Summary
Samenvatting Geschiedenis 4 vwo
- Course
- Level
Geschiedenis samenvatting over kenmerkende aspecten en bijbehorende stof
[Show more]
Seller
Follow
josephineknuif
Content preview
GeschiedenisPolitieke geschiedenis
• Oudheid en Middeleeuwen
2.1
Polis een Griekse staat. Het middelpunt van bijna elke polis was een versterkte heuvel acropolis:
- Hier vluchtte de bewoners naartoe als de polis werd aangevallen.
- Werd ook vaak een tempel gebouwd, waar de belangrijkste god of godin van de polis werd vereerd.
Agora: Een plein waar de burgers elkaar ontmoeten, handel dreven en het bestuur van de polis bespraken.
De Grieken ontwikkelde nieuwe gedachten over hoe inwoners van een staat bij het bestuur betrokken kunnen
worden. In de stadstaten ontstonden er verschillende soorten bestuursvormen:
- Autocratie: bestuur door alleenheerser
- Oligarchie: bestuursvorm waaraan alleen de aanzienlijkste burgers deelnamen.
- Democratie: bestuursvormen waaraan alle burgers deelnamen.
Eerst had de adel in de polis de macht Een groep rijke families, die in de raad belangrijke beslissingen
namen.
Hierin kwam verandering toen de Griekse steden te maken kregen met overbevolking en de opkomst van een
nieuwe bevolkingsgroep de handelaren.
Door de overbevolking en onvruchtbare grond vertrokken veel mensen en stichtten op andere plekken
kolonies. De kolonie hield goed contact met de moederstad handel nam toe. Door deze handel werden veel
handelaren rijk of rijker dan de edelen. Zij wilden ook deelhebben van de macht edelen gingen hun macht
delen met burgers, handelaren.
Directe democratie: Een nieuwe regeringsvorm waarbij alle belangrijke beslissingen voortaan door de
volksvergadering werden genomen.
Volksvergadering: de burgers hadden het recht voorstellen goed- of af te keuren en tegenvoorstellen in te
dienen.
4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse
stadstaat
Het denken over de burgerschap in een Griekse stadstaat was heel verschillend omdat ze vaak wisselden van
de regeringsvorm, bijv, monarchie, tirannie, aristocratie, oligarchie of democratie. Per stadstaat was dit
verschillend. Een stad als Athene had eerst een monarchie, daarna een aristocratie en vervolgens een tirannie.
Binnen de tirannie mochten alleen de vrije mannen stemmen, vrouwen, kinderen en slaven mochten niet
stemmen. Deze waren van de burgerschap uitgesloten. De mensen die de wetten bepalen waren de ekklesia.
Het wetenschappelijk denken in Griekenland ontstond in de 6e eeuw voor v. C. in Ionië. Ze gingen op een
wetenschappelijke manier kijken naar de natuur. Ze vroegen zich verschillende dingen af. Zoals alles begon met
een oerstof, welk vorm heeft de aarde. Ze gingen zich richten op verschillende dingen van de wetenschap. Ze
bedachten verschillende natuurlijke wetten en wiskundige stellingen. Hippokrates legde ook de basis voor de
medische wetenschap.
3.2/3.4
Het leenstelsel is een vorm van bestuur, waarbij een leenheer een groot deel van zijn macht uitleent
aan leenmannen. Dit stelsel werd opgezet omdat de hoge edelen zoveel domeinen hadden, dat ze
die niet allemaal konden besturen en gebruik van konden maken. Daarom gaven de hogere edelen
een deel van hun domein af aan lagere edelen, in ruil voor loyaliteit en goed bewapende volgelingen.
12. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
Vanaf de 8e eeuw ontstond het feodalisme. Het feodale stelsel kwam erop neer dat een heer een stuk grond in
leen gaf aan een dienaar/vazal/leenman. In ruil hiervoor moest een vazal zijn leven lang trouw blijven aan de
heer. Het kwam het eerst voor onder de Frankische Rijk van Karel de Grote. Karel deelde zijn rijk in en paar
honderd districten met aan edelen. Deze heren moesten namens dat gebied recht spreken en besturen. Karel
gaf er niets voor in ruil omdat er in die tijd geen geldeconomie was.
, 3.9/3.10
In de 5e eeuw was de handel in West-Europa bijna verdwenen. Maar in de loop van de 11 e en 12
eeuw bloeide de handel weer op door de kooplieden.
- De kooplieden in elke stad gingen samenwerken een gilde.
- De kooplieden kregen soms steun van de landsheer. Zij beschermde de kooplieden tegen
rovers en piraten, zorgden voor verbetering van wegen en bruggen en hielpen een einde te
maken aan de tol en belastingen die de lagere aan de kooplieden oplegde.
De Europese handel herleefde het eerst in Italië. Het land lag gunstig voor de handel. Vooral de
Italiaanse kooplieden profiteerden van het door de Kruistochten toegenomen contact.
Kooplieden van verschillende steden gingen samenwerken Hanze. Ze hielpen elkaar bij onderlinge
handel en de handel met andere gebieden. De invloed van de kooplieden in de steden werd zo groot,
dat later zij het bestuur vormde.
De Hanze werd zo in de 13e en 14e eeuw oppermachtig op het gebied van handel in Noord-Europa.
De stad is de beste verzamelplaats voor mensen die goederen en producten willen kopen en
verkopen. De steden groeiden door de toename van werkgelegenheden. Veel boeren gingen naar de
stad verhuizen en daar werden ze vaak ambachtslieden (metselaar, timmerman, smeden, bakkers).
Er ontstond weer een agrarische-urbane samenleving door de herleving van handel.
Omdat stedelingen en handelaars aan allerlei verplichting moesten voldoen en eigenlijk onvrij waren,
verzochten de stadbewoners aan de landsheer om de stad en de stedelingen los te maken uit het
feodale systeem en aparte rechten te geven.
En in ruil voor die stadrechten kreeg de landsheer militaire hulp en financiële steun van de steden.
Stadsrechten:
- Geen verplichtingen meer tegenover de grootgrondbezitter
- Zelf bestuur en rechtspraak mogen regelen
- Zelf mogen bepalen wie stadsburgers is en wie niet.
Aan het eind van de Middeleeuwen waren stad en platteland nauw verweven.
Het platteland produceerde voedsel en grondstoffen.
De stad produceerde nijverheidsproducten.
Beide betaalde belasting en onderhielden zo de adel en de geestelijken, die weer zorgden voor
onderwijs, bestuur, rechtspraak en verdediging.
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Mensen kregen toestemming van de heren om een aparte gemeenschap te vormen, in ruil voor belasting. De
heer liet wel een man in de stad toezicht houden, de schout of baljouw. Dit was het enige wat de heer in de
stad bepaalde. Over de rest maakten de burgers de dienst uit, ze zaten in de rechtbank en rechtsbestuur. De
heersers verdienden goed aan de stadsrechten want de mensen in de stad hadden steeds meer geld. Ze waren
hierdoor minder afhankelijk van de opbrengst van hun eigen land en hadden zo geen horigen meer nodig. Maar
door dat steden steeds machtiger werden nam de macht van de adel wel af. Gemiddeld gingen er in de steden
meer mensen dood dan dat er geboren worden, deze werden aangevoegd door de burgers op het platteland.
Veel van deze boeren wouden dit omdat ze liever in de woonden dan op het hof van een ridder.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller josephineknuif. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.66. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82388 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now