Summary
Samenvatting Nectar biologie 5 havo hoofdstuk 12
- Course
- Level
- Book
Samenvatting biologie 5 havo hoofdstuk 12. In de samenvatting staat afbeeldingen uit het leerboek.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: powderpuff502 • 8 months ago
Seller
Follow
Joelle270
Reviews received
Content preview
Biologie Hoofdstuk 12Paragraaf 1
De huid:
Bij een lage temperatuur trekken de bloedvaatjes net onder de huid samen. Er stroomt minder bloed
aan het huidoppervlak en de warmteafgifte neemt af. Bij een hoge temperatuur gaan de
bloedvaatjes net onder de huid juist wijder openstaan. Er stroomt extra bloed naar het
huidoppervlak.
Ter bescherming tegen het uv-licht van de zon bezit de huid de mogelijkheid een uv-filter te maken.
Het uv-licht stimuleert pigmentvormende cellen in de onderste laag van de opperhuid, de kiemlaag
om pigmentkorrels te maken (geven de huid een bruine kleur). Door uv-stralen gaan de cellen in de
kiemlaag sneller delen, er komt een dikkere huid. Dit bied bescherming tegen de mutagene werking
van uv-licht.
De buitenste laag van de huid, de hoornlaag, gaat vochtverlies tegen en voorkomt binnendringen van
pathogenen (ziekteverwekkers).
Bescherming zonder huid:
Ogen, luchtwegen, mond, maag, darmen en vagina hebben geen huid. Daar heeft het lichaam andere
afweermechanismen. Traanvocht in je ogen, spoelt vuil weg en enzymen breken bacteriën af. De
luchtwegen, maag, darmen en vagina hebben slijmvliezen. Deze produceren een slijmlaag die stof en
pathogenen tegenhoudt. Trilharen in de luchtpijp duwen het slijm compleet met stof en
ziekteverwekkers naar de keelholte. Je slikt het door en het zure maagsap doodt de meeste
bacteriën.
Afweer bij planten:
Planten met stekels vormen een mechanische afweer tegen vraat door dieren. De stekels helpen niet
tegen kleine planteneters. Een groot probleem van planten in droogtegebieden is dat hun sap een
gewilde bron van vocht is voor dieren.
Chemische afweer: er zijn ook planten en dieren die geur- of kleurstoffen (die kunnen giftig zijn)
maken waarmee hun een signaal willen afgeven dit zijn signaalstoffen. Niet alle afweerstoffen zijn
giftig, er zijn ook afweerstoffen die een vieze smaak (bitter) hebben.
Celwand:
Een celwand biedt niet alleen bescherming, maar draagt ook bij aan de stevigheid van een
plantencel. Na een celdeling ontstaat tussen de twee nieuw gevormde kernen een middenlamel van
pectine (een plakkerige polysacharide, gevormd door het golgi-systeem, die de aangrenzende cellen
aan elkaar plakt). Daarna verdikt de celwand zich doordat de cellen aan beide zijden cellulosevezels
tegen de middenlamel afzetten: de primaire celwand. Eenmaal uitgegroeid na de cel strekking,
verstevigen beide plantencellen hun celwand.
- Sommige cellen doen dit door stoffen af te zetten tegen de primaire celwand.
- Andere cellen, waaronder houtcellen, vormen een secundaire celwand met houtstof; een
extra laag tussen hun celmembraan en primaire celwand.
Alle stoffen rond het celmembraan van een plantencel vormen samen de tussencelstof.
, Afweer met bestrijdingsmiddelen:
In gebieden met een hoge biodiversiteit zijn er genoeg natuurlijke vijanden die het ontstaan van
plagen voorkomen. Bij een monocultuur zijn er nauwelijks mechanische of chemische
afweerbeschermingen en zijn dus gevoelig voor ziekten die hun wortels of bladeren aantasten. Om
plagen en ziekteverwekkers geen kans te geven, zetten boeren vliegtuigen in die
bestrijdingsmiddelen verspreiden over de gewassen.
Er zijn oom mensen die compostthee gebruiken in plaats van bestrijdingsmiddelen, ze voegen dan
nuttige bodemschimmels toe, waardoor de banenplanten sneller groeien en beter bestand zijn tegen
ziekteverwekkers. Dit wordt biologische landbouw genoemd. Er wordt dus geen gebruik van
chemische bestrijdingsmiddelen gemaakt.
Paragraaf 2
Niet-specifieke afweer:
Zijn er toch ziekteverwekkers binnen gekomen, dan gaan de actieve verdedigingssystemen aan het
werk.
Fagocyten, witte bloedcellen, nemen ziekteverwekkers op via fagocytose.
Macrofagen, een deelgroep van de fagocyten, zijn vooral actief. Zij kunnen hun vorm
aanpassen en zo tussen de cellen van de haarvaten doorkruipen.
De opgenomen ziekteverwekkers breken ze met behulp van enzymen af. Fagocyten kunnen geen
onderscheid maken tussen verschillende ziekteverwekkers, daarom heet deze vorm van afweer: niet-
specifieke afweer.
Antibiotica:
Antibiotica: maken de deling en groei van bacteriën onmogelijk. Onder andere door de vorming van
de celwand tegen te gaan of hun celmembraan kapot te maken, hierdoor krijgt het lichaam langer de
tijd om de aanwezige bacteriën op te ruimen.
Multiresistent: bacteriën die ongevoelig voor meerdere typen antibiotica zijn.
Microbioom: alle bacteriën die in en op je lichaam aanwezig zijn.
Het grootste gedeelte bevindt zich in de dikke darm; de darmflora (helpen bij de vertering
van voedsel)
Paragraaf 3
Vaccins voorkomen ziekte:
Vaccinatie: inenting met een ziekteverwekker waardoor het lichaam bij besmetting met de ziekte
afweer heeft.
Tetanusprik: een vaccin tegen de tetanusbacteriën, deze bacteriën maken toxinen (giftige stoffen)
waardoor zelfs de hartspier kan verkrampen en de patiënt overlijd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Joelle270. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.63. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now