Summary

Aardrijkskunde samenvatting systeem aarde: H4 Verder kijken dan de costa's

0 purchase

Course
Aardrijkskunde

Level
VWO / Gymnasium

Book
De Geo - Aarde Systeem aarde Studieboek vwo

Dit is mijn samenvatting van hoofdstuk 4 van het boekje: Systeem aarde. Dit is een korte samenvatting en bevat de belangrijkste punten. De samenvatting is met dezelfde tekens als in het boek gemaakt, dus je kunt makkelijk terugvinden in welk stuk de informatie staat. De inhoud is als volgende: H4...

[Show more]

Preview 2 out of 6 pages

View example

Summarized whole book? No
Which chapters are summarized? Hoofdstuk 4
Uploaded on March 16, 2023
Number of pages 6
Written in 2021/2022
Type Summary

alpiene plooiingsgebied
eilandenboog
diepzeebekken
etna
vesuvius
santorini
aardbevingen
natuurrampen
hazard management
itcz
azoren hoog
lagedrukgebied
hogedrukgebied
bodemerosie
neerslagintensiteit
me

Book Title:De Geo - Aarde Systeem aarde Studieboek vwo

Author(s):I.G. Hendriks

Edition:2017
ISBN:9789006619331
Edition:5

Institution Secondary school
Level
VWO / Gymnasium
Course
Aardrijkskunde
School year 5

mayke789

Member since 2 year 10 documents sold

$3.34

Add to cart

Save

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

H4 Verder kijken dan de costa’s
4.1 Aardbevingen en vulkanen

Ligging en topografie
► Middellandse Zeegebied in veel opzichten uniek.
● Het is de grootste binnenmeer op aarde: twee toegangen (Straat van Gibraltar en
Suezkanaal) en verschillende bekkens (zoals Adriatische Zee en Egeïsche zee).
● Er is een gevarieerd landschap:
- veel reliëf
- veel boomgaarden op hellingen
- steile kusten
- weinig uitgestrekte stranden
- veel eilanden en baaien
- aardbevingen en vulkanisme

Op de grenzen van platen
► Grens van twee continentale platen: Afrikaanse en Euraziatische plaat. Door beweging
van deze platen zijn in grensgebied veel kleine platen met eigen bewegingsrichting ontstaan
→ complexe geologie. Door botsing → gebergten. Door subductie → vulkanen.

Ontstaan van de alpiene bergen
► 180 miljoen jaar geleden: bij uiteenvallen Pangea ontstond Tethyszee tussen Afrika en
Europa. Bij mid-oceanische rug in de Tethyszee vormde lava nieuwe oceaanbodem (basalt)
→ zee steeds breder. Op zeebodem: sedimentatie klei en kalk en langs randen zand. Druk
op sedimenten → verhard tot gesteenten.
● 120 miljoen jaar geleden, vanaf Krijt, beweegt Afrika weer naar noorden → Tethyszee
kleiner + door druk ontstaan kleine platen. Er zijn subductiezones bij Alpen en zuiden
Middellandse Zee. Ontstaan Alpen in Tertiair: botsing kleine Apulische plaat tegen
landmassa bij Duitsland.
● Ontstaan Pyreneeën en Karpaten in dezelfde tijd (botsing Iberische plaat tegen
Euraziatische plaat). Alpen, Pyreneeën en Karpaten vormen alpiene plooiingsgebied.

Tektoniek in de Egeïsche Zee
► De Afrikaanse plaat beweegt naar noorden en duikt onder de Egeïsche plaat die naar
zuiden beweegt → eilandenboog. Subductiezone schuift steeds meer naar zuiden →
Egeïsche plaat rekt uit, wordt dunner en zee dieper → ontstaan diepzeebekken. Zo is ook
Tyrrheense zee ontstaan.

Vulkanen
► Explosieve stratovulkanen Middellandse Zeegebied bij subductiezones, bijvoorbeeld:
● Santorini + eilanden in de buurt: ontstaan bij convergente breuklijn tussen twee
oceanische platen → eilandenboog met vulkanen en caldeira.
● Etna: ontstaan bij subductie van de Afrikaanse plaat. Karakter vulkaan verandert: wordt
minder explosief.

, ● Vesuvius: altijd zeer heftige uitbarstingen bijv. 79 na Chr. uitbarsting met meer dan 10.000
doden, laatste uitbarsting 1944. Gevaar is groot want in de nabijheid ligt de grote stad
Napels.

Aardbevingen
► Veel zware aardbevingen bij actieve plaatgrenzen in Italië, Griekenland en Turkije.
● Arabische plaat noordwaarts → Anatolische plaat westwaarts → Turkije beweegt daardoor
5 à 6 cm per jaar naar westen. Twee breuklijnen: noordelijke breuklijn langs kust Zwarte Zee
(Anatolische breuklijn) en zuidelijke breuklijn verdwijnt bij Sicilië in zee.
● Door beweging Apulische plaat: veel aardbevingen in Italië.

Problemen bij natuurrampen
► Voorkomen van natuurrampen niet altijd mogelijk: vulkaanuitbarstingen zijn moeilijk te
voorspellen. Er kunnen tekenen zijn, maar onzekerheid is groot.
● Bij uitbarsting Vesuvius in korte tijd 600.000 mensen evacueren → bijna onmogelijke
opgave.
● Aardbevingen zijn ook moeilijk te voorspellen. Het is zeker dat zich in sommige gebieden
binnen afzienbare tijd nieuwe aardbevingen zullen voordoen: maar wanneer precies?

Maatregelen
► Hazard management = maatregelen om risico’s van natuurrampen te beheersen en
voorspellen, door:
● onderzoekstechnieken en modellen: met meer inzicht in platentektoniek kan men
risicokaarten en evacuatieplannen maken.
● waarschuwingssystemen: tijdige waarschuwing van bevolking voor aardbevingen en
vulkaanuitbarstingen.
● rampenplannen: draaiboeken voor hulpverlening en evacuatie.
● bouwtechnische maatregelen: zoals rubberfunderingen om trillingen op te vangen.

4.2 Klimaat, plantengroei en landbouw

Klimaat
► In grote gebieden heerst Cs-klimaat (Middellandse Zeeklimaat met warme, droge zomers
en neerslagrijke winters). Cf-klimaat in Noord-Spanje. BS-klimaat in Zuidoost-Spanje.
BW-klimaat in landen ten zuiden van de Middellandse Zee. EH-klimaat in hoge bergen.

Afwisseling van zomer en winter
► Verklaring klimaten kan met de grote druk- en windsystemen. In zomer bevinden
hogedrukgebieden zich noordelijker dan in winter. Dat komt door opschuiving ITCZ naar
noorden.
● In juli ligt er door opwarming een lagedrukgebied boven de Sahara. Omdat de zee
langzamer opwarmt, ligt op breedte Middellandse Zeegebied met uitlopers over Marokko,
Spanje en Italië hogedrukgebied = Azoren-Hoog → weinig neerslag. Aanlandige wind bij
Noord-Afrika is toch vrij droog door warm landoppervlak → wolken lossen op.

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mayke789. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $3.34. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

64257 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Seller

Exam (elaborations) ·

Summary

Aardrijkskunde samenvatting systeem aarde: H4 Verder kijken dan de costa's

Document information

Subjects

Connected book

Written for