Summary
Samenvatting biologie Thema 6&7 Havo 4
- Course
- Level
Het document bestaat uit een samenvatting van Thema 6 (alleen basisstof 1&2) en thema 7 van Havo 4.
[Show more]
Seller
Followirisbroekhoven
Content preview
Het zintuigstelselInterne- en externe prikkels
Externe prikkels zijn zintuigen zoals het gehoorzintuig. Ze ontvangen prikkels vanuit het externe
milieu. Interne prikkels zijn zintuigen zoals ph receptoren. Die ontvangen prikkels uit het interne
milieu.
Mechanische receptoren
Mechanische receptoren reageren op mechanische energie, zoals aanraking, druk, beweging en
geluid. Een impuls ontstaat wanneer het celmembraan buigt of uitrekt.
Gehoorreceptoren en evenwichtsreceptoren hebben zeer fijne haartjes. De haartjes buigen wanneer
de vloeistof waarin zij zich bevinden beweegt. Het celmembraan vervormt en hierdoor ontstaat een
prikkel.
Tastreceptoren en drukreceptoren: door lichte druk of aanraking, vervormd het celmembraan.
Impulsen van de tastreceptoren liggen vlak onder de opperhuid. Drukreceptoren liggen dieper in de
huid.
Chemische receptoren
Chemische receptoren kunnen bepaalde moleculen uit de omgeving binden.
Smaakreceptoren binden opgeloste moleculen, reukreceptoren binden moleculen uit de lucht.
Hierdoor ontstaan impulsen.
Pijnreceptoren bevinden zich door het hele lichaam. Het zijn uiteinden van bepaalde zenuwen. Een
impuls ontstaat door extreme druk, -temperatuur of door chemische stoffen die vrijkomen bij
beschadiging of ontsteking van weefsel.
Temperatuurreceptoren reageren op warmte en kou. Wanneer de temperatuur in zo’n receptor
boven of onder een bepaalde normwaarde komt ontstaat er een impuls.
Lichtreceptoren: een impuls ontstaat door zichtbaar licht.
, Het oog
De bouw van het oog
Het witte gedeelte van het oog heet het harde oogvlies. Dit is een stevig vlies dat het binnenste van
een oog bescherming geeft. De voorzijde van het harde oogvlies gaat over in het hoornvlies. Dit is
doorzichtig, licht kan daardoor binnenvallen. De iris is het gekleurde gedeelte in het oog. In de
opening van de iris zit de pupil. De iris regelt de hoeveelheid licht die via de pupil het oog binnenvalt.
De traanklieren liggen onder de huid boven de ogen. Ze produceren traanvocht, dat beschermt tegen
uitdroging. Daarnaast reinigt het de ogen. In elke ooghoek zit een kleine opening. Het traanvocht
komt zo terecht in de traanbuizen en het wordt dan afgevoerd naar de neusholte. Oogspieren
draaien ogen de gewenste richting op.
Voor het grootste gedeelte is een oog gevuld met glasachtig lichaam. Onder het harde oogvlies
bevindt zich het vaatvlies. Deze laag bevat veel bloedvaten en geeft het oog voeding. Tussen het
hoornvlies en de iris zit de voorste oogkamer. De achterste oogkamer ligt tussen de lens en de iris.
Achter de iris en de pupil ligt de ooglens. Rondom de lens zit het straalvormig lichaam. Een scherp
beeld ontstaat door het hoornvlies, straalvormig lichaam en de ooglens. Lichtstralen worden
gebroken door het hoornvlies en de ooglens.
Het netvlies ligt aan de binnenste laag van de wand van het oog. Hier liggen lichtreceptoren, die
worden geprikkeld als er licht op valt. Via de oogzenuw worden deze impulsen naar de hersenen
geleidt. De gele vlek licht in het centrum van het netvlies. Hier kun je het scherpste zien. De plaats
waar de oogzenuw het oog verlaat is de blinde vlek. Ook doorgang voor bloedvaten.
Beeldvorming
Als je ergens naar kijkt valt het beeld op het netvlies. In de lichtreceptoren in het netvlies, ontstaan
impulsen die door gevoelszenuwcellen naar de gezichtscentra in de grote hersenen worden geleid.
Accommoderen
Je kunt niet tegelijkertijd iets van veraf en iets van dichtbij scherp zien. bij mensen kan de afstand
tussen de ooglens en het netvlies niet veranderen. Om scherpe beelden te krijgen van voorwerpen
op verschillende afstanden, verandert de vorm van de ooglens. Een ooglens hangt met lensbandjes in
het straalvormig lichaam. In het straalvormig lichaam liggen kringspieren. Als je kijkt naar een
voorwerp in de verte, zijn de kringspieren ontspannen. De lensbandjes worden strak gespannen.
Hierdoor wordt de ooglens platter en heb je een scherp beeld.
Als je naar een voorwerp dichtbij kijkt, ontstaat een onscherp beeld. De kringspieren trekken zich dan
samen en de lensbandjes worden minder strak gespannen. De ooglenzen worden boller. Het boller
en platter worden van de lens heet accommoderen. De kringspieren worden ook wel
accommodatiespieren genoemd.
Lichtbreking door positieve en negatieve lenzen
Lichtstralen worden gebroken op plaatsen waar ze overgaan van het ene medium naar het andere
medium. Je kunt twee soorten lenzen onderscheiden. Bolle of positieve lenzen zijn in het midden
dikker dan aan de randen en buigen de lichtstralen naar elkaar toe. Dit heet convergeren.
Lichtstralen die evenwijdig aan elkaar op de bolle lens vallen, komen achter de lens bij elkaar in het
brandpunt. Hoe boller de lens hoe kleiner de brandpuntsafstand.
Holle of negatieve lenzen zijn in het midden dunner dan aan de randen en spreiden het licht. De
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisbroekhoven. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76449 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now