Ik heb deze samenvatting geschreven aan de hand van de stof uit het boek, informatie uit de sheets in de powerpoints van de hoorcolleges en informatie van de betreffende docent die de hoorcolleges geeft. Zelf heb ik dankzij deze samenvatting een 7.1 gehaald
MENS EN GEDRAG 1 – SAMENVATTING
VAN H1 T/M 6
H1.1; 1.3; 1.4, H2.3; 2,5; 2.6, H3.3; 3.5, H4.3; 4.5 t/m 4.7, H5.4.1 t/m 5.4.3; 5.6 t/m 5/8 en H6.2 t/m
6.5; 6.7; 6.8
Hoofdstuk 1
Een mens is voor 40/50% nature aangelegd. Dit gaat over de natuurlijke en
aangeboren kenmerken van een individu: zoals genen, uiterlijk en temperament.
Deze lichamelijke ontwikkeling van een mens wordt ook wel de fylogenese
(erfelijkheid) genoemd. De andere lichamelijke ontwikkeling heet de ontogenese
(omgeving), ook wel nurture genoemd. Nurture gaat over de aangeleerde kenmerken
en ontwikkelingen van een individu: zoals prenatale (voor de geboorte) en postnatale
(2 uur na de geboorte van de placenta) factoren, individuele ervaringen en
traumatische factoren. Gedrag is aangeleerd door de omgeving (nurture), maar
wordt bepaald door aanleg (nature)
De ontwikkeling (naar een hoger niveau van functioneren) van de mens is afhankelijk
van:
Groei: toename van cellen, lengte en gewicht (fysiek)
Rijping: grotendeels autonoom proces waarin een mens in staat is om steeds
meer functies te vervullen (lichamelijke groei)
Leren (actief): hangt sterk samen met groei en rijping en staat om je kennis te
verwerven, dit hangt samen via de interactie met de omgeving waar je kennis,
inzicht en vaardigheden verwerft.
De zwangerschap (bevruchting) kent 3 trimesters. In het eerste trimester vindt de
vorming en ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, hart en organen plaats. In
het tweede trimester vindt de ontwikkeling van de meeste reflexen die zorgen voor
informatie over het functioneren plaats. In het derde trimester vindt de
gewichtstoename van de foetus en de onderscheiding tussen externe prikkels plaats.
Dit is de nature-ontwikkeling in de prenatale periode.
Er zijn 6 verschillende visies over de mate van bewustzijn, de verklaringsmodellen
(mensbeeld):
Het behavioristische model /leertheoretisch model (nurture): mens is als
onbeschreven blad geboren, maar al wel geconditioneerd
Het biologische model (nature): de mens wordt bepaald door erfelijke factoren,
er is geen sprake van prenataal bewustzijn.
Het omgevingspsychologische model (nurture): de mens wordt bepaald door
de interactie met de fysieke omgeving
De (sociaal)-cognitivistische model (nature): het geheugen staat centraal, net
zoals informatieverwerking en zelfsturing
Het psychoanalytische model (nature): de mens wordt bepaald door aanleg en
opvoedervaringen, er is sprake van een vorm van besef (voor geboorte) die
wordt vergeten en opgeslagen in het onderbewuste
Het humanistische model (mix tussen nature en nurture): de autonome mens
staat centraal en het draait om beleving, zelfontplooiing en ontwikkeling (mix
van behavioristen en psychoanalytische visie)
,In de eerste 2 levensjaren worden neuronetwerken steeds completer en vormen ze
steeds meer verbindingen met elkaar, een neuron is een verbinding. Verbindingen
die meer worden gebruikt zijn sterker en meer permanent, verbindingen die minder
worden gebruikt, worden vervangen (pruning)
In de bottom-up ontwikkeling is er een proces waarbij een kind vanaf de geboorte te
maken krijgt met sensorische informatie, die later overloopt in motoriek en daarna in
de verdere ontwikkeling.
Reflexen zijn een natuurlijk instinct om te overleven, die langzaam verdwijnen, de
meesten voor 4 maanden oud
Teratogenen zijn factoren/middelen van buitenaf die een schadelijke invloed hebben
op de prenatale ontwikkeling, dit is de nurture-ontwikkeling in de prenatale periode,
zoals:
- Alcohol
- Roken (link met SID; sudden infant death)
- Stressbuien van de moeder
- (Röntgen)stralingen
- Ondervoeding
- Medicijngebruik
- Chemicaliën
- Infecties
- Leeftijd ouders
- Ongelukken
Het foetaal alcoholsyndroom (FAS) is een syndroom waarin de teratogene stof
alcohol veel invloed heeft op de prenatale ontwikkeling. De uitwerking van FAS zijn
psychische klachten, gedragsproblemen, alcohol- en drugsproblemen en uiterlijke
kenmerken.
Teratogene gevolgen in de prenatale periode
• Biologische invloeden; down syndroom
• Omgevingsinvloeden; leeftijd moeder, ondervoeding
• Psychische invloeden; stress bij de moeder
Softenonkinderen: wanneer de moeder teveel verkeerde medicatie; thalidomide,
gebruikt
Hoofdstuk 2
Via de zintuigen en de motoriek ervaart een kind om te leren, bij groei en rijping is
ervaring minder belangrijk, hierin zijn genen meer bepalend.
Er ontstaan bij het leren verbindingen tussen nieuwe en bestaande informatie in het
zenuwstelsel:
De korte verbindingsstroompjes van het leren hangen samen met het
kortetermijngeheugen (KTG)
, Het aanmaken van permanente verbindingsknopen gebeurt in het
langetermijngeheugen (LTG)
Vygotsky beweert dat de cognitieve ontwikkeling van het kind wordt bepaald door de
samenwerking/interactie met andere mensen, alleen hierdoor kan intellectuele groei
plaatsvinden.
Bij een pasgeborene is er sprake van situationele dwang: een kind kan geen afstand
nemen van de geboden situatie als het pasgeboren is, het kind is namelijk afhankelijk
en kwetsbaar. De pasgeborene beschikt wel over alle menselijke zintuigen, waarmee
hij op een eigen manier kan reageren op prikkels uit de buitenwereld. Deze zintuigen
werken op elkaar in en werken samen:
Horen
Ruiken
Zien
Proeven
Voelen
Bewegen
Sensomotorische ervaringen zijn ervaringen door het opdoen van prikkels door
middel van zintuigen (sensoriek) en het vermogen om te kunnen bewegen
(motoriek). Patronen in sensomotorische ervaringen zijn:
Oriëntatieregel: aandacht richting opvallende gebeurtenis
Onderzoeksregel: zicht of tast
Regel van het scannen: voorwerp dat een baby volgt: baby zoekt/scant voorwerp
Preferentieregel: voorkeur voor interessantere voorwerpen
Habituatieregel: bekend voorwerp al snel saai
Omkeringsregel: wat de baby ziet kan het voelen, en andersom
Primaire circulaire reacties (Piaget): toevallige handeling met een leuk gevolg? Vaker
doen!
Funktionslust (Bühler): eindeloos en onvermoeid een functie herhalen
Er zijn verschillende manieren en visies om de mogelijkheden van een pasgeborene
te bekijken:
Behaviorisme (nurture)
Beschouwt pasgeborene als iemand met een ‘lage menselijke geest’
Ziet kind als passief wezen, waarop omgeving en opvoeding hun stempel
drukken
Verschillen in gedrag worden verklaard door leerervaringen voor en tijdens de
geboorte
Psychoanalytische stroming (nature)
Pasgeborenen verschillen onderling omdat ze bij geboorte beschikken over
eigen geaardheid en biologische aanleg
Ziet kind (vanaf begin al) als actief ondernemende wezens met eigen invloed
op omgeving
Een belangrijk ontwikkelingsaspect van een kind is hechting/attachement. Je spreekt
van hechting als er sprake is van een duurzame gevoelsmatige (affectieve) relatie
tussen het kind en één of meer specifieke belangrijke anderen (ouders). Aan veilige
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller selinaberkel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
