Kwalitatieve onderzoeksmethoden
H1: inleiding kwalitatief onderzoek .................................................................................................................................................... 3
1. Wat is onderzoek? ................................................................................................................................................................. 3
2. Implicaties bij kwalitatief onderzoek ..................................................................................................................................... 4
3. Klassieke aanvallen op kwalitatief onderzoek ....................................................................................................................... 5
4. Illustraties bij het constructivistisch paradigma .................................................................................................................... 7
5. Verhouding tussen kwantitatief en kwalitatief ...................................................................................................................... 9
6. Mismatch tussen methoden en paradigma’s ........................................................................................................................ 9
H2a: de kwalitatieve onderzoeksopzet ............................................................................................................................................. 10
1. Onderzoeksvoorstel ............................................................................................................................................................. 10
2. Wetenschap versus praktijk ................................................................................................................................................. 10
3. Onderzoeksdoel ................................................................................................................................................................... 10
4. De kwalitatieve onderzoeksvraag ........................................................................................................................................ 12
5. Het ijsberg principe .............................................................................................................................................................. 13
6. Stakeholders ........................................................................................................................................................................ 13
7. Ethiek in kwalitatief onderzoek ........................................................................................................................................... 14
Hoofdstuk 2B: selecteren van cases en/of respondenten ................................................................................................................ 15
1. Wetenschap en het individuele verhaal .............................................................................................................................. 15
2. Purposive sampling/doelgerichte selectie ........................................................................................................................... 15
3. Steekproeftrekking vooraf bepaald ..................................................................................................................................... 15
4. Steekproeftrekking op basis van theory building uit verkregen data: theoretical sampling ............................................... 17
5. Omvang van de theoretische steekproef............................................................................................................................. 17
6. Convenience sampling (opportunistische steekproef) of pragmatische steekproef ........................................................... 17
7. Selectie van focusgroepen ................................................................................................................................................... 17
8. Generaliseerbaarheid of externe validiteit .......................................................................................................................... 17
9. Werving en toegang verkrijgen............................................................................................................................................ 18
Hoofdstuk 3: interviewen en bevragen focusgroepen ..................................................................................................................... 19
1. Soorten interviews ............................................................................................................................................................... 19
2. Kenmerken kwalitatieve interview ...................................................................................................................................... 19
3. Aspecten van een kwalitatief interview ............................................................................................................................... 19
4. Overzicht aanvang en beëindigen van gesprek ................................................................................................................... 24
5. Bevragen van een focusgroep ............................................................................................................................................. 25
6. Interactie en invloed bij focusgroepen ................................................................................................................................ 25
Hoofdstuk 4: observeren en actieonderzoek .................................................................................................................................... 26
1. Diverse soorten observatoren ............................................................................................................................................. 26
2. Koppelen van observaties aan interviews ........................................................................................................................... 26
3. De rollen van een onderzoeker als participant .................................................................................................................... 26
4. Wat is actie-onderzoek? ...................................................................................................................................................... 27
5. Case ...................................................................................................................................................................................... 30
1
,Hoofdstuk 5: kwalitatieve analyse .................................................................................................................................................... 32
1. Inleiding ............................................................................................................................................................................... 32
2. Elementen van een typische inductieve kwalitatieve analyse ............................................................................................. 32
3. Eisenhardt’s building theory from case study research ....................................................................................................... 33
4. Methoden en technieken van kwalitatieve analyse ............................................................................................................ 34
5. Inductief coderen: een grounded theory benadering op data-analyse ............................................................................... 34
Hoofdstuk 6: kwaliteit van kwalitatief onderzoek ............................................................................................................................ 37
1. Objectiviteit ......................................................................................................................................................................... 37
2. Interne validiteit / geloofwaardigheid / credibility .............................................................................................................. 38
3. Externe validiteit / overdraagbaarheid / transferability ...................................................................................................... 39
Hoofdstuk 7: Rapporteren ................................................................................................................................................................ 40
1. Methodologie-paragraaf...................................................................................................................................................... 40
2. Data analyse......................................................................................................................................................................... 40
3. Kwaliteit van het onderzoek: betrouwbaarheid en validiteit .............................................................................................. 40
Kwalitatief onderzoek = biedt een invalshoek waar er wordt gewerkt met betekenisgeving van de betrokkenen zelf in plaats
van cijfers, gemiddelden en statistische significanties waaraan de onderzoeker dan achteraf een interpretatie aan geeft.
2
, H1: inleiding kwalitatief onderzoek
Psychosociale aspecten = hoe mensen zich voelen, wat mensen drijft of tegenhoudt, hoe ze zich tot elkaar verhouden
- Deze zijn soms moeilijk in cijfers uit te drukken.
Kwantiteit is niet slecht, het geeft een goed overzicht, maar niet genoeg inzicht. Kwantitatief onderzoek en kwalitatief
onderzoek hebben heel andere doelstellingen: wanneer er begrip nodig is is in een bepaalde specifieke context, is er nood aan
kwalitatief onderzoek, dat meer in de diepte gaat dan in de breedte doordat er een beperkt aantal respondenten is.
Instrumenteel perspectief: ondersteunt de gangbare opinie dat je met een ‘objectief’ meetinstrument dat ene juiste antwoord
krijgt. De klemtoon ligt hier op het managen, controleren, standaardiseren en meten van de toestand.
Relationeel perspectief: gaat meer aandacht geven aan het unieke, specifieke, relatie, groei, leren, op het begrijpen en creëren
van dynamiek. Kwalitatief onderzoek neemt eerder dit relationeel perspectief in.
1. Wat is onderzoek?
= iets wat mensen ondernemen om iets op een systematische manier uit te zoeken, waardoor hun kennis toeneemt.
Het doel is om iets te ontdekken, tot kennis te komen
Gegevens worden systematisch verzameld
Gegevens worden systematisch geïnterpreteerd
Deze kenmerken gelden zowel voor kwantitatief als kwalitatief onderzoek.
1e kenmerk: beperkt aantal respondenten, kleinschalig
2e kenmerk: uitkomsten zijn geen cijfers en tabellen
3e kenmerk: resultaten zijn niet veralgemeniseerbaar kern kwalitatief onderzoek: inzichtvanuit de betrokkene, hun leefwereld
3
, Wat is er dan zo eigen aan kwalitatief onderzoek?
Driedelige definitie
Filosofie interpretivisme of constructivisme of subjectivisme: volgens deze filosofie is het noodzakelijk voor de
onderzoeker om verschillen te begrijpen tussen mensen in onze rol als sociale actoren. Wij als mensen zijn sociale actoren
die de wereld om zich heen interpreteren. Op basis van deze interpretaties passen we onze betekenissen over de wereld
om ons heen en ons gedrag aan. de onderzoeker moet een empathische houding aannemen om de betekenis te kunnen
begrijpen. => meaning-making by all actors involved
Dataverzameling: flexibele interactieve en sensitieve dataverzameling, waarbij aandacht nodig is voor de relatie tussen
onderzoeker en onderzochten. De onderzoeker is bij kwalitatief onderzoek zélf het meetinstrument. Afhankelijk van de
noden en van de stakeholder die bevraagd wordt, kan de onderzoeker zijn vragen of manier van data verzamelen
aanpassen, bijsturen en veranderen. Er kunnen ook diverse databronnen gecombineerd worden (interviews, focusgroepen,
documenten, observaties). Kwalitatief onderzoek is flexibeler dan kwantitatief onderzoek dat met gestandaardiseerde
vragenlijsten werkt.
Data-analyse: gericht op het begrijpen van de specifieke context. Bij kwalitatief onderzoek is de specifieke context mee een
deel van wat onderzocht wordt. Er wordt een theorie opgebouwd in plaats van hypotheses getoetst.
Kwantitatief onderzoek eindigt met hypothesen, terwijl kwalitatief onderzoek begint met hypothesen.
ETIC EMIC
Derdepersoonsperspectief Eerstepersoonsperspectief
Perspectief van onderzoeker en theoretische invalshoek staat Perspectief van onderzochte personen staat centraal
centraal
Afstandelijk perspectief (objectief) Sterke inbreng en betrokkenheid van de onderzoeker
Vanuit de onderzoeker (from outside) Vanuit de onderzochten (from within)
Onderzoeker in subject-object relatie tot onderzochten. Subject-subject relatie en meer open vraagstelling
A priori schema’s geïnspireerd uit literatuur Schema’s of betekenissen worden gezocht bij onderzochten
Hoe vaak komt iets voor? Welke betekenis geven de actoren zelf?
Hypothesetoetsend, deductief Hypothesegenererend, inductief
Literatuuronderzoek Al dan niet literatuur
Onderzoeksvraag volledig vanuit theorie, door onderzoeker Vraagstelling meer vanuit de dagelijkse leefomgeving van
onderzochten
Kwantitatief onderzoek meestal ETIC
Kwalitatief onderzoek eerder EMIC
2. Implicaties bij kwalitatief onderzoek
2.1.Implicaties bij onderzoeksdesign
Holistische aanpak, bestuderen van een fenomeen-in-context, dus ook de context, achtergrond en stakeholders
rondom zijn deel van het onderzoek.
Kleine doelgerichte selectie van respondenten
Een flexibel design waarin
o Je open bent voor ontdekkingen
o Literatuur niet te leidend is
o Onderzoeksvraag als kompas dient
o Er niet te veel sluitende instrumenten zijn
Biedt ruimte voor creatieve aanpak, om een fenomeen te beschrijven en te verkennen.
2.2.Implicaties bij dataverzameling
Er wordt vaak een beroep gedaan op meerdere dataverzamelingsmethoden in één onderzoek (= datatriangulatie)
o Interviews
o Observatie
o Documentanalyse
De dataverzameling impliceert vaak een intens en/of langdurig contact met het veld (= prolonged engagement)
De kwaliteit van de relatie tussen onderzoeker en onderzochten is vaak van essentieel belang om bruikbare data te
bekomen.
2.3.Implicaties voor data-analyse
De analyse gebeurt eerder op basis van teksten dan op basis van cijfers
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ye2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
