Inleiding
In Nederland kunnen kinderen regelmatig in aanraking komen met seksualiteit. Kinderen en
jongeren zijn ook volop hun eigen lichaam en seksualiteit aan het verkennen en ontdekken.
Dit gebeurt met of zonder toestemming van ouders. Ze zoeken informatie op en praten
erover. Dit is normaal en zij leren ervan. Op deze manier krijgen zij een realistisch beeld van
(de eigen) seksualiteit. Al doende leren zij hun eigen wensen en grenzen beter kennen. Wel
kun je kinderen een aantal dingen aanleren. Bijvoorbeeld: welk seksueel gedrag oké is en
welk seksueel gedrag minder of helemaal niet oké is. Dat gaat niet alleen over kussen, vrijen
of andere vormen van fysiek seksueel contact. Ook gluren, chatten over seks zijn
voorbeelden van seksueel gedrag. Ook daarvan horen kinderen te weten in hoeverre en in
welke gevallen dit gedrag oké is of niet.
Het is erg belangrijk om kinderen te helpen onderscheid te maken tussen aanvaardbaar en
grensoverschrijdend seksueel gedrag. De kans wordt dan groter dat ze de grenzen van
anderen respecteren en ook hun eigen grenzen en wensen kunnen aangeven. Hierdoor
worden ze weerbaarder. Hoe groter de kans dat ze grensoverschrijdend seksueel gedrag
herkennen, hoe groter de kans dat ze daar adequaat op kunnen reageren.
Vlaggensysteem
Je leert kinderen dit door stapsgewijs bepaalde normen en waarden mee te geven, ook het
vlaggensysteem kan daarbij helpen. Dit systeem onderscheidt 6 criteria voor gezond
seksueel gedrag. Door kinderen en jongeren vertrouwd te maken met die criteria, breng je
ze de spelregels voor gezond seksueel gedrag bij. Dan weten ze waar ze rekening mee
moeten houden zodra er seksualiteit in het spel is. Ook helpt het de ouder om seksueel
gedrag juist te beoordelen en er gepast op te reageren. Dat is belangrijk omdat kinderen en
jongeren ook uit je reactie kunnen afleiden welk seksueel gedrag wel of niet aanvaardbaar is.
Nog
een manier om ze het onderscheid te leren tussen aanvaardbaar en onaanvaardbaar
seksueel gedrag,
is zelf steeds het goede voorbeeld te geven. Ook uit wat je doet en niet doet, leiden kinderen
en jongeren gedragsregels af.
Houvast
Deze gids is geen handleiding seksuele opvoeding. Daar komt veel meer bij kijken dan
kinderen duidelijk maken welk seksueel gedrag wel en niet oké is. Deze gids wil jou helpen
kinderen de speregels voor seksueel gedrag bij te brengen.
De spelregels
Kinderen kun je een aantal regels meegeven omtrent seksueel gedrag. Om ze hiermee
kennis te laten maken, kun je gebruik maken van het stuurwiel. Dit wiel helpt kinderen om
zelf te ‘navigeren’ in het seksuele verkeer. Het leert ze 6 criteria te leren voor gezond
seksueel gedrag. Met deze criteria kunnen ze zelf inschatten of seksueel gedrag wel of niet
oké is. Als alle criteria voldoen, is het seksueel gedrag oké. In andere gevallen dus niet.
Toestemming
Seksueel gedrag is alleen oké als alle betrokkenen ermee akkoord gaan en zich er prettig bij
voelen.
, Vrijwilligheid
Er mag bij seksueel gedrag geen vorm van beloning, misleiding, druk of dwang in het spel
zijn.
Gelijkwaardigheid
Alleen seksueel gedrag tussen gelijkwaardige partners is oké. Die gelijkwaardigheid moet er
zijn op vlak van leeftijd, kennis, intelligentie, aanzien, macht, levenservaring, rijpheid en
status.
Ontwikkeling
Bij elke ontwikkelingsfase hoort seksueel gedrag dat typisch en dus oké is voor die fase. Ook
seksueel gedrag dat niet bij een bepaalde leeftijd of ontwikkelingsfase past, zou dus
grensoverschrijdend kunnen zijn.
Context
In de ene situatie gelden andere regels voor seksueel gedrag dan in de andere. Gezond
seksueel gedrag is aangepast aan de situatie of omstandigheden.
Zelfrespect
Soms kan seksuele gedrag fysieke, emotionele of psychische schade veroorzaken. Dit is niet
de bedoeling. Aan seks hoor je een goed gevoel over te houden.
Juist inschatten, gepast reageren
Uit je reacties op seksueel gedrag kunnen kinderen afleiden welk gedrag wel of niet oké is.
Dat geldt voor je reactie op seksueel gedrag van mensen op straat of tv, voor je reactie op
seksueel gedrag dat ze zelf stellen, en voor je reactie op verhalen waarin zijzelf of vrienden
met seksueel gedrag te maken kregen. Maar hoe reageer je het best? Het Vlaggensysteem
kan daarbij helpen. Dit systeem helpt je op basis van de zes criteria voor gezond seksueel
gedrag in te schatten of het gedrag oké́ is of niet. En zo nee, of het gedrag dan licht, ernstig
of zwaar over de grens is. Daar stelt het Vlaggensysteem dan telkens een gepaste reactie
tegenover: een groene, gele, rode of zwarte vlag
Het Vlaggensysteem kan daarbij helpen. Dit systeem helpt je op basis van de zes criteria voor
gezond seksueel gedrag in te schatten of het gedrag oké́ is of niet. En zo nee, of het gedrag
dan licht, ernstig of zwaar over de grens is. Daar stelt het Vlaggensysteem dan telkens een
gepaste reactie tegenover: een groene, gele, rode of zwarte vlag
De reacties die het Vlaggensysteem voorstelt zijn in de eerste plaats bestemd om te
reageren op seksueel gedrag van kinderen waar je verantwoordelijk voor bent. Ze zijn dus
niet zonder meer toepasbaar op alle situaties. Als je reageert op seksueel gedrag van een
ander kind of van een volwassene, zal je de voorgestelde reacties wellicht enigszins moeten
aanpassen.
Laat het trouwens nooit bij een reactie alleen. Probeer van de gelegenheid gebruik te maken
om een gesprek met je kind aan te knopen over seksueel gedrag. Daarbij kan je dan
verwijzen naar de zes criteria voor gezond seksueel gedrag. Geef in zulke gesprekken ook
aan hoe ze kunnen reageren als ze met seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van anderen
te maken krijgen. Dan hebben ze een reactie klaar als de situatie zich in de toekomst zou
voordoen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daphnetemolder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.