Summary
Samenvatting Vitale Infrastructuur - Risicocommunicatie
- Course
- Institution
In deze samenvatting van 30 pagina's zijn alle literatuur, hoorcolleges en werkcolleges uitgewerkt. Daarnaast zijn belangrijke begrippen uitgewerkt.
[Show more]
Seller
Follow
sarahvonk
Reviews received
Content preview
Tentamenstof vitale infrastructuur risicocommunicatie week C1Samenvatting H1 boek Overheidscommunicatie
H1: communicatie en beïnvloeding
1.1 De overheid en beïnvloedende communicatie
De overheid probeert op allerlei terreinen invloed uit te oefenen op het gedrag van haar
burgers. Instrumenten daarvoor zijn onder meer het ontwikkelen van beleid en wetgeving.
Ook economische overwegingen kunnen de overheid aanleiding geven tot communicatie.
1.2 Waarover en waarom communiceren?
Overheidscommunicatie kan als doel hebben om gedrag dat maatschappelijk wenselijk is te
bewerkstelligen. Een andere reden om als overheid te communiceren is het bekendmaken
van nieuwe regelgeving, plannen of mogelijkheden. Overheidscommunicatie kent dus vele
toepassingsgebieden, zoals de volksgezondheid, het verkeer, het milieu, het bewaken van de
democratische grondslagen van de samenleving, sociale voorzieningen en de economie.
1.3 Communicatie en andere beïnvloedingsmiddelen van de overheid: voordelen en
mogelijkheden van communicatie.
Communicatie heeft niet het alleenrecht op het vermogen om veranderingen tot stand te
brengen. Een ontwikkeling die de laatste jaren opgeld doet bij het stimuleren of faciliteren
en uiteindelijk beïnvloeden van gedrag is design thinking. Daarbij werken betrokken partijen
samen met designers aan de oplossing van maatschappelijke problemen en het mogelijk
maken van ander gedrag. Die aanpak heeft diverse voordelen:
In de persoonlijke interactie tussen de betrokken partijen ontstaat begrip van en voor
elkaars uitgangspunten.
De gedragsexpert heeft geen onuitputtelijk repertoire aan instrumenten die het
gewenste gedrag bewerkstelligen.
Direct inzicht in de obstakels, onmogelijkheden en mogelijkheden om daar overheen
te komen, versnellen de trefzekerheid van oplossingen voor maatschappelijke
problemen.
Bovendien helpt deze aanpak om draagvlak te creëren doordat er bij de realisatie op
gewezen kan worden dat diverse partijen bij het ontwerpproces betrokken waren.
Er zijn minder elementen in de uitvoering betrokken waar de achterban van de
betrokken partijen tegen te hoop loopt.
Bij beïnvloedingsmiddelen speelt communicatie een rol. Die rol is niet een leidende rol:
communicatie ondersteunt de andere beïnvloedingstechniek. Gedrag beïnvloedende
communicatie- dat wil zeggen communicatie waarin interventies zijn opgenomen die
gebaseerd zijn op sociaalwetenschappelijke inzichten over de beïnvloeding van gedrag,
kennis en attitudes- kan echter ook als zelfstandig middel ingezet worden om kennis,
houding of gedrag te beïnvloeden.
1.4 Beïnvloedende overheidscommunicatie onder vuur
In 1991 bracht de algemene rekenkamer een gepeperd rapport uit over de ondoelmatigheid
van overheidscampagnes, wat aanleiding gaf tot een forse bezuiniging op de communicatie
bij de rijksoverheid. ‘Het is een misverstand te denken dat overheidscampagnes gericht zijn
op gedragsverandering. Daar hebben we regels en wetten voor’. Het doel van campagnes is
vaak het bijbrengen van kennis.
,1.5 Ethiek en gedragsbeïnvloeding
Er is inmiddels wel een andere fundamentele discussie ontstaan, namelijk of de overheid bij
beïnvloeding wel gebruik mag maken van technieken die invloed uit oefenen buiten het
bewustzijn van degenen die beïnvloed worden om. De Raad van het Openbaar Bestuur
(ROB) stelde zich op het standpunt dat de overheid niet mag nudgen zonder dat de
doelgroep duidelijk gemaakt wordt dat ze nudget. Een discussie over overheidsbeïnvloeding
wordt al gauw in de sfeer getrokken van manipulatie.
Een principiële reden waarom je tegen overheidsbeïnvloeding zou kunnen zijn, is dat ook de
overheid niet mag of moet willen ingrijpen in de autonomie van mensen.
Nudges helpen ons de balans te herstellen tussen ons automatische gedrag en bewust
gedrag dat meer op weloverwogen keuzes gebaseerd is. Een goede nudge is altijd te negeren
of ongedaan te maken, en stuurt ons tegelijkertijd in een richting waarvan het waarschijnlijk
is dat we die zelf ook in hadden willen slaan. Nudges kunnen voor de overheid een belangrijk
instrument zijn ter bevordering van het maatschappelijk welzijn.
Natuurlijk kunnen nudges- in de zin van beïnvloedingsinstrumenten die hun werk doen
buiten het bewustzijn van de doelgroep om- door kwaadwilligen ook misbruikt worden. Zij
kunnen mensen net de grens van het maatschappelijk aanvaardbare over duwen.
1.6 Afbakening
Beïnvloedende overheidscommunicatie kan geïnitieerd worden door de verschillende
soorten overheden: ministers, provincies, gemeenten en waterschappen.
1.7 Bruikbaarheid voor andere sectoren dan de overheid
-
Samenvatting H4 risicocommunicatie-aanpak van het boek Risico-en crisiscommunicatie
4.1 Duiding en betekenis
Risicocommunicatie moet gebaseerd zijn op het risicoprofiel en aansluiten bij de
risicobeleving van de bevolking. Goede risicocommunicatie zorgt voor realistische
wederzijdse verwachtingen tussen overheid en samenleving. Het beheersen en liefst ook
terugdringen of uitbannen van risico’s waarop we zelf geen invloed kunnen uitoefenen, valt
onder de verantwoordelijkheid van de overheid. Het is belangrijk dat de overheid zich
verplaatst in de buitenwereld en dat zij kennisneemt van de daar heersende percepties en
behoeften. Uitgangspunt van risicocommunicatie moeten vooral de behoeften en de
belangen van de burgers zijn. Een omgevingsanalyse levert belangrijke informatie over de
vraag hoe burgers over risico’s denken. Ook laten dergelijke omgevingsanalyses zien hoe
burgers de communicatie van de overheden over bepaalde risico’s duiden.
4.1.4 Domein
Risicocommunicatie heeft te maken met emotie. Het gaat bij risicocommunicatie altijd om
communicatie over de kans of mogelijkheid op letsel, schade en verlies. Het definiëren van
een domein gaat altijd gepaard met veel woorden. Dat komt doordat je er als overheid niet
aan ontkomt te beschrijven vanuit welk perspectief je het benadert, wat je wel onder het
domein laat vallen en wat niet en wat het domein onderscheidt van aangrenzende
domeinen. Teruggebracht tot de essentie komt het er bij het domein van risicocommunicatie
, op neer dat de overheid de plicht heeft ons burgers te informeren als we blootstaan aan
risico’s.
Lees blz. 114 en 115.
Risicocommunicatie is in 1 zin te omschrijven als communicatie over risico’s waaraan
mensen blootstaan voordat zich een ramp of crisis voordoet. Op het moment dat zich
daadwerkelijk een crisis voordoet, verlaten we dus het domein van de risicocommunicatie
en komen we op het terrein van crisiscommunicatie. De overheid veronderstelt dat
risicocommunicatie de volgende effecten heeft:
Het vergroot de zelfredzaamheid van burgers.
Er kan actief gewerkt worden aan het vertrouwen dat burgers in de overheid hebben.
De informatievoorziening kan de burgers waakzaam maken.
Om deze effecten ook daadwerkelijk te bereiken, moet de risicocommunicatie in elk geval
aan een aantal voorwaarden voldoen:
Betrouwbaarheid en eerlijkheid.
Deskundigheid hebben, maar onzekerheid erkennen.
Rekening houden met gevoelens en emoties.
Invloed er moet sprake zijn van tweerichtingsverkeer.
Risicocommunicatie moet dus geen reputatie-instrument zijn, maar een relatie-instrument.
Dingen die de zelfredzaamheid beïnvloeden:
De mate van zelfredzaamheid in het dagelijks leven.
De mate van voorbereiding.
Veerkracht (geloof in eigen kunnen, rekenen op de sociale omgeving, vertrouwen in
overheidsinformatie).
4.1.2 Behoefteonderzoek en omgevingsanalyses
De overheid moet zelf in kaart brengen wat in de samenleving speelt en welke
verwachtingen er zijn over de rol van de overheid. Dit kan de overheid doen met behulp van
structureel uitgevoerde omgevingsanalyses en onderzoeken. Een dergelijk onderzoek:
Levert waardevolle gegevens op over de doelgroepen van risicocommunicatie.
Geeft inzicht in de onderwerpen waarin burgers wel en niet geïnteresseerd zijn.
Geeft informatie over de manier waarop burgers met overheden in contact willen
komen.
Geeft sturingsinformatie op basis waarvan een kosten-batenanalyse voor de
risicocommunicatie kan worden gemaakt.
Het onderzoek is erop gericht zicht te krijgen op de mate van bekendheid van burgers met
risicobronnen in de eigen omgeving en de gevolgen ervan, de perceptie van de risico’s, de
overheidsmaatregelen en zelfredzaamheid, de behoefte aan informatie of andere vormen
van communicatie over die risico’s, en de vorm waarin die communicatie moet plaatsvinden.
Het uitvoeren van onderzoek en risicoanalyses brengen het risico als thema onder de
aandacht van de beoogde respondenten en de pers.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahvonk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82191 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now