Dit is een samenvatting van alle leerstof van aardrijkskunde voor de 3e graad TSO/KSO voor de examencommissie. Het bevat alle theorie en ook algemene tips om ervoor te zorgen dat je voorbereid bent voor je examens. Ik heb ook examenvragen verzameld die ik op het einde heb gezet om je extra oefening...
,Inhoud
Voorwoord................................................................................................................................................................5
Studierichtingen....................................................................................................................................................5
TSO....................................................................................................................................................................5
KSO....................................................................................................................................................................6
Algemene voorwaarden........................................................................................................................................6
Digitalisering..........................................................................................................................................................6
Termen examen....................................................................................................................................................6
Wat vind je van de samenvatting?........................................................................................................................7
A De aarde in het heelal (15%)..................................................................................................................................8
Het zonnestelsel....................................................................................................................................................8
Het Melkwegstelsel.............................................................................................................................................11
Wat is de melkweg?........................................................................................................................................11
Het heelal............................................................................................................................................................12
B De bewegingen van de aarde (15%)....................................................................................................................12
De aardrotatie.................................................................................................................................................12
De aardrevolutie..............................................................................................................................................15
C Ontstaan en evolutie van landschappen (20%)...............................................................................................17
Platentektoniek...............................................................................................................................................17
De gevolgen van de platentektoniek..............................................................................................................19
De Grand Canyon langs de Colorado rivier (VS)..............................................................................................23
Europese quartaire gletsjerlandschappen......................................................................................................27
De Belgische kustvlakte...................................................................................................................................28
De Ardennen...................................................................................................................................................29
D De geologische tijdschaal (5%).........................................................................................................................30
E Het West-Europese weer (15%).......................................................................................................................33
Temperatuur...................................................................................................................................................33
Wolken en neerslag.........................................................................................................................................35
Luchtdruk en wind...........................................................................................................................................37
De frontale depressie......................................................................................................................................38
Kaart interpreteren.........................................................................................................................................40
F Ruimtelijke ordening in Vlaanderen (15%).......................................................................................................40
Ruimtegebruikskaart van Vlaanderen.............................................................................................................40
Ruimtelijke spanningen en problemen...........................................................................................................41
Het ruimtebeleid in Vlaanderen......................................................................................................................42
Onderzoek naar ruimtelijke verbanden: werken met ‘Geopunt’...................................................................43
, G Wisselwerking tussen ruimtelijke aspecten en actuele geopolitieke situaties (15%).....................................43
Ecologische voetafdruk...................................................................................................................................43
Mondiale klimaatverandering.........................................................................................................................44
De ongelijke voedselverdeling in de wereld...................................................................................................45
Globalisering....................................................................................................................................................47
Uitputting van de grondstoffen.......................................................................................................................47
Migratiestromen.............................................................................................................................................49
Dwarsverbanden tussen actuele geopolitieke situaties.................................................................................49
Leerstof adhv filmpjes.............................................................................................................................................50
Documentaires........................................................................................................................................................51
De ruimte.............................................................................................................................................................51
Draagkracht aarde...............................................................................................................................................51
Examenvragen.........................................................................................................................................................52
2018.................................................................................................................................................................52
4 augustus 2020..............................................................................................................................................58
19 maart 2021.................................................................................................................................................59
29 november 2023..........................................................................................................................................60
21 juni 2024.....................................................................................................................................................60
Quizlet.....................................................................................................................................................................61
Bibliografie..............................................................................................................................................................61
Algemene tips..........................................................................................................................................................61
Eindwoord...............................................................................................................................................................62
Inhoud........................................................................................................................................... 2
Voorwoord................................................................................................................................................................4
Studierichtingen....................................................................................................................................................4
TSO....................................................................................................................................................................4
KSO....................................................................................................................................................................4
Algemene voorwaarden........................................................................................................................................4
Digitalisering..........................................................................................................................................................5
Termen examen....................................................................................................................................................5
Wat vind je van de samenvatting?........................................................................................................................6
A De aarde in het heelal (15%)..................................................................................................................................7
Het zonnestelsel....................................................................................................................................................7
Het Melkwegstelsel.............................................................................................................................................10
Wat is de melkweg?........................................................................................................................................10
Het heelal............................................................................................................................................................10
B De bewegingen van de aarde (15%)....................................................................................................................11
, De aardrotatie.................................................................................................................................................11
De aardrevolutie.............................................................................................................................................13
C Ontstaan en evolutie van landschappen (20%)...............................................................................................16
Platentektoniek...............................................................................................................................................16
De gevolgen van de platentektoniek..............................................................................................................18
De Grand Canyon langs de Colorado rivier (VS)..............................................................................................22
Europese quartaire gletsjerlandschappen......................................................................................................26
De Belgische kustvlakte...................................................................................................................................27
De Ardennen...................................................................................................................................................28
D De geologische tijdschaal (5%)........................................................................................................................29
E Het West-Europese weer (15%).......................................................................................................................32
Temperatuur...................................................................................................................................................32
Wolken en neerslag.........................................................................................................................................34
Luchtdruk en wind..........................................................................................................................................36
De frontale depressie......................................................................................................................................37
Kaart interpreteren.........................................................................................................................................39
F Ruimtelijke ordening in Vlaanderen (15%)......................................................................................................39
Ruimtegebruikskaart van Vlaanderen............................................................................................................39
Ruimtelijke spanningen en problemen...........................................................................................................40
Het ruimtebeleid in Vlaanderen.....................................................................................................................41
Onderzoek naar ruimtelijke verbanden: werken met ‘Geopunt’...................................................................42
G Wisselwerking tussen ruimtelijke aspecten en actuele geopolitieke situaties (15%).....................................42
Ecologische voetafdruk...................................................................................................................................42
Mondiale klimaatverandering.........................................................................................................................43
De ongelijke voedselverdeling in de wereld...................................................................................................44
Globalisering...................................................................................................................................................46
Uitputting van de grondstoffen.......................................................................................................................46
Migratiestromen.............................................................................................................................................48
Dwarsverbanden tussen actuele geopolitieke situaties.................................................................................48
Leerstof adhv filmpjes.............................................................................................................................................49
Documentaires........................................................................................................................................................50
De ruimte............................................................................................................................................................50
Draagkracht aarde...............................................................................................................................................50
Examenvragen.........................................................................................................................................................51
2018.................................................................................................................................................................51
4 augustus 2020..............................................................................................................................................57
19 maart 2021.................................................................................................................................................58
, 29 november 2023..........................................................................................................................................59
21 juni 2024.....................................................................................................................................................59
Quizlet.....................................................................................................................................................................60
Bibliografie..............................................................................................................................................................60
Algemene tips..........................................................................................................................................................61
Eindwoord...............................................................................................................................................................61
VOORWOORD
Dit is een samenvatting voor de examencommissie voor het vak aardrijkskunde in de 3e graad TSO. Het is
opgesteld met behulp van de vakfiche van de examencommissie voor 2024 en 2025 (tot september):
https://app.akov.be/pls/pakov/f?
p=EXCO_PUBLIC:106::::106:P106_OPSLAG_BESTAND_ID,P106_IO_BESTAND_ID:116647,261 .
Ik zal in de samenvatting verwijzen naar de vakfiche zodat je duidelijk weet wat je moet kennen volgens hun
richtlijnen. Dit zal telkens in de lichtgroene kaders onder de titel staan.
Aangezien er een nieuw leerstofoverzicht komt, is deze samenvatting dus nog geldig tot september 2025. Zodra
de examencommissie een leerstofoverzicht publiceert, werk ik aan een nieuwe samenvatting. Dit zal ik
proberen in hetzelfde document te doen, zodat er geen extra kosten in rekening moeten worden gebracht voor
de mensen die hun examen na september 2025 willen doen. Echter weet ik niet hoe veel werk dit zal kosten,
dus kan ik niet met zekerheid zeggen dat ik een samenvatting klaar heb in september 2025.
STUDIERICHTINGEN
Voor de 3e graad TSO/KSO dus:
TSO
Farmaceutisch technisch assistent
Fotografie
, Handel
Lichamelijke opvoeding
Sport
Onthaal en PR
Secretariaat- talen
Sociale en technische wetenschappen
KSO
Beeldende vorming
Muziek
Deze samenvatting kan ook gebruikt worden voor andere schoolinstituten dan de examencommissie aangezien
de vakfiches van de examencommissie opgesteld zijn aan de hand van de eindtermen van het secundair
onderwijs in Vlaanderen voor aardrijkskunde (http://eindtermen.vlaanderen.be/secundair-onderwijs/derde-
graad/aso /eindtermen.htm ). Indien je dit daarvoor zou willen gebruiken, raad ik je aan om wel even te kijken
naar de inhoudstafel om zeker te zijn dat je alle informatie hebt.
ALGEMENE VOORWAARDEN
Deze samenvatting mag niet verspreid worden aan mensen die niet tot het gezin behoren. Dit is
auteursrechtelijk beschermd en als dit verspreid wordt, ben ik genoodzaakt om acties te ondernemen.
DIGITALISERING
Ik probeer mijn samenvattingen zo makkelijk mogelijk te maken om te gebruiken. Sommige mensen drukken ze
af om zo bepaalde zaken te kunnen markeren of andere bedoelingen wat ik totaal begrijp. Toch snap ik ook dat
er steeds meer nood is aan digitalisering en om die reden heb ik een inhoudstafel waarop je kan klikken om
naar een bepaald onderdeel te gaan. Sommigen waren zich daar niet van bewust dus daarom dat ik het even
zeg zodat je dit kan gebruiken als je daar de behoefte voor hebt.
TERMEN EXAMEN
Bepaalde termen worden nog uitgelegd in de inleiding van de vakfiche. Hiervan zullen er zeker een aantal
basiskennis zijn, echter is het belangrijk om deze hier nog in over te nemen zodat er geen verwarringen kunnen
voorkomen op het examen zelf. Er wordt ook van je verwacht dat je al deze termen kunt gebruiken en
toepassen op verschillende onderdelen van de leerstof. Deze termen en definities zijn letterlijk overgenomen
uit de vakfiche.
Werkwoord Betekenis
Beschrijven Kennis in eigen woorden weergeven.
Definiëren Kennis nauwkeurig weergeven, in wetenschappelijke
terminologie.
Benoemen Een juiste wetenschappelijke benaming geven voor
een begrip, voorwerp, structuur.
Herkennen/ situeren Kennis uit het geheugen oproepen en verbinden aan
gegeven bronmateriaal.
Classificeren/ determineren / indelen Iets bij een bepaalde categorie of principe
onderbrengen.
Ordenen Verschillende elementen ten opzichte van elkaar
situeren.
Verklaren Een verklaring geven (oorzaak en gevolg). Oorzaken
en gevolgen geven, motieven geven, motiveren
waarom.
Onderscheiden Gelijkenissen en verschillen beschrijven tussen twee
of meer objecten, structuren, ideeën, problemen,
situaties.
Berekenen (omrekenen) Een berekening maken en hierbij correct gebruik
maken van wetenschappelijke terminologie,
symbolen, SI-eenheden en wetenschappelijke
notatie.
Toepassen Een bepaald begrip gebruiken om een vraag te
beantwoorden of een vraagstuk op te lossen.
Verband(en) leggen Verbanden leggen tussen verschillende
leerstofonderdelen, ideeën, problemen of situaties.
Beargumenteren/ beoordelen/ bespreken Een standpunt formuleren en met
wetenschappelijke argumenten onderbouwen.
Uitvoeren Een oefening maken volgens een bepaalde
procedure.
WAT VIND JE VAN DE SAMENVATTING?
,Ik vind het altijd leuk om feedback te krijgen. Ik steek hier veel moeite in en ik hoop dat ik op deze manier zo
veel mogelijk mensen kan laten slagen voor hun examen. Om die reden zou ik je willen vragen om een
beoordeling achter te laten. Dat zou echt veel voor mij betekenen. Moest je toch nog opmerkingen hebben
over hoe het beter kan, mag je altijd iets laten weten in een berichtje. Verder wens ik je nog veel succes met je
examen en moesten er vragen zijn, aarzel dan niet om contact op te nemen! 😊
A DE AARDE IN HET HEELAL (15%)
HET ZONNESTELSEL
de structuur van het zonnestelsel beschrijven
de positie van de aarde in het zonnestelsel beschrijven en via bronmateriaal toelichten
de astronomische eenheid beschrijven
afstanden in het zonnestelsel beschrijven aan de hand van de astronomische eenheid
Vaste binnenplaneten: Mercurius, Venus, Aarde en Mars (hiertussen zit een planetoïden- of
asteroïdengordel onderkomen voor sluimerende kometen)
Gasrijke reuzenplaneten: Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus
Ontelbare komeetachtige hemellichamen (vb Pluto nabij Neptunus)
, Je moet de volgorde kennen. Er zijn hier ezelsbruggetjes voor bijvoorbeeld Maak Van Acht Meter Japanse Stof
Uw Nieuwe (Pyjama). Ik persoonlijk had gewoon de letters van buiten geleerd: MVEMJSUN (omdat het ook
eindigde op SUN 😉)
ELKE PLANEET APART
De planeten zijn in volgorde van dichtst bij de zon naar verst van de zon gerangschikt. Er zijn er 8.
Mercurius
Temperatuurverschillen door nabijheid zon
Trage rotatie
Grote ijzerkern door zware gewicht
Veel kraters en rotsen
18 keer kleiner dan aarde
Venus
Actief vulkanisme
Eentonig reliëf
Warmste planeet
Dikke atmosfeer en wolken van zwavelzuur
Draait rechtsom, dus met de klok mee
Aarde
Eigen maan
Gematigde temperatuur
Platentektoniek
Mars
Grote delen zijn oud
Veel kraters
Rood door roest in de grond
Stevige wind en stofwolken
Dichtheid atmosfeer ongeveer 1 procent van die op aarde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller morgan094. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.55. You're not tied to anything after your purchase.
