Tweede semester
Belgische binnenlandse politiek H. Reynaert
Informatie:
Lessen= belangrijkste hoofdlijnen
o Niet behandeld moet je niet kennen in functie van het examen
Examen:
o Schriftelijk
o Overzichtsvragen (uit syllabus en uit het boek)
o Voorbeeldvragen in les paar komen voor op examen
o Open vragen
o Vragen over actualiteit
Politieke actualiteit moet gevolgd worden (tot paar dagen voor examen)
Bv. Wanneer er nieuwe partijvoorzitter is
INLEIDING
Belangrijke naam die moet onthouden worden
o Bart Somers (Vlaams minister van binnenlandse aangelegenheden)
Waarom is politiek belangrijk? Politiek bepaalt dagdagelijkse realiteit
Breuklijnen (kapstokken)
In Belgische politiek breuklijnen (tegenstellingen)
o Levensbeschouwelijk
geloof
o Sociaaleconomisch
Tegenstelling tussen arbeid en kapitaal
o Communautair
Tegenstelling tussen Vlaanderen en Wallonië
Heeft politieke consequenties
Creëert spanningsveld rond onderhandelingstafel
o Materialisme vs. Postmaterialisme
Gaat minder ver terug in de tijd dan bovenstaande 3
Focus na WOII: materialisme
Op bepaald moment: focus op materialisme + aandacht voor niet-materiële zaken
(postmaterialisme)
Begonnen door partij GROEN
o Meer aandacht voor soberheid, samenhorigheid
o Verticale breuklijn (Luc Huyse)
Belangrijke datum: 24 november 1991
= zwarte zondag
o Electorale doorbraak van het Vlaams blok
o Traditionele regeringspartijen verloren
o Twee politieke partijen (Vlaams blok + Rossem) wonnen
Grote electorale overwinning
o Had niemand zien aankomen
Kloof tussen burger en politiek
Hoe dichten?
o Meer inspraak
1
,Tweede semester
Belgische binnenlandse politiek H. Reynaert
HOOFDSTUK 1: EVOLUTIE VAN DE BELGISCHE POLITIEKE PARTIJEN
1. Volksunie en erfgenamen
De aanloop tot de oprichting van de volksunie (voorloper van de NVA)
Voorlopers van de volksunie: Frontpartij en VNV
o Frontpartij: reactie op wat er aan het front gebeurde
Bevelen werden in het Frans gegeven frontpartij houdt zich bezig met
communautaire aangelegenheden
o VNV (Vlaams Nationaal verbond)
kregen zware klap na WO II
o Reden: tijdens WOII collaboratie
samenwerken met de Duitse bezetter
“de zwarten” (collaborateurs) “de witten” (mensen uit het verzet)
Economische + politieke collaboratie
Politieke collaboratie
o Vanuit verlangen om Vlaamse eisen te volbrengen
Kleine minderheid Vlaamsgezinden oordeelden dat door
samenwerking met de bezetter, inwilligen eisen mogelijk
zouden zijn
VNV engageerde zich volop in de collaboratie
Men hoopte dat VNV als enige politieke partij zou
toegelaten worden
Duidelijk dat dat niet ging gebeuren MAAR VNV
heeft nooit definitief afstand genomen van
collaboratie
Vlaamse beweging werd in slecht daglicht gesteld + met
problemen geconfronteerd
Economische collaboratie
o Dingen verkopen aan Duiters je wordt er zelf beter van
elke vorm van Vlaamsgezindheid= landverraad
o Gevolgen na WO II
Repressie
o Uitgesproken ideologische dimensie
o reactie op collaboratie
o niet evident om in deze periode met Vlaams nationale zaken bezig te
zijn
Vlaams nationalisme werd geassocieerd met fascisme en
met de misdaden van het naziregime
→ zware klap voor Vlaamse Beweging en politiek Vlaams-nationalisme
o Heel wat Vlaamse verworvenheden werden teruggeschroefd
o Iedereen die Vlaams- nationale sympathieën had= verdacht
2
,Tweede semester
Belgische binnenlandse politiek H. Reynaert
MAAR Vlaams nationalisme niet dood heropflakkering Vlaams bewustzijn
o Hoe valt dit te verklaren?
dynamitering IJzertoren
ijzertoren= symbool voor heel wat Vlamingen werd opgeblazen
wakkerde Vlaams bewustzijn aan (ze pikten het niet)
talentelling 1947
Bij talentelling: gevraagd naar dagelijkse omgangstaal
o Later: meer gevraagd naar talenkennis of taal die men het meeste sprak
werd ongewild politiek wapen
o taalgrensgemeenten konden van taalstatuut veranderen
wanneer uit resultaten bleek dat taalverhoudingen
veranderd waren
Wat initieel een Vlaamse gemeente was kon Franstalig
statuut krijgen
Bij talentelling na WO II
o Gefraudeerd in voordeel Franstaligen + nadeel Nederlandstaligen
o Leidde tot verzet
Toenemend ongenoegen over anti-Vlaams karakter repressie
Vooroorlogse Vlaamse verworvenheden werden teniet gedaan
gevoel dat repressie anti- Vlaams waren
o Fransen kwamen er makkelijker vanaf dan Vlamingen
o Gevolgen:
Vlamingen vonden dat er iets moest veranderen Vlaamse beweging kwam
geleidelijk aan terug op gang
Hergroepering van krachten aan Vlaamse zijde
Nog geen sprake van nieuwe Vlaamse- nationale partijvorming
Naar aanleiding parlementsverkiezingen 1949 vraag: tijd rijp voor nieuwe Vlaamse nationale
partij?
o Verschillende visies: voor- en tegenstanders
CVP (Christelijke volkspartij) tegen
Reden?
o Vlaamse nationale politieke partij christendemocraten zijn
hiervan de pineut (mensen verliepen van partij)
o Met verdwijnen VNV grote concurrent verdween
Wanneer nieuwe partij opgericht opnieuw grote
concurrent
o Zou geen goede zaak zijn voor christendemocraten
streefde naar recuperatie oud-VNV-kiezers
Te vroeg (niet voldoende middelen)
Beter om afwachtende houding aan te nemen
Men kan niet langer wachten
Tegenstanders
Dringen aan op onderhandelingen met CVP
ondanks meningsverschillen: in 1949 oprichting ‘Volksunie’ (kort bestaan)
o Hoofdthema’s programma: solidarisme + strijd tegen repressie + particratie
o Niet lang bestaan
3
, Tweede semester
Belgische binnenlandse politiek H. Reynaert
Parlementsverkiezingen 1949
o oprichting ‘Vlaamse Concentratie’
vooroorlogse peil werd niet bereikt
ongeveer 2% van de kiezers stemde hiervoor (geen zetel)
o niet veel, maar basis
zorgde er mogelijks voor dat CVP absolute meerderheid in kamer niet behaalde
o anti-repressiepartij: repressie kan niet verder moet stoppen
o oorspronkelijke programma beginselen: geen ideologische inhoud
Parlementsverkiezingen 1950
o Vlaamse concentratie nam niet deel
Parlementsverkiezingen 1954
o Vlaamse concentratie verdween van politieke toneel
Als gevolg van interne moeilijkheden
o “Christelijke Vlaamse Volksunie” werd opgericht
Oprichters
Frans van der Elst (algemeen voorzitter voor de eerste 15 jaar)
Wim Jorissen (algemeen secretaris voor de eerste 15 jaar)
Walter Couvreur
2 belangrijkste doelstellingen (bestaat voor twee zaken):
Federalisme + amnestie
o Federalisme: enigste mogelijkheid om de Vlaamse politieke
zelfstandigheid te realiseren
o Amnestie: ongedaan maken gevolgen repressie
Konden slechts op laatste ogenblik aan verkiezingen deelnemen
slecht resultaat (2,2%)
→ beslist om volwaardige Vlaams- nationale politieke partij op te richten
Van het ontstaan tot de eerste politieke doorbraak (1954- 1961)
December 1954: oprichting “Christelijke Vlaamse Volksunie”
o Verkiezingsakkoord tussen
Groep Vlaamse nationalisten die bij de Vlaamse concentratie betrokken waren
Vertegenwoordigers van het boerenfront
Vertegenwoordigers van het Algemeen Christelijk middenstandsverbond
MAAR ondanks aanwezigheid in partijbestuur, deze organisaties zullen van het voorplan
verdwijnen
o Zelfstandige Vlaams- nationale politieke partij
Doelstelling?
Veroveren politieke macht
Bevordering Vlaams volksbelang
o Taalkwestie
o Vlaams- Waalse verhoudingen
Vastleggen taalgrens
Cultuurautonomie
Wettelijke vernederlandsing bedrijfsleven
Gelijkheid Vlamingen en Walen
o Socio- economische problematiek!!!! (niet alleen communautair)
o Wegnemen gevolgen repressie (amnestie)
Op levensbeschouwelijk vlak: staan voor alle Vlamingen open
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marliesmylle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.