Summary
Samenvatting MAX- BVJ 6 vwo thema 2 Transport
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van thema 2 Transport (BVJ 6 vwo). Basisstof 1 t/m 5 worden behandeld. Inclusief afbeeldingen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
maritwijnenvan
Content preview
Thema 2 Transport1 Transportsystemen
Circulatiesystemen bij dieren
Geleedpotigen hebben een open circulatiesysteem en een buisvormig hart dat de
lichaamsvloeistof rond de organen laat bewegen. Andere diersoorten hebben een
bloedsomloop. Dit is een gesloten transportsysteem waarin het bloed is gescheiden van de
andere lichaamsvloeistoffen. In een gesloten systeem kan het transport van stoffen
effectiever en over grotere afstanden plaatsvinden dan bij een open circulatiesysteem.
Sommige diersoorten hebben een bloedsomloop met meerdere harten.
De bloedsomloop
Gewervelde dieren hebben een bloedsomloop. vissen hebben een enkelvoudige
bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed 1x door het hart. Het hart van een vis bestaat
uit een boezem en een kamer. Het bloed dat van de organen naar het hart stroomt,
verzamelt zich in de boezem (atrium). De boezem pompt het bloed naar de kamer
(ventrikel). De kamer pompt het bloed naar de kieuwen.
Het hart van de mens bestaat uit twee gescheiden helften: een linkerharthelft en een
rechterharthelft. De rechterharthelft pompt het bloed naar beide longen. Vanuit de longen
stroomt het bloed naar de linkerharthelft. Dit deel van de bloedsomloop heet de kleine
bloedsomloop.
De linkerhelft van het hart pompt het bloed vervolgens door het lichaam. Het bloed stroomt
door alle organen en weer terug naar de rechterharthelft. Dit deel van de bloedsomloop heet
de grote bloedsomloop.
Per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart. De bloedsomloop bij de mens noem
je daarom een dubbele bloedsomloop. Met een dubbele bloedsomloop kan een hogere
druk worden bereikt dan met een enkelvoudige. De bloedsomloop zorgt voor homeostase.
Bloedsomloop bij gewervelde dieren
Amfibieën hebben een eenkamerhart. Deze hartkamer perst een deel van het bloed vanuit
het hart naar de longen en naar de huid. De rest van het bloed gaat via de aorta naar het
lichaam.
Bij reptielen is het bloed in het hart grotendeels gescheiden door een tussenschot. Het
rechterdeel van het hart trekt net iets eerder samen dan het linkerdeel. Daardoor gaat het
grootste deel van het zuurstofarme bloed naar de longen.
Zoogdieren en vogels hebben een hart met een gesloten tussenwand tussen de kamers en
daardoor een volledig gescheiden dubbele bloedsomloop.
Embryonale bloedsomloop
Voor de geboorte bevindt zich tussen de rechter- en linkerboezem een opening: het ovale
venster. Een groot deel van het bloed stroomt via deze opening rechtstreeks van de
rechterboezem naar de linkerboezem. Dit bloed wordt vervolgens door de linkerkamer in de
aorta geperst. Daarnaast is er bij een foetus een verbinding tussen de longslagader en de
aorta: de ductus arteriosis. Het grootste deel van het bloed dat door de rechterkamer wordt
weggepompt, komt via de ductus arteriosis in de aorta terecht.
Direct na de geboorte vullen de longen met lucht. Daardoor neemt de weerstand in de
longhaarvaten af. Het bloed stroomt nu gemakkelijker vanuit de rechterkamer in de
longbloedvaten. Hierdoor daalt de bloeddruk in de rechterkamer en ook in de
, rechterboezem. De bloeddruk in de linkerboezem stijgt juist door aanvoer van bloed vanuit
de longen. Dit heeft tot gevolg dat het ovale venster door de klep wordt gesloten. De ductus
arteriosis verschrompelt en verdwijnt.
2 Het hart
De bouw van het hart
Over het hart lopen bloedvaten: de
kransslagaders en de kransaders. De
kransslagaders voorzien het
hartspierweefsel van zuurstof en
voedingsstoffen. Koolstofdioxide en andere
afvalstoffen worden afgevoerd via de
kransaders. De kransaders monden
rechtstreeks uit in de rechterboezem.
De linkerharthelft en de rechterharthelft zijn gescheiden door een harttussenwand. Elke
harthelft bestaat uit een boezem en een kamer. Het bloed uit het lichaam komt het hart
binnen via de onderste en bovenste holle ader, die uitmonden in de rechterboezem,
vanwaar het bloed naar de rechterkamer stroomt. De rechterkamer pompt het bloed in de
longslagader, die zich vertakt naar beide longen. Het bloed in de longen stroomt via de
longaders terug naar het hart en komt in de linkerboezem terecht, vanwaar het naar de
linkerkamer stroomt. De linkerkamer pompt het bloed in de aorta. Door slagaders die van
de aorta aftakken, stroomt het bloed naar de organen van het lichaam. Boezems en kamers
zijn van elkaar gescheiden door hartkleppen. Aan het begin van de longslagader en de
aorta bevinden zich halvemaanvormige kleppen.
De werking van het hart
Bij de werking van het hart zijn drie fasen te onderscheiden: de samentrekking en de
ontspanning van hartspierweefsel en de hartpauze. De samentrekking van hartspierweefsel
noem je systole en de ontspanning diastole. De systole van de boezems vindt in beide
harthelften gelijktijdig plaats. Het bloed stroomt hierdoor de kamers in. In de kamers vindt op
dat moment diastole plaats.
Als de kamers zijn volgestroomd, vindt systole van de kamers plaats. De druk in de kamers
stijgt. Daardoor slaan de hartkleppen dicht en verhinderen dat het bloed terugstroomt in de
boezems.
Als de druk in je kamers hoger is geworden dan de druk in de aorta en in de longslagader,
worden de halvemaanvormige kleppen opengedrukt. het bloed wordt tegelijkertijd in de aorta
en in de longslagaders gepompt. Hierna volgt de hartpauze, waarbij zowel de boezems als
de kamers ontspannen zijn. De halvemaanvormige kleppen zijn nu gesloten en verhinderen
dat het bloed terugstroomt naar de kamer vanuit de longslagader en de aorta.
Met een stethoscoop zijn bij elke hartslag twee harttonen te horen. Als de samentrekking
van de kamers begint, slaan de hartkleppen dicht. Hierdoor is een doffe harttoon te horen.
Als na het einde van de samentrekking
de halvemaanvormige kleppen
dichtslaan, is een heldere harttoon te
horen.
Als de kleppen niet goed sluiten, is er
hartruis te horen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maritwijnenvan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now