samenvatting van Nederland . o.a over koude oorlog, hippies, verzorgingsstaat. dit stof komt in examen van havo (vanaf 2021) dus ook dit jaar (2023). samen met het Britse Rijk en Duitsland in Europa (de twee andere historische contexten en stof voor het centraal examen havo.
1. de welvaart neemt toe 1948-1978
Continuïteit en verandering na de Tweede Wereldoorlog
Herstel van de verzuilde verhoudingen
Gevolgen 2de WO voor de maatschappelijke verhoudingen na 1948:
- Na WO2 werden pogingen gedaan samenleving te vernieuwen weinig van terecht.
De vooroorlogse verzuilde verhoudingen werden eerder toch hersteld, ondanks
pogingen tot vernieuwing na de oorlog.
- De meeste vooroorlogse politieke partijen en verzuilde organisaties keerden weer
terug, maar dan met een andere naam. -> bijv. SDAP PvdA
Gevolgen van de 2de WO voor de buitenlandse politiek van Nederland:
- De neutraliteitspolitiek van vóór de oorlog keerde niet meer terug.
- Nederland ging deel uitmaken van bondgenootschappen van westerse staten: de
NAVO en de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op. verdrag
samen de gemeenschappelijke kolen- en staalproductie te beheren (FA, W-DU, Italië,
BE, LU en NL)
- Aan de overheersing van Indonesië kwam een einde door de Indonesische
onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949).
Gevolgen van de 2de WO op de bevolkingsgroei in Nederland:
- De vreugde over de bevrijding leidde tot een geboortegolf. De mensen die tussen
1945 en 1955 geboren zijn worden vaak aangeduid als de babyboomers.
Oorzaken van snelle economische groei en industrialisatie in de jaren ’50 en ’60:
- Marshallhulp (1947)
De Marshallhulp droeg sterk bij aan de economische opbloei West-Europa. Hierdoor
kon Nederland veel exporteren.
- Van geleide naar vrije loonpolitiek
Door de geleide loonpolitiek waren de lonen laag: hierdoor Nederlandse producten
goedkoop. Door de vrije loonpolitiek stegen de lonen in de jaren ’60 zo sterk dat in
1970 het gemiddelde inkomens sinds 1959 verdubbeld was.
1950: Sociaal-Economische Raad (SER) opgericht. Deze raad werd het voornaamste
adviesorgaan van de regering op sociaal-economisch.
Geleide loonpolitiek: de overheid ging zich geadviseerd door de SER bemoeien met
de loonvorming
- Economisch herstel van Duitsland
Nederland profiteerde van het economisch herstel van Duitsland, dat de grootste
handelspartner van Nederland werd. Wirschaftswunder economisch herstel van
Duitsland
- Winning aardgas in Groningen
Door de ontdekking van een enorm gasveld bij Slochteren in 1959 en andere
gasvelden namen de inkomsten van de overheid sterk toe.
- Rooms-rode samenwerking
, Socialisten en confessionelen (elkaar zeer vijandig gezind vóór de oorlog) vonden
samenwerking nodig in belang wederopbouw Nederland. PvdA en de KVP werkten
tot 1958 samen in Rooms-rode (katholieken en sociaal-democraten) regeringen bijv.
(zie blz. 108 voor de Nederlanders en hun apparaten)
2. Grote veranderingen in de maatschappelijke verhoudingen: 1948-
1978
Welke acht sociaaleconomische veranderingen vonden er plaats in de periode
1948-1978?
1. De overheid gaat bouwen aan een verzorgingsstaat.
2. Er ontstaat een consumptiemaatschappij.
3. Er ontstaat een groeiende verstedelijking en mobiliteit.
4. Er begint een gedeeltelijke ontzuiling.
5. Jongeren gaan zich verzetten tegen de consumptiemaatschappij.
6. Er komen grote veranderingen in de positie van de vrouw.
7. Emigratie en immigratie nemen sterk toe.
8. Oliecrisis van 1973 maakt een einde aan de economische groei.
De overheid gaat bouwen aan een verzorgingsstaat (KA 46, 47, 48, 49)
Herstel van de verzuilde verhoudingen
Wat hield de verzorgingsstaat in?
In een verzorgingsstaat:
zorgt de overheid voor de veiligheid;
garandeert de overheid de welvaart en het welzijn van de burgers.
Welke motieven waren er om de verzorgingsstaat in te voeren?
Motieven:
Het idee van een maakbare samenleving met als ideaal meer economische gelijkheid
werd leidend. Door wetgeving zou de overheid de samenleving fundamenteel
kunnen verbeteren.
Nooit meer mocht het gebeuren dat de overheid niet voldoende in staat was
voldoende te zorgen voor de zwakkeren in de samenleving, wat in de jaren ‘30 het
geval was.
In hoeverre dachten de politieke partijen verschillend over de verzorgingsstaat?
Politieke partijen dachten verschillend over de verzorgingsstaat:
De PvdA was er het meest van overtuigd dat de samenleving ‘maakbaar’ was door de
overheid en wilde het meeste regelen.
De VVD was er het minst van overtuigd.
KVP, ARP en CHU (later het CDA) stonden in het midden.
Waardoor werd de opbouw van de verzorgingsstaat mogelijk?
Opbouw van de verzorgingsstaat mogelijk:
door de toenemende welvaart
Welke wet werd het begin van de verzorgingsstaat?
Wet waarmee verzorgingsstaat begint:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vicwng. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.52. You're not tied to anything after your purchase.
