Samenvatting Feniks VWO overzicht van de geschiedenis, ISBN: 9789006464917 Geschiedenis
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
4
All documents for this subject (4866)
Seller
Follow
lottee1
Content preview
Hoofdstuk 5: tijd van ontdekkers en hervormers
Kenmerkende aspecten:
K1: het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuw
wetenschappelijke belangstelling.
K2: het begin van de Europese overzeese expansie.
K3: de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
K4: de protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
K5: het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat
P1: de wereld wordt groter.
Rond middeleeuwen wisten sommige geleerden dat de aarde rond was door kennis uit de
oudheid. (Middeleeuwse geschriften/ universitaire studieboeken) kapiteins ook bewust van
ronde aarde.
Late middeleeuwen raakte het zuidelijke (middellandse en zwarte zee) handelsnetwerk
verbonden met dat van de Hanze in het noorden (Noordzee/Oostzee). Venetië had contacten
met gebieden in het oosten en Noord-Afrikaanse handelaren
Kruistochten-> meer contact met Arabieren die karavaanhandel dreven met Azië
Middellands zeegebied:
- Uitwisseling zeeroutes
- Zeestromingen
- Windrichtingen
Al deze kennis -> cartografen -> redelijk betrouwbare kaarten weergeven (zuid Eu/ afrika en
arabische wereld) (meer was er nog niet ontdekt)
De kerk: platte aarde want de bijbel zei niks over een ronde aarde
Portugezen organiseerde hun 1e ontdekkingsreizen langs de noordwestkust van afrika
- Concurreren met Arabische handel in:
- Slaven
- Goud
- Ivoor
1415 veroverde Portugezen de stad ceuta en zo verkenden en bezetten ze de Canarische en
kaapverdische eilanden. -> opslagplaats voor verdere reizen.
Karveel: schip met hoge boeg en horizontale zeilen dwars op de mast/kompas en
astrolabium
1488- eerste reis langs zuidpunt van Afrika
1497- reis langs westkust in India
Routes waren geheim en bewaakten ze streng -> bezetten plaatsen en maakten
forten(factorijen) (handel met lokale bevolking)
- Specerijen
- Zijde
- Edelstenen
Wel gevaarlijk op zee
Portugese koningen na reconquista in 1249 -> doorzetten aan overzijde middellandse zee
Ander doelen verkennen van Afrika:
- Contactleggen met priester Johannes (christenvorst zou heersen) (pact sluiten tegen
moslims)
- Priester bestond niet en Indië was niet christelijk
Geen gebieden in India voor portugezen
Te weinig geld/mannen
, Konden geen handelsroutes via Arabië en venetie naar Europa niet stilleggen wel zelf 2
nieuwe handelsroutes ontdekt/gemaakt
Spaanse ontdekkingsreizen 1492-> verovering Granada -> islamitisch gebied op eiland
veroverd.
Columbus gebruikte een verbeterde kaart en zette na 5 weken stap op Caribisch gebied
(indianen)
Florentijn Amerigo vespucci -> 10 jaar later -> Columbus had nieuwe wereld ontdekt
1519- Ferdinand magalhaes -> reis om de aarde
Magaalhaes dood door gevecht op Filipijnen
1521- ontdekten de malukken die bekend was om hun specerijen-> westelijke route naar
Indië was gevonden -> niet winstgevend dus gaan handelen in Amerika
Miljoenenvolken in midden- en Zuid-Amerika: hoogontwikkelde culturen in steden.566
Azteken:
- Priesters hoog in aanzien – contact met natuuroden onderhielden
- Handelaren en ambachtslieden - goede economie
- Boeren – voedsel (eigen stuk grond, geen inheemse dieren -> zelf met
gereedschap(graafstok))
1. Mais
2. Avocado’s
3. Tomaten
4. Zoete aardappelen
Inca’s:
- Dorpshoofden – wezen grond aan families (groot=meer land, klein=minder land)
- Oogst -> deel naar priesters en de tempel behouders, deel naar Inca keizer en
ambtenaren en soldaten en wat overbleef werd opgeslagen voor als er later te kort zou
zijn
Na Columbus -> veel meer Spaanse ontdekkingsreizigers naar de nieuwe wereld om te
veroveren.
Deze conquistadores gingen gewapend het binnenland in om daar steden te veroveren.
1521 gaven Azteken zich over aan de Spanjaarden na vele gevechten
Francisco pizarro -> veroverde incarijk -> sloot atahualpa op -> rekende af met het incarijk
Spanjaarden bij de gevechten:
- Harnas
- Vuurwapens
- Gevechtstactiek
- Honden
- Paarden
Veel mensen in de rijken gingen dood aan de ziektes die de Spanjaarden al eerder gehad
hadden maar hun meebrachten via de handel.
Beloning voor veroveringen kregen de conquistadores grote landgoederen waarvan ze de
opbrengst mochten houden.
Spanjaarden verwachten dat de bevolking voor hun:
- Werkte
- Christelijk werden
dit gebeurde niet -> encomienda = spanjaard kreeg aantal indianen die die moesten bekeren
in ruil voor stuk land in Amerika
Lokale bevolking kon niet zoveel werken doordat ze niet sterk genoeg waren en veel mensen
zwak waren door de ziektes
de dwangarbeid en slavernij waren in contrast met de goede bedoelingen van missionarissen
die ze daadwerkelijk wilde onderwijzen om een beter bestaan op te bouwen
Mensen vluchten naar het binnenland zodat ze onder de straffen en dwangarbeid uit konden
komen van de kolonisten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottee1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.66. You're not tied to anything after your purchase.