College 1
Hoorcollege 07-02-23
Wat is diagnostiek?
- Komt uit het Grieks (dia= uit elkaar halen) (gignoskein= begrijpen of te weten komen) dus het
betekent beelden of situaties kunnen onderscheiden.
- Vaststellen van een situatie op grond van verschijnselen.
Psychodiagnostiek:
- Informatie verzamelen, en beslissingen maken en oordeel over de situatie.
- Individuelen verschillen vast stellen
- Proces, een uitspraak en aanpak.
- Compleet, uniek en gedetailleerd beeld van de problematiek.
- Je wilt een gefundeerd advies geven en een probleemoplossing aanbieden.
Van vraag naar beslissing: probleemoplossingsproces. Mensen hopen dat je een oplossing kunt
bieden.
Psychodiagnostiek: legt de nadruk op het individu. Wat is er met deze persoon aan de hand en wat
zegt dat over de ontwikkeling die hij of zij doormaakt.
- Diagnostiek betekent niet alleen dat je vaststelt wat er met een kind aan de hand is. Is er
ADHD of sprake van een depressie? Het is veel breder, je kijkt welke risicofactoren, welke
beschermingsfactoren er spelen. Is niet altijd sprake van iets wat in een stoornis te vangen is.
- Diagnostiek: vanaf het moment dat je met een cliëntsysteem in aanraking komt tot het
moment dat je ze los laat.
Componenten van diagnostiek
1. Testleer
2. Theorieën en concepten
3. Meetinstrumenten
4. Diagnostisch proces
Testleer
Ook wel de psychometrie genoemd: de leer van het meten
- Omvat statistische en methodologische kennis voor keuze van instrumenten en interpretatie
van scores.
- Centrale begrippen: betrouwbaarheid, validiteit en normering.
- Pas als we iets weten over de verdeling van kenmerken in een populatie en hoe we die
kunnen vaststellen bij 1 persoon kunnen we aangeven of de score van die persoon afwijkend
of problematisch is.
- Stelt toetsingshypotheses op en kijkt of deze kloppen.
Theorieën en concepten
- Omvat theorieën over individuele verschillen tussen personen en omgevingen en over de
ontwikkeling van personen.
- Kijken wat allemaal mogelijke oorzaken zouden kunnen zijn die bij de symptomen horen. Je
hebt dus kennis nodig van relevante theorieën en constructen.
- Moet kunnen denken over eigenschappen, kenmerken, gedragingen, belevingen,
ontwikkeling, individu en omgeving.
- Geven ons een kader om te kijken naar een persoon en diens omgeving en een basis voor het
ontwikkelen van meetinstrumenten.
- Hypothesevorming en conclusie
Meetinstrumenten
,Omvat alle methoden om iets te weten te komen over een persoon en of diens omgeving
- Observatietechnieken, vragenlijsten, interviews en testen.
- Items, vragen, opdrachten, schaalconstructie.
- Middelen om kenmerken of gedragingen van een persoon weer te geven in een getal en te
kunnen interpreteren, zodat we een diagnose kunnen stellen.
- Operationalisatie
Diagnostisch proces
- Omvat alle fasen die worden doorlopen in een diagnostisch proces
- Er zijn normatieve modellen of procedures die voorschrijven welke stappen hierbij in welke
volgorde moeten worden genomen (aanmelding tot advies)
- Regulatieve cyclus, empirische cyclus, NVO richtlijnen. Deze doorlopen alle orthopedagogen.
- Je doet als diagnosticus niet zomaar iets, je volgt een vaststaande procedure die navolgbaar
is voor cliënten en collega’s.
Diagnostisch proces: heb je kennis nodig voor theorie, kennis van psychometrie (hoe onderzoek je
het), kennis van instrumenten.
Als er verschillende diagnostica zijn moet dit controleerbaar en herhaalbaar zijn. Hoe kom je tot zo’n
uniformiteit en hoe maak je het controleerbaar en herhaalbaar.
Wat voor testleer hebben we, theorieën en concepten en meetinstrumenten: hebben we de
COTAN commissie en die houden de nieuwe testen bij en beoordelen deze. Cotandocumentatie.nl
Voor het diagnostisch proces hebben we de: NVO richtlijnen.
Verschillende typen vragen in de praktijk
Het type antwoord dat je zoekt bepaalt het doel van de diagnostiek en tevens het type diagnostiek.
Het antwoord zelf vormt de diagnose: een bepaald type uitspraak waarin de diagnostiek uitmondt.
Hoe ervaren alle betrokken het gedrag van het kind?
- Wie alle betrokkenen zijn.
- Bent vooral aan het inventariseren, verhelderen en beschrijven.
- Verhelderende diagnostiek: voorafgaand aan de diagnostiek, ordenen van klachten en
hulpvragen, geen antwoord of beslissing, vormgeven verder proces.
- Als dit alleen de vraag is wordt er dus niet perse een antwoord verwacht maar meer
inventarisatie. Vaak het begin punt.
Wat is er aan de hand met het kind? Waaruit bestaat het probleem?
- Beschrijving van wat er aan de hand is.
- Hebt het over onderkennende diagnostiek/ beschrijvende
- Zo objectief mogelijk beschrijft wat er aan de hand is, je geeft aan welk probleem er is en hoe
ernstig dit probleem er is.
o Objectieve beschrijving van het probleem: wat is de aard en ernst?
o Classificatie: is er bij Tijs sprake van een angststoornis?
o Niveaubepaling: wat is het vaardigheidsniveau van Efe op het gebied van rekenen?
Classificeren lijkt verklarende diagnostiek maar dat is het niet.
- Je kijkt of bij een kind een bepaalde groep gedragingen/symptomen aanwezig is en geeft
daar een naam aan.
- Je gebruikt een nieuwe naam om gedrag van een kind te beschrijven, maar weet daarmee
nog niks/niet veel over de oorzaak en aanpak van de problemen.
,Impulsief gedrag vertonen is een kenmerk van ADHD
De stoornis ADHD vormt dus niet een verklaring voor het impulsieve gedrag dan ouden we immers
zeggen: het impulsieve gedrag wordt verklaard door impulsief gedrag.
We kunnen slechts stellen dat het impulsieve gedrag dermate ernstig is dat we het ADHD kunnen
noemen.
Vervolgens kunnen we in de literatuur zoeken wat mogelijke oorzaken en aanpakken zijn voor ADHD.
Waarom classificeren?
- Als orthopedagoog zijn we vooral gericht op verandering voor een kind binnen een context.
- We zijn handelingsgericht, je wilt zo snel mogelijk iets veranderen aan de situatie.
- Classificeren is geen doel op zich maar geeft toegang tot literatuur, tot financiering, tot
behandelingen, voert soms een voorwaarde voor plaatsing. Classificeren is nodig om toegang
tot deze dingen te krijgen.
Waarom zijn deze problemen met dit kind er nu? Hoe komt het? Wat zijn de oorzaken van de
situatie
- Je bent bezig met verklarende diagnostiek. Je wilt de situatie kunnen verklaren.
- Je wilt weten hoe het komt dat bepaalt probleemgedrag voorkomt zodat je de problematiek
begrijpt en aanknopingspunten hebt voor de behandeling.
- Je moet nu vertrouwen op je kennis
- Die kennis moet je gebruiken om condities te onderzoeken of factoren die problemen
veroorzaken of in stand houden.
Voorbeeld
- Waarom reageert Pieter zo opstandig op opdrachten van zijn ouders?
o Kan overvraagt worden, leeftijd kan bepalend zijn, manier waarop het wordt
gevraagd, geen zin in de opdrachten. Belangrijk om te bedenken wat het meest voor
de hand liggend is.
- Wat zouden relevante condities of factoren kunnen zijn.
- Je probeert na te denken over de functie van gedrag of consequente.
Wat is de meest geschikte behandeling of plaatsing gezien het kind en zijn situatie?
- Er is een indicerende vraag (adviserend) ook wel indicerende diagnostiek in enge zin.
(smalle vraag).
- Je wilt bepalen of een type behandeling of plaatsing geschikt is voor een kind, of hij of zij
voldoet aan de toelatingscriteria en er geen contra-indicaties aanwezig zijn.
- Twee typen:
o Plaatsing: toewijzen aan de meest geschikte behandeling
o Selectie: bepalen van geschiktheid voor bijvoorbeeld een opleiding.
- Let op: bij indicerend in engere zin is je advies slechts een beslissing, je zegt niks over hoe de
behandeling ingevuld moet worden.
Wat kan er gedaan worden om de problemen te verminderen of te verdwijnen?
- Is een bredere open vraag. Je moet beslissen wie er bijv. begeleiding nodig heeft, het kind of
de leerkracht juist.
- Ook wel indicerende diagnostiek in ruime zin. (behandelingsgerichte diagnostiek). Je gaat
niet kiezen uit een aantal alternatieven.
- Je wilt hulpverlening plannen en de kans van slagen van een bepaalde interventie inschatten.
Behandelingsplanning, taxatie veranderbaarheid.
- Je probeert te beoordelen wat kind, ouders en leerkracht nodig hebben om de problematiek
te doen verminderen?
, o Welke doelen staan centraal
o Welke aanpak is nodig om die doelen te bereiken?
Heeft de geadviseerde behandeling het verwachte effect gehad en het probleem verholpen
- Evaluatie diagnostiek
- Vindt plaats een tijdje nadat de plaatsing of behandeling is geïndiceerd
- Is in principe herhalingsonderzoek.
- Je wilt weten of het advies het gewenste effect heeft gehad.
- Hiervoor is monitoring van belang: is de interventie uitgevoerd zoals bedoeld.
Voorbeeld welk type diagnostiek?
- Waarom blijven de leerresultaten van Aya achter?
o Verklarende (vaak door het woord waarom, je gaat iets verklaren)
- Zou Aya beter op haar plek zijn in het speciaal onderwijs?
o Indicerend in enge zin
- Hoe kan Aya geholpen worden om haar rekenprestaties te verbeteren?
o Behandelingsgericht
- Wat is her cognitieve niveau? Wat kan er op school van haar verwacht worden
o Onderkennend
Diagnostisch proces
- Er is vaak sprake van verschillende typen vraagstellingen binnen 1 diagnostisch proces.
o Expliciteren om bewust te zijn van alle elementen in de vraagstelling
o Niet alle typen zijn nodig
o Zo kort als mogelijk zo uitgebreid als nodig
- Wenselijk versus mogelijk
o Juridische, morele, normatieve, beleidsmatige, praktische en persoonlijke aspecten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noavink1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.54. You're not tied to anything after your purchase.