Samenvatting Biologie Nectar5 havo, hoofdstuk 13 Gaswisseling en uitscheiding
5 views 1 purchase
Course
Biologie
Level
HAVO
Book
Nectar 3e editie
Dit is een goede, beknopte samenvatting van hoofdstuk 13 uit het biologieboek van Nectar 5 havo. Het gaat over Gaswisseling en uitscheiding. Alle vijf de paragrafen worden kort maar krachtig besproken, namelijk;
13.1 Ademen
13.2 Gaswisseling
13.3 Uitscheiding van water en andere planten
13.4 N...
Biologie
H13 Gaswisseling en uitscheiding
13.1 Ademen
Dankzij je neus zijn je longen beter beschermt tegen kou en uitdroging:
- Bloedvaatjes in je neusholte warmen de koude lucht
op,
- In de opgewarmde lucht zit meer waterdamp.
Door een toegenomen verbranding in de spieren neemt de
vraag naar zuurstof toe:
- Je gaat sneller en dieper ademen
- Je gaat ook door je mondholte ademen
Via de luchtpijp(open gehouden door stevige
kraakbeenringen) stroomt de ingeademde lucht naar de
longen.
Bij de longen vertakt de luchtpijp in twee grote zijtakken: de
hoofdbronchiën. Deze vertakt in de bronchiolen met
kraakbeenringen en kleine bronchiën zonder
kraakbeenringen, leiden de lucht dieper de longen in.
Het slijmvlies in de luchtwegen bevat slijmbekercellen en
trilhaarcellen. In het slijm blijven stofdeeltjes en bacteriën plakken.
Witte bloedcellen in de slijmlaag doden gevangen
ziekteverwekkers waarna trilharen bewegen het slijm naar de
keelholte, dan gaat het via de slokdarm naar de maag waar de
overlevende bacteriën dood gaan door het maagsap.
Trilharen en maagsap zijn onderdeel van de niet-specifieke
afweer.
Voor een rustige, ondiepe inademing gaat het middenrif omlaag en trekken de buitenste
tussenribspieren de borstkas omhoog.
- Een vergroot volume van de borstkas betekent een vergroot longvolume.
De luchtdruk in de longen daalt en de lucht stroomt naar binnen.
Voor een extra diepe inademing gebruik je ook de kleine borstspier en de nekspieren
(deze trekken je borstkas maximaal omhoog).
Bij het uitademen ontspan je de middenrifspieren en het middenrif veert naar boven en de
borstkas zakt door de zwaartekracht naar beneden.
- Dit verkleint het volume van de borstkas en automatisch ook van de longen
Door de verhoogde druk in de longen, blaas je de lucht uit.
Voor een snelle, krachtige of extra diepe uitademing trek je de binnenste tussenribspieren en
buikspieren ook samen (de binnenste tussenribspieren duwen de borstkas versneld omlaag
en de buikspieren duwen het middenrif extra omhoog.
, Je longen volgen de beweging van de borstkas door vliezen in de borstholte. Rond de
longen zit het longvlies. Aan de binnenkant van de borstkas zit het borstvlies. Tussen de
vliezen zit een dunne laag weefselvloeistof, die ervoor zorgt dat de vliezen tegen elkaar aan
blijven plakken en dat ze vliezen soepel langs elkaar glijden. Anders krijg je gaten.
- Als er ruimte tussen het borstvlies en longvlies komt heb je een klaplong. De long
ademt niet meer mee omdat het vacuüm is weggevallen.
- Als er vocht tussen het borstvlies en longvlies zit belemmerd dit de gaswisseling,
want de longen bewegen niet meer gemakkelijk mee met de borstkas. Hierdoor raak
je vermoeid/kortademig.
Longvolumes:
Vt = ademvolume in rust (de hoeveelheid die je per normale inademing inademt)
Vcv = vitale capaciteit (lucht die je na een maximale inademing maximaal kunt uitademen)
Vrest = restvolume (de lucht die na een maximale uitademing achter blijft in je longen)
Vtc = totale longcapaciteit (Vcv + Vrest)
● De ademfrequentie = het aantal ademhalingen per minuut
Insecten(mieren) hoeven soms maar één keer per minuut te ademen omdat ze lucht bazen
hebben waarin zich veel O2 bevindt.
13.2 Gaswisseling
Aan het uiteinde van luchtpijpvertakkingen zitten de longblaasjes. Dit zijn zakjes
dekweefsels die met elkaar zijn verbonden (door een soort grottenstelsel).
Het bloed vervoert CO2 uit de weefsels aan via de holle aders, hart, longslagaders en long
vaten. Daar gaat het door diffusie (willekeurige beweging van deeltjes) de longblaasjes in.
O2 gaat door diffusie vanuit de lucht in de longblaasjes naar het bloed in de haarvaten. Dit
heet gaswisseling. De O2 bindt aan hemoglobine en komt zo terecht bij de weefsels.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lotuskamer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.35. You're not tied to anything after your purchase.
