Class notes
Op weg naar de Republiek colleges
- Course
- Institution
Op weg naar de Republiek colleges
[Show more]
Seller
Follow
geschiedenisstudent1548
Content preview
College 1.1 Stedelijke ontwikkelingArtikel van Hans Renes
Periodisering Utrecht
Demografische ontwikkeling 1100-1300
Oorzaken groei:
- Klimaatverbetering variatie in vegetatie
- Europa minder bedreigd van buiten
- Groeiend centraal gezag zorgde voor interne veiligheid
Bevolkingsgroei zorgt ervoor dat er meer voedsel nodig is binnen het land. Hiervoor is meer
landbouwgrond nodig waardoor ontginningen begonnen, de wildernis cultiveren.
De uitvindingen van drieslagstelsel en verbeteringen technieken binnen de landbouw
vereenvoudigen het werk.
In bosgebieden werden bomen gerooid, hier werden nieuwe dorpen gesticht met namen die
eindigen op: -rode, -ray en -lo.
In moerasgebieden werden gebieden drooggelegd door de aanleg van sloten en dijken. Hier
werden nieuwe dorpen gesticht met namen die eindigen op: -veen, -veld, -koop.
In de nieuwe wereld zie je dit proces ook. Mensen worden aangespoord om naar een land
toe te gaan om een land te ontginnen. Kolonisten werden gelokt met de belofte van vrijheden
en eigen land. Zo werden de horigen de pachters een belangrijke verschuiving, uiteindelijk
verdween uiteindelijk de horigheid.
Langzaam zie je de standenmaatschappij uiteenlopen. Er is een overlap tussen de rijken en
armen. Er was nog geen politieke macht voor de pachters, voorheen horigen. Zij waren al blij
met hun vrijheden.
Voor de ontginningen was het kustgebied van Nederland een moerassig gebied.
Er ontstaan nieuwe polderdorpen met vrije boeren en/of kolonisten. Deze polderdorpen
voeren het water af doormiddel van sloten omliggend het weiland. Duidelijk patroon van
dijken binnen het verstedelijk poldergebied. Dit is nog herkenbaar/herleidbaar naar
straatnamen.
In de 12e en 14e eeuw verdwijnt die horigheid als groep. Dit is erg verschillend binnen geheel
Europa, dit had te maken met het feit dat vooral in de lage landen de steden hard groeide.
De boeren hadden uiteindelijk overschot waardoor zij deze konden verkopen, hierdoor
werden zij uiteindelijk ook handelaar.
Belangrijke sociale verandering is de herendiensten die werden omgezet in vaste geldelijke
afdrachten aan de heer. De heer had meer aan geld dan aan goederen.
,Door commercialisering van het platteland ontstaat de handel en verdwijnt de horigheid en
domeinstelsel langzamerhand.
Er ontstaan gemeenschappen die onder beheer staan van de leenheer. Deze
gemeenschappen groeien uit tot grote of kleine steden.
Vanaf de 13e eeuw ontstaat de verstedelijking. In de Nederlandse kustgebieden krijgen
gebieden wateroverlast als gevolg van inklinking van veengrond.
Door de inklinking is graanteelt en de meeste akkerbouw niet meer mogelijk, hierdoor
stappen de boeren over op zuivelproductie en vertrekken mensen van het platteland naar
steden urbanisatie.
Demografische ontwikkeling 1300-1400
Trendbreuk vanaf de 14e eeuw, neerwaartse spiraal van 1.5 eeuw. Oorzaak was de uitbraak
van de Grote Pest circa 1350, oorlog en hongersnoden (graanschaarste). Ook de reformatie
die deels werd aangewakkerd door de Grote Pest.
De theorie van Malthus: de bevolking heeft de neiging harder te gaan groeien dan de
beschikbare hoeveelheid grondstoffen.
Na 1350 waren er grote gevolgen voor de arbeidslonen, een welvaartsstijging. De
koopkracht neemt toe. Er zijn minder mensen op het platteland en meer in de steden, er is
meer vraag naar arbeid en de lonen stijgen.
Door bevolkingsdaling stijgen de lonen koopkracht stijgt boeren eten nu ook vlees en
zuivel dankzij de inklinking en verbeteringen binnen de landbouwtechnieken.
Wat is de verklaring van de bevolking stijging in de lage Nederlanden tussen 1300-1400? Als
een bevolking beter gevoed is stijgt de bevolking. De gezondheid, welvaart en huisvestiging
was van hogere kwaliteit dan in andere gebieden van Europa.
,College 1.2 Urbanisatie en stadsplattegrond
Artikel Blockmans
Plattegrond eigen stad
Door de ligging van de metropolen aan de Noordzee werden zij handelspunten die centraal
lagen. Denk aan grote steden als Den Bosch, Antwerpen, Amsterdam en Brugge.
Door de bevolkingsgroei in de Lage Landen was er ruimte voor schaalvergroting en
specialisatie binnen de landbouw en de steden. Ook waren er verschillende rivieren die
fungeerde als verbindingswegen en de geografie zorgde voor gemakkelijke verbindingen
tussen steden.
Dankzij de specialisaties ontstond er een migratiestroom naar de steden. Binnen deze
steden was er veel openheid naar andere talen en denkbeelden, de tolerantie was hoog.
Deze openheid en tolerantie stimuleerde de wereldeconomie waar de Lage Landen deel van
maakte.
Belangrijkste functies:
1. Ligging: verbindingswegen, rivierennetwerk, mobiliteit, handelsknooppunten
2. Schaalvergroting, specialisatie
3. Bevolkingsgroei in de Lage Landen, migratiestromen naar de steden
4. Openheid naar andere talen en denkbeelden, tolerantie naar geloof, taal, cultuur
5. Wereldeconomie, munteenheid
6. Habsburgse Nederlanden
Geografisch en economisch gezien een eenheid
Urbanisatie en het platteland krijgt een belangrijke functie om producten te leveren aan de
steden. Groot handelsnetwerk
Per regio schaalvergroting en specialisatie plaats. Politiek gezien een gedecentraliseerd
gebied.
De materiele behoefte, de leefstijl was in elke stad hetzelfde.
Oorzaken van urbanisatie:
De bevolkingsgroei, de specialisatie op het platteland, vraag en aanbod, werkgelegenheid,
handelsposten, aantrekkelijkheid van de stad.
, College 2.1 De Hanze
Artikel Westrate over de Nederlandse Hanzesteden
Het is een nationalistisch misconcept dat Zeeuwse en Hollandse steden alleen concurreerde
met Hanzesteden. Zeeuwse en Hollandse steden werken met andere Hanzesteden tot
ongeveer 1600. Het idee is ontstaan rond 1900.
Koche – kustvaarders, kleinere schepen voor handelaren om goederen op korte afstanden
tussen de Hanzesteden te vervoeren.
De Keulse Confederatie bestond uit Kampen, Harderwijk, Elburg, Amsterdam, Brielle,
Pruisische steden en de Wendische steden.
Optreden tegen de Deense koning die hogere belastingen en accijns wilde leggen bij die
welvarende Hanzesteden. (Oorlog tegen Deense koning Waldemar IV in jaren 1360)
In de 15e eeuw werden de Hollandse en Zeeuwse steden rijker en welvarender waardoor zij
zelfstandig handel begonnen te drijven en minder afhankelijk waren van andere.
In de 15e en 16e eeuw laveerde Overijssel en Gelderland tussen de Hanze en Holland omdat
er een splitsing was en beide handelsorganisaties wilde met deze gebieden handel drijven.
Als belangrijke handelspartners en afzetmarkten.
Oorzaken waarom het handelsnetwerk van de Hanze na 1500 minder belangrijk werd:
- Steden kregen steeds meer rechten en bestonden uit meer dan alleen handel,
- Engeland en Oost-Duitsland krijgen ruzie, Keulen kiest kant van Engeland (helpt
natuurlijk niet echt in die strijd), Keulen ging lekker Hanze dag verpesten omdat ze
een eigen handelsnederzetting wilde oprichten. Keulen werd “verhanzed” (uit het
Hanze gezet).
- Steden bleven proberen wat wel en niet kon (zoals een grote markt organiseren
wanneer net een andere grote stad dat ook deed),
- Brugge verloor zijn positie aan Antwerpen mid 15e eeuw.
- Holland nam een verbond met de Pruisen op Pruisisch graan (moedernegotie), dit
maakte het lastig voor de Hanze om een gezamenlijk standpunt te hebben (zo van
als ik (Amsterdam) graan niet voor een goede prijs kan krijgen dat niet Antwerpen het
lekker gaat kopen voor heel weinig, gewoon voorbeeld staat niet in het boek),
- Ontdekking van Amerika zorgde voor onderlinge strijd.
Tussen de Hanze en de Europese Unie zijn verschillende overeenkomsten. Ze vormen beide
een economisch en politiek bestuur.
Documentaire over Hanze koopman Hildebrand Vechinchusen
De Duitse Hanze 12e – 16e eeuw
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller geschiedenisstudent1548. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now