf opgelegde voorschriften, maar als richtlijnen die men
zelf heeft gekozen.
In socialisatieproces kunnen ook waarden worden overgedragen die met elkaar kunnen
botsen, zoals gehoorzaamheid of vrijheid.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janneke1401. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.00. You're not tied to anything after your purchase.
