Een samenvatting van vermogensrecht met alle stof die je voor de toets moet weten. Het is een uitgebreide samenvatting met wetsartikelen, zodat je precies weet waar het desbetreffende stukje tekst in de wet staat.
Wat is een verbintenis?
Een verbintenis kun je omschrijven als: iets wat je volgens het recht verplicht bent om te doen of te laten. Deze
verplichting noemen we een prestatie. We spreken alleen van een verbintenis als het gaat om een verplichting
tot prestaties die op geld waardeerbaar zijn.
Bij een verbintenis zijn minimaal twee partijen betrokken. De ene partij heeft recht op iets, waartoe de andere
partij verplicht is. Verbintenissen moeten worden nagekomen. Je bent dus niet vrij om te bepalen of je wel of
niet aan je verbintenis zult voldoen. Kom je een verbintenis niet na ben je aansprakelijk voor de gevolgen.
Verbintenis: een juridische relatie tussen twee of meer partijen, waarbij de ene partij verplicht is tot een op
geld waardeerbare prestatie, waarop de andere partij recht heeft.
Een verbintenis kan op twee manieren ontstaan: uit de wet of uit een overeenkomt.
1.2 VERBINTENISSEN UIT EEN OVEREENKOMST
Uit overeenkomsten zoals bijvoorbeeld een arbeids- of koopovereenkomst vloeien rechten en verplichtingen
voort: verbintenissen. Een overeenkomst is eigenlijk niets anders dan een afspraak tussen twee partijen. Een
overeenkomst komt tot stand door een aanbod en een aanvaarding. Uit aanbod en de aanvaarding moet
blijken dat de wil van de twee partijen overeenstemt. Er moet sprake zijn van een wilsovereenstemming. Bij
een verbintenis die uit de wet ontstaan is, is de wil van partijen niet van belang.
Als een verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te bestaan. We noemen dit het tenietgaan van een
verbintenis.
Schuldeiser en schuldenaar
De prestatie is het object van de verbintenis. Jij en het telefoonbedrijf zijn rechtssubjecten: dragers van
rechten en plichten. Je ziet in het schema dat de partij die recht heeft op een prestatie de schuldeiser (of
crediteur) wordt genoemd. De partij die de prestatie moet verrichten is de schuldenaar (of debiteur). Bij deze
overeenkomst ontstaan twee verbintenissen. Bij de verbintenis die als object de prestatie heeft die het
telefoonbedrijf moet verrichten, ben je de schuldeiser. Bij de verbintenis die als object de prestatie heeft die je
zelf moet verrichten ben je de schuldenaar. Door het sluiten van één overeenkomst kun je dus zowel
schuldeiser als schuldenaar worden, voor verschillende verbintenissen.
,Wanprestatie: als iemand een verbintenis niet goed nakomt. Dit zou betekenen dat jij, geheel of gedeeltelijk,
nalaat om bijvoorbeeld de abonnementskosten te betalen, of dat het telefoonbedrijf, geheel of gedeeltelijk,
nalaat de overeengekomen diensten te leveren. Tekortkoming in de nakoming.
Een verbintenis kan ook een verplichting inhouden om iets te laten. De prestatie bestaat dan niet uit een doen,
maar uit een nalaten. Bij arbeidsovereenkomsten wordt regelmatig een zogeheten concurrentiebeding
gesloten. Dit houdt in dat je na je dienstverband niet, gedurende een bepaalde periode, bij een concurrerend
bedrijf mag gaan werken. Dit nieuwe bedrijf zou dan immers kunnen profiteren van jouw kennis van de
bedrijfsgeheimen van je oude werkgever. In dat geval ben je verplicht om iets te laten.
1.3 VERBINTENISSEN UIT DE WET: ONRECHTMATIGE DAAD
Wanneer je iemand schade toebrengt op een manier die onrechtmatig is, kan een verbintenis tot het
vergoeden van de schade ontstaan op grond van onrechtmatige daad.
Door de schadevergoeding wordt de benadeelde zo veel mogelijk teruggebracht in de positie waarin hij
verkeerde toen de schade nog niet was ontstaan.
Bij een onrechtmatige daad speelt, anders bij overeenkomsten, de wil van de pleger van de daad of die van de
benadeelde geen rol. De verbintenis ontstaat rechtstreeks uit de wet. Het is de feitelijke handeling die, in
combinatie met de wettelijke bepaling, de verbintenis doet ontstaan.
Ook bij een verbintenis die uit onrechtmatige daad ontstaat, spreken we van een schuldeiser en een
schuldenaar en een te verrichten prestatie. Er ontstaat eenzelfde soort verbintenis als bij verbintenissen die
ontstaan uit een overeenkomst.
Het belangrijkste verschil tussen onrechtmatige daad en overeenkomst is dat in het eerste geval de verbintenis
louter door de gebeurtenis ontstaat, terwijl er bij een overeenkomst wilsovereenstemming moet bestaan. Bij
een onrechtmatige daad ontstaat de aansprakelijkheid onafhankelijk van de wil. In de gevallen waarin je de
schade opzettelijk zou hebben veroorzaakt, wilde je de schade misschien wel veroorzaken, maar was je wil niet
gericht op het ontstaan van de verbintenis tot schadevergoeding. We zeggen dat bij een onrechtmatige daad
de verbintenis direct uit de wet volgt door een feitelijke handeling van het inrijden op een auto of het
stukgooien van een vaas. Voor het ontstaan van een overeenkomst, zijn echter rechtshandelingen nodig
(aanbod en aanvaarding) waaruit blijkt dat de betrokken partijen allebei willen dat de overeenkomst ontstaat.
1.4 ANDERE VERBINTENISSEN UIT DE WET: RECHTMATIGE DAAD
Onverschuldigde betaling
Als iemand per ongeluk een bedrag van €2 miljard op je rekening stort, ben je verplicht dit terug te storten, of
je dit nu wilt of niet. Deze persoon heeft jou dit onverschuldigd betaald en de wet bepaalt dat er voor jou een
verbintenis ontstaat om dit bedrag terug te geven ook al wil je dit niet.
Ongerechtvaardigde verreiking
In de periode dat de €2 miljard op je bankrekening heeft gestaan, heb je hierover rente ontvangen. Bij een
dergelijk bedrag is dit per dag al snel enkele tienduizenden euro’s. Deze rente is, door de persoon die het
bedrag per ongeluk op je bankrekening stortte, niet onverschuldigd betaald. Alleen de €2 miljard werd betaald.
De rente heb je van de bank ontvangen. Als het geld op de juiste bankrekening had gestaan, had je de rente
nooit ontvangen. Jij bent door het ontvangen van de rente het onverschuldigde betaalde bedrag verrijkt.
,Hiervoor bestond echter geen goede reden. De verrijking was ongerechtvaardigd. De wet bepaalt dat je niet
alleen het onverschuldigd betaalde bedrag moet terugbetalen, maar ook de rente. Er ontstaat een verbintenis
op grond van ongerechtvaardigde verrijking. De verbintenis ontstaat uit de wet, los van jou wil.
Zaakwaarneming
Het zich willens en wetens en op redelijke grond inlaten met de behartiging van het belang van iemand anders,
zonder deze persoon hiertoe bevoegd is. Denk aan de buurman die een gebroken ruit laat vervangen van zijn
buren die op vakantie zijn. Bij terugkeer van vakantie zijn ze verplicht de buurman de kosten te vergoeden die
hij heeft gemaakt voor het zetten van het raam.
1.5 VERBINTENISSENRECHT: ONDERDEEL VAN HET PRIVAATRECHT
Een van de belangrijke taken van het verbintenissenrecht is dat het oplossingen biedt in situaties waarin
partijen bij een overeenkomst een verschil van mening hebben.
Het verbintenissenrecht is onderdeel van het privaatrecht. Het privaatrecht, ook wel burgerlijkrecht of
civielrecht genoemd, is het recht dat de betrekkingen tussen burgers onderling regelt, alsmede de verhouding
van burgers tot hun vermogen. Onder burgers wordt in deze definitie ook verstaan wat we in het dagelijkse
spraakgebruik onder bedrijven verstaan. Bedrijven zijn vaak rechtspersonen, juridische constructies die net als
burger drager kunnen zijn van rechten en plichten. Het is dus juister om te spreken van het privaatrecht als het
recht dat betrekkingen tussen (rechts)personen onderling regelt en de verhoudingen van (rechts)personen tot
hun vermogen.
1.6 PRIVAATRECHT: VERMOGENSRECHT EN PERSONENRECHT
Het privaatrecht kan worden onderverdeeld in het vermogensrecht en het personenrecht. Het personenrecht
geeft regels voor rechtssubjecten van het privaatrecht: de mogelijke dragers van rechten en plichten. In het
vermogensrecht staan alle regels omtrent vermogen centraal. Onder vermogen verstaan we: alles wat een
natuurlijk persoon of rechtspersoon bezit en op geld waardeerbaar is. Het vermogensrecht valt zelf uiteen in
het goederenrecht en het verbintenissenrecht. Simpel gesteld bepaalt het personenrecht wie er in het
privaatrecht allemaal vermogen kunnen hebben. Het goederenrecht bepaalt in de eerste plaats waaruit een
, vermogen kan bestaan. Het verbintenissenrecht geeft vervolgens onder andere aan hoe je je vermogen kunt
verhandelen en bepaalt wat er gebeurt als iemand schade toebrengt aan je vermogen, zoals in het geval van
een onrechtmatige daad.
Omdat verbintenissen kunnen ontstaan uit overeenkomst, is het overeenkomstenrecht onderdeel van het
verbintenissenrecht. Verbintenissenrecht omvat meer dan alleen het overeenkomstenrecht.
Een verbintenis is een vermogensrechtelijke relatie tussen twee of meer partijen, waarbij de ene partij
verplicht is tot een prestatie, waarop de andere partij recht heeft.
Met ‘vermogensrechtelijk’ wordt aangegeven dat het gaat om een prestatie die op geld waardeerbaar is en tot
het vermogensrecht behoort, waarvan het verbintenissenrecht een onderdeel is.
1.8 tm 1.10 samengevat:
Het BW kent een zeer systematische opbouw. Deze opbouw is gelaagd. Hij gaat van algemeen naar bijzonder.
Het BW bestaat uit tien boeken, met elk hun eigen onderwerp, die onderverdeeld zijn in titels. Titels kunnen
weer zijn onderverdeeld in afdelingen, afdelingen op hun beurt in paragrafen. Boek, titel, afdeling en paragraaf
vormen de context waarin het artikel moet worden gelezen en bepalen zo mede de inhoud va het artikel. Een
wetsartikel kan zijn onderverdeeld in leden. Een lid kan weer zijn onderverdeeld in bijvoorbeeld sub a, b en c.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lynnpohlmann. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.
