Samenvatting persoonlijkheidspsychologie college 1 mindmap-structuur
17 views 0 purchase
Course
Persoonlijkheidspsychologie (H002125B)
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Omdat persoonlijkheidspsychologie een moeilijk vak is met enorm veel concepten en theorieën die op elkaar lijken maakte ik er mindmaps van.
Mindmaps zorgen ervoor dat je brein in één oogopslag de structuur van een blad kan opslaan en zo later gemakkelijker het ene concept aan de juiste theori...
SAMENVATTING PERSOONLIJKHEIDSPSYCHOLOGIE
je kan dit op 2 manieren gaan doen:
1. impliciete persoonlijkheidstheorieën (~ stereotypen)
LES 1: ALGEMENE SITUERING EN METEN VAN - intuïtie
PERSOONLIJKHEID - selectieve observatie: obv een bepaald gedrag iemands ph bepalen
- vaak evaluatief: oordeel vellen obv heel minimale kennis
- self-fulfilling prophecy: gedrag van persoon ifv vooroordeel
SITUERING VAN PERSOONLIJKHEIDSPSY ALS DOMEIN 2. wetenschappelijke persoonlijkheidstheorieën
= studie van individuele verschillen tussen mensen begrijpen - beschrijven van menselijke karakteristieken
- persoonlijkheid als psychologisch construct= niet altijd observeerbaar
is, maar wel het gedrag van mensen gaat sturen
HISTORISCHE DEFINITIE VAN PERSOONLIJKHEID: ALLPORT (1961) hedendaagse definitie: persoonlijkheid is:
allport: “dynamische organisatie van intra-persoonlijke psycho-fysische - a set of psychological traits
systemen die resulteren in een karakteristiek patroon van gedrag, denken - and mechanisms : psychologische processen die rond de persoon
en voelen.” hangen
- within the individual
- that are organized: geen random mengeling →de eigenschappen
zijn op een betekenisvolle manier aan elkaar gelinkt
- relatively enduring: Relatief stabiel, maar betekent niet dat
persoonlijkheid niet veranderbaar of veranderlijk is
- and that influence: Gaat invloed uitoefen op interacties die je hebt
met de omgeving
- his or her interactions with
- and adaptations to
- the environment
,ASSUMPTIES BINNEN PERSOONLIJKHEIDSONDERZOEK model van latente aanwezigheid van persoonlijkheidstrekken: trait-
activation theory
a) relatief stabiele aspecten van het zelf
b) consistent over verschillende sociale contexten en dit ook bij sociale
voorschriften. bepaalde omgevingen en situaties vereisen een sociaal
voorschrift (opletten in de les) → ook in situaties met een sociaal
voorschrift dat mensen onderling verschillen (op gsm in de
les/noteren) = cross-situationele consistentie van persoonlijkheid ook
bij sociaal voorgeschreven situaties
c) de essentie van het individu (denken, voelen, doen) in vergelijking met
anderen→altijd relatief tegenover anderen
d) zijn latent (onderliggend) aanwezig, ook als er geen observeerbare
expressie is van de trek
basisprincipes trait-activation theory: DOEL VAN PERSOONLIJKHEIDSPSYCHOLOGIE
- onderliggende trek leidt enkel tot bepaald gedrag als iets in de situatie 1. classificatie van persoonlijkheidseigenschappen
dat triggert (situationele cues die betrekking hebben op de trek →aantal trekken
waarover het gaat= trekrelevante cues) →organisatie/structuur van trekken: kunnen we profielen afleiden.
- afhankelijk van hoe het gedrag geëvalueerd wordt door anderen zal je 2. meten van persoonlijkheid (veel verschillende contexten)
het nog eens doen/ niet meer doen 3. ontwikkeling van persoonlijkheid begrijpen: causale processen
- als je trek goed wordt ontvangen: intrinsieke satisfactie als resultaat genetisch x omgeving (zie je al heel vroeg bij baby’s)
van expressie vd trek 4. begrijpen van psychopathologie en allerlei outcomes vanuit een
- model oorspronkelijk voor bedrijfspsychologie ontwikkeld: hoe kan je persoonlijkheidsperspectief (psychopathologie en alle mogelijke
een werkomgeving creëren waardoor de eigenschappen waarnaar je levensuitkomsten begrijpen en dit zonder deterministisch te gaan
opzoek bent in een werknemer zich gaan activeren redeneren = bouwstenen van nu bepalen leven later)
,TWEE HISTORISCHE INVALSHOEKEN OP PERSOONLIJKHEIDSTHEORIE IDIOGRAFISCH VS. NOMOTHETHISCHE BENADERING VAN
PERSOONLIJKHEID (ALLPORT)
invalshoek 1: klinische invalshoek
basis = interesse in mentale stoornissen idiografisch: kijken naar het unieke van een individu
- historisch = oude grieken (grondleggers): eerste link tussen karakterverschillen en (casestudie) →klinische invalshoek
moraal/immoreel gedrag
voordeel: in depth- studie mogelijk
- 17de – 18de eeuw: stroomversnelling= groeiende interesse voor concept
nadeel: geen generalisaties
‘madness’ = waanzin/hysterie en link naar individuele verschillen
→merkte dat er verschillen waren tussen mensen in de mate waarin ze vatbaar
nomothetisch: kijken over groepen heen naar verschillen tussen
waren voor de behandeling van madness en de ernst waarmee ze die waanzin
mensen→beschrijvende invalshoek
gingen vertonen
→mesmer: waanzin verklaren vanuit een magnetische vloeistof die in het lichaam voordeel: generalisaties
zit en te genezen door magnetisch water (= voorloper van hypnose) sommige hier nadeel afgevlakte manier van naar ph kijken
heel vatbaar voor (werden rustig) i.t.t. anderen = eerste inzicht in verschillen
tussen mensen (niet iedereen reageert hetzelfde op hetzelfde)
→aanloop naar eerste therapeutische concepten (hypnose) VERSCHILLENDE KENNISDOMEINEN VAN PERSOONLIJKHEID
- freudiaanse traditie bouwde hierop verder 6 verschillende kennisdomeinen = zien als verschillende
groepjes van onderzoekers die zich op één bepaalde topic
invalshoek 2: beschrijvende invalshoek hebben toegelegd.
basis = (puur) beschrijving en statistische analyse van uiterlijke verschillen tussen 1. dispositionele domein (overkoepelend)
mensen → verschillen in uiterlijk = psychologische verschillen - hoe verschillen mensen van elkaar? (over welke
- historisch: fysiognomie (lavater): indelingen maken wie mensen waren o.b.v. eigenschappen gaat dat?)
fysieke karakteristieken (de stand van de mond, dikte van de lippen, … toont hoe - definiëren van deze verschillen in termen van aantal en
expressief iemand is aard van de disposities
- frenologie (gall): vorm en grootte van schedel zeggen wie je bent (populair maar
wetenschappelijk onhoudbaar sinds eerste statistische maten) 2. biologische domein:
- galton: introductie statistisch parameters - in welke mate kent persoonlijkheid biologische parameters
→percentielen, mediaan, correlatie en regressieanalyse die echt gelinkt zijn aan de uiting van persoonlijkheid?
→grondlegger van wetenschappelijk onderzoek naar individuele verschillen - psychofysiologisch perspectief op persoonlijkheid
- gedragsgenetisch perspectief op persoonlijkheid
- evolutionair perspectief op persoonlijkheid
,3. intrapsychisch domein BASISVOORWAARDEN VAN EEN PERSOONLIJKHEIDSTHEORIE
- psychoanalytische theorie van freud (psychoseksuele
ontwikkelingstheorie van het zelf)
- mentale mechanismen van verdrukking, ontkenning en projectie die
persoonlijkheid mee vormgeven
4. cognitief-experiëntiële domein
- het zelf, zelfconcept, zelfwaardering
- intelligentie
- emotie-onderzoek
5. sociaal-culturele domein
- cultuur als determinant van persoonlijkheid
- geslachtsverschillen als determinant van persoonlijkheid
6. domein van de aanpassing
- perspectief op psychopathologie, coping, gezondheidsgedrag vanuit METEN VAN PERSOONLIJKHEID
persoonlijkheidsperspectief trekken en taxonomieën van trekken: wat zijn de trekken die mensen van
o kijken hoe persoonlijkheid psychopathologie, gezondheidsgedrag, .. gaat elkaar laten verschillen en hoe kunnen we die organiseren in taxonomieën
sturen
basisvoorwaarden waaraan elke persoonlijkheidstheorie moet voldoen: (overzicht van persoonlijkheidstrekken)
centrale focus: we kijken naar de relatief stabiele persoonlijkheidstrekken
a) goede beschrijving van eigenschappen over tijd en situaties en ervoor zorgen dat mensen van elkaar verschillen
b) verklarend: waarom gedraagt iemand zich op een bepaalde manier?
c) concepten moet je empirisch kunnen toetsen normaalverdeling van universele persoonlijkheidstrekken op
d) concepten moeten empirisch gevalideerd zijn populatieniveau
e) concepten moeten comprehensief zijn: alles beschrijven, goede lading, afhankelijk van context waarin je bevraagt + eigenschap die je gaat
allesomvattend bevragen vindt je een scheve verdeling (sociaal wenselijkheid)
f) parsimony: economische waarden van uw theorie
(theorie met 4 of 8 concepten en ze zijn beide even goed, kies voor 4)
g) toegepaste waarden: je moet toepassingen kunnen maken met uw
theorie
h) heuristische waarden: betekenisvolheid hebben die stimuleert tot
verder onderzoek
, historisch perspectief groen: slijm
rood: bloed
grieken
geel: gal (koleriek:
aristoteles: eerste beschrijving van persoonlijkheidstrekken ifv beschrijving geëxciteerd,
van ethisch gedrag (moed, bescheidenheid, ijdelheid) →voorloper impulsief)
trektaxonomie zwart: zwart gal
(melanchonisch:
theophrastus : publicatie van 30 types/karakters
emotioneel onstabiel
hippocrates: link 4 basissappen (basistrekken) en fysieke ziekte + introvert)
trekdimensie
galenus: toepassing van basissappen op persoonlijkheid
neurotisisme-
→evenwicht tussen 4 sappen = gezond trekdimensie
→onevenwicht tussen 4 sappen = mentale stoornis extraversisme
IDENTIFICATIE VAN DE BELANGRIJKSTE TREKKEN initieel: categoriale types → mensen werden ingedeeld in één
van de vier basistemperamenten
1. lexicale benadering
revisie van 4 humorale termen naar 2 trekdimensies
= natuurlijke taal als basis voor de studie v. persoonlijkheidstrekken
- mood stability (veranderlijkheid)
- frequentie en synoniemen voor een woord toont de belangrijkheid
- strength of emotions (kalm vs vurig)
- cross-culturele universaliteit (hoe meer een woord voorkomt in
- basis van de theorie van eysenck
verschillende culturen)
- actieve persoonsbeschrijvende woordenschat: mensen bevragen/vrije
beschrijvingen (hipic)
- passieve persoonsbeschrijvende woordenschat: woordenboekstudies
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ambervercruysse. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.93. You're not tied to anything after your purchase.
