Samenvatting Reageren op seksueel gedrag van kinderen en jongeren hoofdstuk 2
3 views 0 purchase
Course
Kennistoets pedagogisch klimaat
Institution
Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Vlaggensysteem: reageren op seksueel gedrag van kinderen en jongeren hoofdstuk 2 samengevat. Dit heb je nodig voor de kennistoets in periode 1 leerjaar 2
Vlaggensysteem: reageren op seksueel gedrag van kinderen en jongeren
Als je vat wilt krijgen op en inzicht in seksueel grensoverschrijdend gedrag bij kinderen en
jongeren, is het van belang om het thema te belichten in het kader van de seksuele
ontwikkeling. Kinderen zijn geen volwassenen en we moeten ervoor waken dat we het
seksuele gedrag van kinderen en jongeren niet te veel vanuit een volwassen perspectief en
beleving bekijken. Seksualiteit is verschillend voor kinderen en volwassenen. Volwassenen
verbinden seksuele betekenissen aan gedrag op basis van hun volwassen ervaringen en
vinden het soms heel moeilijk zich in te leven in de wereld en de beleving van kinderen. Het
is ook noodzakelijk om vanuit dit perspectief te kijken.
2.1 het specifieke van ‘ontwikkeling’
Kinderen en jongeren zijn seksuele wezens en vertonen dus seksueel gedrag. De seksuele
ontwikkeling vormt een onderdeel van het algehele ontwikkelingsproces,
Seksualiteit van kinderen en jongeren is zeer nauw verbonden aan de wijze waarop de
andere ontwikkelingsdomeinen verlopen. Het is een proces waarbij zij leren seksualiteit,
lichamelijkheid en intimiteit te integreren in hun leven. Bijvoorbeeld: ontwikkeling van
zelfwaardering, relaties met anderen. Voorlopers van de latere seksualiteitsbeleving, het
vermogen om te genieten van lichamelijk contact, zijn als vanaf de geboorde aanwezig. In de
kindertijd wordt de basis gelegd voor een latere seksualiteitsbeleving. De ontwikkeling van
seksueel gedrag, gevoelens en cognities gaat het hele leven door. Ervaringen op jonge
leeftijd leggen de basis voor de manier waarop iemand lichamelijkheid beleeft. Ook wordt
vanaf de kindertijd een begin gemaakt met de ontwikkeling van een seksueel script. Dit
houdt in dat een kind eigen ideeën, waarden en verwachtingen rond seksualiteit organiseert
in seksueel gedrag en beleving. Zowel positieve als negatieve ervaringen tijdens de seksuele
ontwikkeling dragen bij aan de beleving van seksualiteit op latere leeftijd.
2.1.1 interactiecompetentie
Centraal in de seksuele levensloop staat de ontwikkeling van een adequate
interactiecompetentie. Deze wordt voor een groot deel beïnvloed door iemand persoonlijke
geschiedenis. Kinderen en jongeren ontwikkelen zich in interactie met hun omgeving.
Bronfenbrenner (1979) schetst de ontwikkeling als resultaat van verschillende
psychologische, biologische en sociale processen. Deze processen spelen zich af in 4
verschillende, met elkaar interacterende systemen: microsysteem, mesosysteem,
exosysteem en het macrosysteem.
2.1.2 sociaal leren
In de ontwikkeling speelt sociaal leren een belangrijke rol; dit geldt ook voor seksualiteit.
(jongere) kinderen leren door observatie en imitatie. Ook de reactie van de ouder/opvoeder
op het gedrag van kinderen en jongeren op het gebied van seksualiteit, lichamelijkheid en
intimiteit beïnvloedt het leren, aan de hand van deze leerervaringen vormt het kind/de
jongere ideeën over welk seksueel gedrag ‘gepast’ is, welke effecten hiervan en reacties
hierop te verwachten zijn en hoe men zich hierbij zou moeten voelen. Ze leren wat ze prettig
vinden en wat niet. Ze leren regels over hoe je je in seksuele situaties gedraagt en hoe je
dingen aan kunt pakken. Zo worden hun normen en waarden ten aanzien van seksualiteit
gevormd. Deze ervaringen zijn dus functioneel. Ze bieden een kader om de eigen gevoelens
1
, en gedragingen te duiden en gedrag van anderen te interpreteren. Zo leren kinderen en
jongeren ook welk gedrag grensoverschrijdend is en welk gedrag niet.
2.1.3 hechting
Hechting speels ook een belangrijke rol. De ontwikkeling van een essentiële gehechtheids-
relatie tussen ouder/opvoeder en kind en de wijze waarop de hechting tot stand komt, heeft
volgens Bowlby (1982) een voorspellende waarden voor de emotionele ontwikkeling van een
kind op latere leeftijd. Affectie, lichamelijkheid en warmte ten aanzien van het kind vormen
een belangrijk onderdeel van de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren. Zo leren zij
over de beginselen van relaties en intimiteit. In een warm opvoedingsklimaat zijn jongeren
zich beter bewust van hun eigen behoeften en beter in staat deze te realiseren.
2.1.4 differentiatie
Bowen benoemt het groeiproces als een ‘differentiatieproces’ waarbij het kind een steeds
verschuivend evenwicht tussen aanhankelijkheid en autonomie ervaart. Aanhankelijkheid
geeft veiligheid en warmte, autonomie heeft zelfvertrouwen en exploratie. Beide zijn nodig
om tot een evenwichtig mens uit te groeien die in staat is in een intieme relatie zowel
dichtbij te zijn als autonoom. In beide componenten van deze dynamiek speelt seksualiteit
een rol. Een veilige, warme knuffelrelatie hebben en veilige kansen om te exploreren en
initiatief te nemen op vlak van seks; beide zijn nodig.
2.1.5 waarden en normen
Vanaf jonge leeftijd wordt aan het kind.de jongeren allerlei maatschappelijke waarden en
normen doorgegeven. Gezins/opvoedingsklimaat, culturele invloeden, omgang met
leeftijdsgenoten, seksuele opvoeding, auto-erotiek en de eerste seksuele ervaringen bepalen
seksuele betekenisgeving en gevoelens, motivaties, attitudes en interactievaardigheden. Dit
dienen we als proces te zien: in verschillende levensfasen krijgt seksualiteit steeds weer
nieuwe betekenis.
2.1.6 een tandje bijsteken
Door de grotere variëteit aan opvattingen over seksualiteit wordt een sterker appel gedaan
op individuele keuzes en beslissingen. Ook start de biologische rijping tegenwoordig vroeger
door betere voeding, medische zorg en sanitaire voorzieningen, en is seksualiteit veel meer
aanwezig in de media en de jongerencultuur. Opvoeders en ouders moeten hierdoor
kinderen en jongeren extra helpen in het integreren van de seksualiteitsontwikkeling.
2.2 verloop van de seksuele ontwikkeling
De seksuele ontwikkeling toont zich in een breed scala van seksueel getint gedrag van
kinderen en jongeren en vragen over seksualiteit, vaak gerelateerd aan hun leeftijdsfasen.
Bancroft (2006) beschrijft de integratie van seksualiteit, lichamelijkheid en intimiteit in de
ontwikkeling van kinderen/jongeren als de integratie van 3 ontwikkelingsbundels, namelijk:
de ontwikkeling van een genderidentiteit, seksuele ontvankelijkheid en de capaciteit tot
relatievorming. Wanneer deze 3 ontwikkelingsbundels beginnen te integreren in het
overgangsstadium tussen kindertijd en adolescentiefase, dan ontstaat de seksuele identiteit
van de jongere.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daphnetemolder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.27. You're not tied to anything after your purchase.
