Onderwijskunde als Ontwerpwetenschap
PABAP045
Rijksuniversiteit Groningen
1
,Inhoud
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap................................................................................4
H1 Een gestructureerde kijk op actoren, processen en variabelen.....................................4
Onderwijskundig referentiekader.....................................................................................4
Onderwijskundig referentiekader op micro- en mesoniveau............................................5
Onderwijskundig referentiekader op macroniveau...........................................................5
Overzicht......................................................................................................................... 6
Kernbegrippen.................................................................................................................6
H3 Behaviorisme.................................................................................................................8
H4 Cognitivisme................................................................................................................ 13
H5 Constructivisme........................................................................................................... 18
5.3 Constructivisme: een nog steeds groeiend veld van visies, theorieën en opvattingen
...................................................................................................................................... 19
5.4 Constructivistische opvatting over instructie............................................................23
5.5 Systemische vertalingen..........................................................................................24
5.6 Ingrediënten voor een evidence-based constructivistische aanpak.........................24
5.7 Onderwijskundig referentiekader en constructivisme...............................................25
H6 Executieve functies.....................................................................................................27
6.1 t/m 6.3..................................................................................................................... 27
6.5.1, 6.5.2 en 6.5.4......................................................................................................27
6.6.1.1, 6.6.1.3 en 6.6.2.2..............................................................................................28
6.7 Executieve functies in onderwijskundig referentiekader...........................................29
H7 Curriculum................................................................................................................... 31
H8 Evaluatie en toetsing...................................................................................................34
8.1 t/m 8.3.2.................................................................................................................. 34
8.6 t/m 8.13.1 m.u.v. 8.10.3 en 8.10.7...........................................................................34
8.4 Aggregatieniveau: mesoniveau...............................................................................36
8.5 Aggregatieniveau: macroniveau..............................................................................36
H9 Diversiteit.................................................................................................................... 38
9.2 Diversiteit................................................................................................................. 38
9.3 Diversiteit en sociale ongelijkheid............................................................................38
9.4 Sociaal-economische status (SES).........................................................................38
9.7 Geslacht.................................................................................................................. 39
9.8 Motivatie.................................................................................................................. 39
9.10.3 Meritocratie - het gelijkekansendebat.................................................................39
2
, 9.14 Gender en instructie..............................................................................................40
9.15 Motivatie en instructie............................................................................................40
H10 Onderwijskundig ontwerpen......................................................................................41
10.6.4 4C/ID-model van Merriënboer............................................................................42
10.8 & 10.9.................................................................................................................... 42
3
, Onderwijskunde als ontwerpwetenschap
H1 Een gestructureerde kijk op actoren, processen en variabelen
Onderwijskundig referentiekader
Het onderwijskundig referentiekader is een model om naar onderwijs te kijken. Actoren, processen en
variabelen worden onderzocht.
- Actoren zijn concrete personen (ik als student) of organisaties die ze vertegenwoordigen
(Dennis Wiersema als minister van onderwijs) of organisaties zelf (een land, alle ouders
samen).
- Processen zijn verloop van zaken over de tijd heen (instructieproces/leerproces).
- Variabelen hebben verschillende waarden (moedertaal, leerprestatie, leeftijd leerkracht e.d.).
- Aggregatieniveau:
- Micro: klas/groep/directe interactie tussen lerende en instructieverantwoordelijke e.d.
- Mesoniveau: organisatie, zoals school, universiteit e.d.
- Macroniveau: politiek, maatschappij e.d.
- Organisatie: organisatorische aspecten beïnvloeden processen bij leren en instructie.
Voorbeelden zijn: grootte klas, aantal leerkrachten, indeling klaslokaal/werkruimte,
beschikbare tijd & rooster.
- Didactisch handelen: concrete activiteiten die actoren (vaak instructieverantwoordelijke)
ondernemen om leeractiviteit te bewerkstelligen. 5 componenten hiervan:
- Doelstelling
- Leerstof
- Instructieactiviteit
- Media
- Toetsing
- Leeractiviteiten (formeel/informeel). Gedrag van lerenden moet overeenkomen met gewenst
gedrag voor het leren.
- Context (alle invloeden buiten instructie setting, maar beïnvloeden onderwijskundige
thema’s). Lerenden nemen als het ware een rugzakje mee met context naar de leersituatie.
Voorbeelden zijn gebrekkige beheersing abn, gender e.d. en dit heeft invloed op het leren.
Context speelt op microniveau dus een grote rol.
In onderwijskundige discussies is de rol en plaats van de actor heel belangrijk. Daarom worden
actoren ook wel stakeholders genoemd: belangengroepen. Een leerkracht zal op een situatie heel
anders reageren dan bijvoorbeeld een ouder.
Effect sizes
Effect sizes kunnen helpen bij het maken van betere onderbouwde conclusies over statistisch effect.
Vanaf d=.50 is een effect size gemiddeld, vanaf d=.80 is het groot. Pas vanaf .40 is het interessant
voor onderwijskundige praktijk.
Kenmerken van lerenden hebben invloed op het leren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen interne
variabelen en externe (vanuit context).
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rixt1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.