Class notes
Hoorcolleges Forensische behandel- en zorgprogramma's ~
- Course
- Institution
Alle tentamenstof uit de hoorcolleges.
[Show more]
Seller
Follow
dmoonen1608
Content preview
HC1, 2 en 11 zijn geen tentamenstofHC3 Behandeling psychotische stoornissen
Typologie en causaliteit
In de DSM-5 zul je zien dat er 13 stoornissen vallen onder het schizofrenie spectrum. Het
gedrag en de symptomen kunnen dus heel erg verschillend zijn.
- Waanstoornis
- Kortdurende psychotische stoornis
- Schizofreniforme stoornis
- Schizofrenie
- Schizo affectieve stoornis
- Psychotische stoornis door middel/medicatie
- Psychotische stoornis door somatische aandoening
- Katatonie bij andere psychische stoornis
- Katatonie door een somatische stoornis
- Ongespecificeerde katatonie
- Andere gespecificeerde schizofreniespectrumstoornis of andere psychotische stoornis
- Ongespecificeerde schizofreniespectrumstoornis of andere psychotische stoornis
- Schizo typische persoonlijkheidsstoornis
Daarnaast heb je nog persoonlijkheidsstoornissen die worden gekarakteriseerd door
psychotische klachten: schizotypische PS, paranoïde PS en de Cave borderline (dissociaties,
pseudopsychose).
Een psychose kan zich ook voordoen als een complicatie bij een stemmingsstoornis, zoals bij
een manie of depressie. Ook bij de autismespectrumstoornis is dit mogelijk, evenals bij
slaapdeprivatie en separatie/langdurige opsluiting.
Wanneer iemand dus psychotisch aandoende klachten heeft is het belangrijk om te achterhalen
waar dit vandaan komt.
Psychoses kunnen door verschillende oorzaken ontstaan:
● Erfelijkheid (genetische factoren).
● Biologische factoren, bijvoorbeeld d.m.v hormonen, drugs, medicatie of slaapdeprivatie.
● Traumatische factoren (bijvoorbeeld een NAH).
● Situationele factoren, zoals stress.
● Persoonlijkheidsstoornissen.
● Co-morbiditeit met andere stoornissen.
Vroeger dacht men dat dit te maken had met de opvoeding, heden blijkt echter dat schizofrenie
voornamelijk biologisch/genetisch is bepaald (en dus een kwestie van pech).
,Tot op heden is het onduidelijk waar een psychose plaatsvind in de hersenen. Er zijn wel enkele
hersengebieden ‘verdacht’, maar we hebben geen gebied aan kunnen wijzen dat de complete
oorzaak is. Een van de sterkste theorieën betreft de dopaminereceptoren. Andere gebieden zijn
echter ook ontregeld. We weten waarschijnlijk dus maar een klein deel van hoe het echt zit.
Psychotische daders
De meeste psychiatrische patiënten vertonen geen delictgedrag, inclusief de mensen met een
psychose. Een psychose kan echter wel als risicofactor worden gezien voor delictgedrag en
recidive. Psychotische mensen kunnen in principe elk soort delict plegen (vermogen, geweld,
brandstichting, zeden, stalking etc). Een psychose kan op indirecte of directe manier
doorwerken in het delict. Bijvoorbeeld wanneer een vrouw als gevolg van postpartum psychose
haar baby uit het raam gooit.
Ook is het mogelijk dat een psychose geen invloed heeft op het delictgedrag, wanneer iemand
een brood steelt omdat hij honger heeft, heeft de psychose hier in principe niets mee te maken.
Psychotische mensen kunnen tuchtklachten indienen, vaak zijn deze niet gegrond. Soms wel.
Onthoudt dat ze dezelfde rechten en plichten hebben.
Behandeling historie
Mensen met psychoses zijn er al zolang er mensen zijn. Deze mensen worden dan ook al heel
lang ‘behandeld’. De oude Grieken hadden hypothesen over de inbalans van lichaamssappen,
anderen boorde gaten in het hoofd om de duivel eruit te laten etc. Wat dit wel laat zien is dat
,mensen met psychoses al heel lang worden gezien als ‘ziek’. Dit werd benadrukt met de
opkomst van dolhuizen en de krankzinnigenwet, waar deze mensen werden ‘verpleegd’.
● Statherapie: als je iemand heel lang laat staan zal dit helpen om rustiger te worden en
weer normaal te worden. Psychotische mensen werden daarom vastgebonden.
● Insuline comatherapie: hierbij werd de bloedsuikerspiegel ontregeld, waardoor men in
coma raakt. Dit zou helpen bij psychoses.
● Badtherapie: hierbij werden mensen in een lauwwarm bad gestopt, dit zou ontspannend
moeten werken. Ze bleven uren tot wekenlang liggen, en werden tegengehouden door
houten planken of spandoeken, waardoor ze niet uit bad konden. Het water werd
tussendoor wel vervangen (vanwege ontlasting). Dit leidde vaak tot huidaandoeningen.
Men werd dan ingesmeerd met vaseline. De patiënten werden glibberig en moeilijk te
pakken.
● Bedtherapie: hierbij werd men vastgebonden aan een bed. Dit zou ontspannend
werken.
● Restraints: men werd in een dwangbuis gestopt, waarmee het verwarde/agressieve
gedrag binnen perken werd gehouden.
● Elektroshock therapie: dit is een variant van ECT, maar dan zonder narcose. Er werd
een flinke stroomstoot door het hoofd gegeven.
● Draaitherapie: hierbij werd men in een stoel gezet en herhaaldelijk rondgedraaid. Dit
zou bij psychoses goed helpen.
● Leukotomie: hierbij worden verbindingen van de frontale hersenen met de rest van de
hersenen doorgesneden, wat veel psychiatrische problemen zou oplossen. Dit leidde
vaak tot persoonlijkheidsverandering of het overlijden. Dit werd uitgevonden door de
neuroloog Moniz. Hij won een nobelprijs.
Behandeling generiek
Indien mogelijk is het goed om de oorzaak aan te pakken, bijvoorbeeld wanneer er een
onderliggend somatisch substraat aanwezig is kun je deze behandelen. Daarnaast kun je
biologische behandeling geven, zoals medicatie en ECT. ECT is tot nu toe wisselend in
resultaten. Dit is echt een laatste redmiddel, wat meestal betekent dat iemand heel ver heen is.
In dat geval is de patiënt niet meer in staat om ‘ja’ te zeggen. Ze zijn angstig en achterdochtig,
en narcose en een herseningreep zal dan niet bevorderlijk zijn. Dit gebeurd dus alleen met
dwangbehandeling.
Daarnaast kun je psycho-educatie geven omtrent psychose.
Daarna kun je psychosociale interventies toepassen, zoals CGT. Er is vaak intensieve zorg,
begeleiding en ervaringsdeskundigheid nodig. Iemand kan bijvoorbeeld niet meer alleen wonen.
Medicatie
Medicatie is al sinds lange tijd de belangrijkste interventie voor psychose. In eerste instantie
was medicatie een sterke pijnstiller. Medicatie was vooral bedoeld voor sedatie, om patiënten
onder controle te houden. Inmiddels hebben we medicatie die de psychose daadwerkelijk doet
, verminderen. We hebben veel verschillende soorten antipsychotica, en er komt nog steeds
meer bij (want €).
Het belangrijkste is dat je een effectief middel kiest, dat hoeft niet per sé het nieuwste te zijn. Je
kiest iets dat bewezen effectief is, relatief weinig bijwerkingen heeft en waarmee je ervaring hebt
als eerste stap. Dan kun je de dosering gaan bepalen. Je begint met een lage dosering, die je
eventueel kunt opbouwen. Namelijk, een hoge dosering zorgt vaak voor meer bijwerkingen
zonder dat de effectiviteit veel toeneemt. Het duurt een (lange) tijd voor het effect van medicatie
optimaal is, dit duurt gemiddeld 12 weken. Een psychose is meestal niet van de ene op de
andere dag over, tenzij het wordt veroorzaakt door een middel of slaapdeprivatie.
Antipsychotica kunnen flinke bijwerkingen hebben: sedatie, speekselvloed, gewichtstoename,
verstoorde seksualiteit, extrapyramidale bijwerkingen, acute dystonie (= gevaarlijk, verkramping
van de spieren), tardieve dyskinesie (= willekeurige bewegingen), acathisie, maligne
neurolepticum syndroom (= toxische reactie, aantal witte bloedcellen wordt minder, koorts) en
inductie diabetes. Dit zorgt vaak voor een verlaagde motivatie. Zeker aangezien mensen met
psychoses vaak niet doorhebben dat er iets mis is met hen. Sommige bijwerkingen zijn blijvend,
ook als de antipsychotica wordt stopgezet. Wanneer iemand heftige bijwerkingen heeft moet je
een ander middel kiezen, dan moet je dus een middel kiezen wat een andere chemische
samenstelling heeft.
De meeste antipsychotica zijn pillen, je kunt ze echter ook toedienen als depot. Het voordeel
van een depot is dat je zeker weet dat iemand zijn medicatie krijgt. Uiteraard zitten er wel
bijwerkingen aan. Ook heeft dit gevolgen voor de autonomie. Patiënten zelf geven vaak de
voorkeur aan pillen. Een depot werkt vaak langdurig door (4 weken), waardoor dit voor
bijwerkingen nadelig kan zijn.
Psycho-educatie
Hiervoor kun je de Liberman modules inzetten. Dit is meestal in groepsverband waarbij men
kennis krijgt over psychose, de do’s en don’t, als het ware. Deze cursussen focussen zich op
omgaan met werk, medicatie, symptomen, vrije tijd, verslaving, en relaties en intimiteit.
Cognitieve gedragstherapie
Dit kan alleen wanneer men niet te ver heen is. Hierbij ga je de cognitieve distorsies ontrafelen
en afleren. Bijvoorbeeld: ‘iedereen is tegen mij’ ga je dan weerleggen. Dit doe je bijvoorbeeld
dmv een G-schema.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dmoonen1608. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now