Summary
Samenvatting artikel kennistoets periode 2
- Course
- Institution
Een samengevat artikel die je moet kennen voor de kennistoets in periode 2 leerjaar 2.
[Show more]
Seller
Follow
daphnetemolder
Reviews received
Content preview
Ik denk dus ik ben nietMichel Foucault, een van de belangrijkste denkers van de twintigste eeuw, past in de typisch
Franse traditie van de ‘intellectueel’, de traditie van denkers die ‘filosofie’ opvatten als het
kritisch stelling nemen in allerlei actuele kwesties. Volgens Foucault was het een bijna
komische vergissing dat de mens zich zag als oorsprong, centrum en doel van het universum.
Descartes’ beroemde adagium ‘ik denk dus ik ben’ draaide hij liever om.
Niet het ‘ik’, maar anonieme structuren bepalen wat wij doen. Deze ideeën werden
verkondigd door een groep Franse wetenschappers: Claude Lévi-Strauss, Michel Foucault en
Jacques Lacan. Ze bestreken een breed terrein van sociologie, filosofie, geschiedenis,
psychoanalyse, taal- en literatuurwetenschap. Foucault heeft een boek geschreven: Les mots
et les choses (de woorden en de dingen, 1966). In dit boek zoekt hij naar de grondslagen
waarop onze kennis berust. Hij noemt dat ‘archeologie’. In zijn boek onderzoekt hij wat de
principes zijn van waaruit de menswetenschappen (biologie, taalwetenschap en economie)
worden gedacht. Zijn onderzoek strekt zich uit van de 16e eeuw tot nu. Foucault beheerst al
die wetenschappen grondig en hij trekt grote lijnen uit hun onderlinge vergelijking. Zijn
conclusie luidt dat alle wetenschappen in een bepaalde periode, meer op elkaar lijken dan
op diezelfde wetenschap een eeuw vroeger of later. De ‘grond’ van waaruit ze denken (hun
‘episteme’) is identiek. Bijvoorbeeld de wetenschappen in de late middeleeuwen. Ze werden
geheel bepaald door het denken in overeenkomsten en gelijkenissen. De microkosmos was
een weerspiegeling van de macrokosmos, de aarde van de hemel, de mens van God enz.
alles leek op alles. 1 ding kennen betekende dat je het spel van analogieën begreep op de
grond waarvan dat ding samenhing met alle andere dingen waar het op leek.
In het midden van de 17e eeuw kantelt deze grondslag. Niet langer is het de gelijkenis die
kennis oplevert, maar de vergelijking. Onderwerpen van kennis worden vanaf dat moment
geordend in een systeem op grond van hun onderlinge overeenkomsten en verschillen. Het
is de tijd van de grammatica’s, de tijd waarin woordsoorten van elkaar worden
onderscheiden en in tabellen worden weergegeven, het is de tijd van Linnaeus, die een
magistrale classificatie maakt van planten en dieren op basis van hun voortplantingsorganen.
Linaeus’ onderzoek is het sprekendste voorbeeld van wat deze ‘klassieke episteme’
nastreeft, namelijk het in kaart brengen, ordenen, classificeren, volgens zichtbare verschillen
en overeenkomsten.
Aan het begin van de 19e eeuw kantelt deze ‘klassieke’ episteme, om plaats te maken voor
een episteme die gedomineerd wordt door ‘geschiedenis’. Hield de taalkunde zich tot die tijd
bezig met de vraag welke overeenkomsten en verschillen er bestaan tussen taalvormen,
vanaf het midden van de 19e eeuw vraagt men zich af hoe deze vormen zich in de loop van
de tijd hebben ontwikkeld. In deze economie verdedigde Marx deze geheel nieuwe optiek
met zijn historisch materialisme. De biologie (Lamarck, Darwin) keek niet langer naar de
uiterlijke kenmerken op grond waarvan planten en dieren kunnen worden gedetermineerd,
maar naar de manier waarop ze zijn geëvolueerd. De biologen zijn in deze nieuwe episteme
op zoek naar sporen van vorige fasen in de evolutie van dier of plant. Wat ‘waar’ was in de
vorige episteme is niet langer ‘waar’ in de volgende. Wetenschappen zijn volgens Foucault
niet op zoek naar de waarheid, maar sluiten zich aan bij de heersende episteme. Het
onderzoek dat op al deze gebieden wordt uitgevoerd is meer of minder ‘waar’ naarmate het
Aanbevolen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daphnetemolder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now