Class notes
Collegeaantekeningen Gezondheidsstrafrecht EUR
- Course
- Institution
In dit document vind je alle collegeaantekeningen voor het keuzevak gezondheidsstrafrecht van de EUR.
[Show more]
Seller
Follow
Froukje123
Reviews received
Content preview
Colleges gezondheidsstrafrechtFases van het strafrecht:
- Opsporing: opsporingsambtenaren
- Vervolging: OM (en expertisecentrum binnen het OM)
- Berechting: rechter
- Tenuitvoerlegging
Waarom strafrecht? -> vergelding (opzettelijke leed toevoegen), normhandhaving,
voorkomen dat andere het nogmaals doen, vergelding voor het strafrecht.
Doel: normhandhaving door berechting en bestraffen van verdachte.
Art. 1 Sr -> pas strafbaar als het strafbaar is gesteld (Art. 2 Wkkgz -> in de zorg moet goede
zorg worden geleverd. In het strafrecht kan je daar niet mee, want er staat nergens dat geen
goede zorg strafbaar is.)
Art. 27 Sv -> pas verdachte als er een redelijk vermoeden is. Maar een verdachte heeft wel
rechten, zoals 96a lid 2 en lid 2 Sv
Art. 1 Sv en art. 359a Sv als er fouten zijn in het proces.
Touwtje Hoorn en koffie-euthanasie doorlezen.
Nergens is medische exceptie geregeld, nergens staat dat arts geen mishandeling doet bij
patiënt met behandeling. Maar wordt afgeleid van:
- Toestemming patiënt
- Lege artis handelen arts (regels naleven van zijn beroepsgroep)
Let op, dit is niet van toepassing op 293 lid 1 jo. lid 2 Sr (euthanasie).
Zie slides voor Drijfmest-arrest, voor wanneer een rechtspersoon kan worden veroordeeld
(zoals ziekenhuis of GZ-instelling). Het kan allebei (zowel hulpverlener als zorginstelling).
Dit zegt niets over opzet/schuld, maar puur of vervolging mogelijk is.
Ook art. 12 Sv besproken, staat in slides.
College 2: materieel strafrecht
Ingangen materieel strafrecht
Klassiek: dokter die evident normen schendt
Vanuit de patiënt:
o Vraag naar aansprakelijkheid, evt via art. 12 Sv
o Roep om erkenning (spreekrecht) en (mogelijke) schadevergoeding. Weg via
strafrecht is gemakkelijker dan civiel voor schadevergoeding.
Incident en m.n. calamiteit (art. 1 lid 1 Wkkgz) die aan Inspectie moet worden gemeld
en waarvan aangifte kan worden gedaan, als sprake is van een strafbaar feit.
Gezondheidsrecht vraagt om ‘veilig melden’ van incident, want kwaliteitsverbetering.
Maar dit kan wel leiden tot strafvervolging. Strafrecht dient dus hele andere
belangen.
,Ingang juridisch in het strafrecht -> altijd juridisch in de zin van delicten (art. 1 lid 1 Sr,
legaliteit). Het moet in het strafrecht altijd gaan om een delictsomschrijving, geen open
norm zoals in civiel/tuchtrecht.
‘Overtreding’ van de norm van art. 2 lid 1 Wkkgz (de zorgaanbieder biedt goede zorg
aan. Dit is geen strafbaar feit, maar een norm. Kan strafrechtelijk niets mee.
Delicten WvSr:
o Opzettelijk delicten: (zware) mishandeling (ook 300 lid 4, dat is ook
mishandeling), moord, doodslag, euthanasie, HBZ. (289/287/293/294)
o Dood/zwaar lichamelijk letsel door schuld (307/308/309)
o Eventueel ook andere delicten, zoals art. 174 etc. En ‘fraude-delicten’.
Art. 96 Wet Big is in de wet gekomen doordat handelen ook mogelijk was voor alternatieve
genezers onder de nieuwe Big. Keuzevrijheid patiënt voorop. Door deze strafbepaling wordt
er een grens gesteld aan het medisch handelen. De strafbepaling is zowel voor alternatieve
circuit, maar ook voor wel BIG-hulpverleners die buiten hun deskundigheid zijn getreden.
Maar met deze laatste groep werd weinig gedaan. In de praktijk is deze bepaling vooral van
belang voor niet geregistreerde of niet meer geregistreerde.
De wetgever wilde er wat mee dat deze bepaling was afgesneden voor de reguliere
behandelaren. Hierdoor is art. 96 Wet BIG gewijzigd en om effectieve handhaving te
bevorderen.
Jurisprudentie is heel beperkt op dit gebied. Ook na de verandering is het beperkt. Het is
lastig te zeggen waarom dit zo is.
Zie de slides met de rood aangegeven veranderingen. Ipv schade is het nu ‘benadeling van
de gezondheid’. Zodat het meer in lijn is met strafrecht (lijkt een beetje op 300 lid 4).
Jansen Steur goed voorbeeld -> hij is enkel vervolgd voor opzettelijk in hulpeloze toestand
brengen en gezondheid opzettelijk benadelen. Art. 96 was niet eens ten laste gelegd, maar
dit is wel voor de wijzigingen van art. 96.
In de bestaande jurisprudentie gaat het vooral om mensen die niet bevoegd zijn voor wat ze
gedaan hebben. In handboek Leenen staat kort overzicht van deze jurisprudentie.
Nader over niet-reguliere behandelaars:
Op slide 11 zaken die speelde toen artikel 96 nog niet ten laste gelegd.
Voorbeeld van Millecam-zaak: de alternatieve artsen kunnen reguliere jas niet uitdoen en
hebben een zorgplicht om te informeren over de risico’s. Jomanda had als niet arts ook een
zorgplicht, maar wel in mindere mate. Zij had Millecam niet weggehouden bij reguliere zorg.
Het maakt dus uit of iemand arts is of niet.
Cosmetische behandelingen door ‘cosmetoloog’ -> toen was de wetgeving nog niet van
toepassing, want cosmetische handelingen vielen nog niet onder de Wet BIG. Nu zijn het
voorbehouden handelingen, toen nog niet. De rechtbank gaat hier relatief makkelijk over de
zorgplicht heen.
Mevis -> in het strafrecht wordt er vaak gekeken naar wat de onderliggende
informatieplichten zijn. Als je iemand overhaalt om handelingen te verrichten, maar je jezelf
niet inleest in de risico’s daarvan, is dat wel relevant. Ze hebben in het college beetje kritiek
op deze laatste uitspraak over cosmetische behandeling.
De arts of de zorginstelling?
,Hubben 1989: Ik meen dat het meer gebruik maken van de mogelijkheid om in bijzondere
gevallen (mede) het ziekenhuis als rechtspersoon strafrechtelijk aansprakelijk te stellen,
ertoe zal bijdragen dat de verantwoordelijkheid van bestuur en ziekenhuismanagement voor
de kwaliteit van zorg sterker wordt geprofileerd. Bovendien kan het leiden tot verduidelijking
van de taken en de bevoegdheden van de leiding van het ziekenhuis op dit belangrijke
terrein. Dit met name om te voorkomen dat misstanden in een ziekenhuis lange tijd
voortduren alvorens afdoende maatregelen worden genomen.”
Mevis in college -> Maar doel van strafrecht is normhandhaving door bestraffing. Wat
Hubben hier zegt is fijn, maar is geen bedoeling van het strafrecht.
Over het niet checken van papieren van medewerkers door de instelling:
Calamiteit en (opsporing) sr-feit
Definitie in art. 1 lid 1 Wkkgz van een calamiteit -> moet leiden tot dood of zwaar lichamelijk
letsel (ernstig gevolg).
, Dit is geen delictsomschrijving! Maar omschrijving doet wel sr-feiten vermoeden ivm de
ernstige gevolgen en daarnaast de naam ‘calamiteit’ ook.
Medische exceptie
Als het strafrecht oprukt is het van belang om te bepalen hoe we oordelen als de arts
gewoon zijn beroept uitoefent. Medische exceptie staat niet in het wetboek, maar is wel in
de jurisprudentie erkent. Maar hoe dat dan verder werkt? Is het strafrecht dan niet van
toepassing, nee dat is niet zo. Maar is het dan een strafuitsluitingsgrond? Ook dat is
onduidelijk. Maar met de arts die zijn beroep uitoefent wordt iig rekening mee gehouden in
het strafrecht, maar het is wel van belang dat hij z’n beroep goed uitoefent.
Maar om te beoordelen of hij z’n beroep goed heeft uitgeoefend, moet wel de procedure
worden gestart. Dan is waarom artsen zeggen: dan voelen wij ons een crimineel. Er wordt
verweten dat het wel ‘bestaat’, maar nergens is geschreven in de wet.
In het wetboek Sr voor de BES-eilanden staat medische exceptie wel in het wetboek.
Ontucht in de gezondheidszorg -> geen medische exceptie!
In de gezondheidszorg is vooral van belang dat er een onafhankelijkheidsrelatie is tussen
hulpverlener/patiënt.
In de zaken wordt vaak gezegd dat het vrijwillig was. Maar het wordt in de jurisprudentie al
heel snel ontucht. Ook door instemming van de patiënt gaat een streep heen, door de
afhankelijkheidsrelatie.
Slechts geen sprake van ontucht als enige vorm van onafhankelijkheid niet van invloed is
geweest en de behandelrelatie bij de seksuele handeling geen rol speelt.
Zie ook Rb Oost-Brabant 8 feb 2022 -> hier zat ook een stukje van die macht in. Vrijwilligheid
was ver te zoeken.
Qua bewijs kan het wel lastig zijn. In het strafrecht geldt het voordeel van de twijfel voor de
verdachte (niet voor het slachtoffer!).
Moet medische exceptie gecodificeerd worden of niet?
Het creëert wel duidelijk en kan dan ook al in de opsporing meespelen. Zeker als het
strafrecht oprukt, zou het ook mogen zijn dat artsen in hun beroep beter beschermd worden
door codificatie van medische exceptie.
Let erop dat medische exceptie niet van toepassing is op euthanasie. Want dat is geen
‘normaal medisch handelen’.
Discussiepunt: wettelijk verbod op ‘conversietherapie’
Strafbaarstelling conversiehandelingen (ipv therapie).
Criteria voor strafbaarstelling in het artikel genoemd -> schade etc
Uit het artikel blijkt dat je vanuit die criteria twee kanten uit kon redeneren. Het was wel
duidelijk dat het moreel verwerpelijk is. Handhaafbaarheid is wel nog een dingetje.
Frequentie van het gedrag.
Is strafbaarstelling effectief/handhaafbaar? En is het noodzakelijk? Zou het evt al onder
mishandeling/dwang/vrijheidsberoving/art. 96 Wet BIG.
Deze discussie is actueel -> TENTAMEN.
Is het wel iets voor onder 96 Wet BIG? Want je wilt niet dat het onder handelingen van de
gezondheidszorg valt, het is geen therapie.
Wat is precies een behandelwijze? Is lastig.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Froukje123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now