Gedetailleerde samenvatting van alle hoor- en werkcolleges. Alle colleges bijgewoond en aantekeningen/uitwerkingen werkcolleges gestructureerd genoteerd. Heb zelf een 8,5 gehaald met deze samenvatting.
Aansprakelijkheid en schade
Alle aantekeningen – hoor- en werkcolleges
,Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad en wanprestatie – HC 1
Aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig gedrag: de vereisten onrechtmatige daad,
relativiteit, toerekenbaarheid, schade en causaal verband
Onderwerpen HC’s
- Week 1 t/m 3: de vele, diverse gronden voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige
daad (titel 6.3 BW of elders)
De kunst zal vooral zijn om deze vele, diverse gronden voor aansprakelijkheid uit
o.d. uit elkaar te houden en te beoordelen welke van al deze gronden van
toepassing is/zijn op een casus
- Week 4 en 5: de aansprakelijkheid uit een toerekenbare tekortkoming in de nakoming
van een verbintenis (‘wanprestatie’, art. 6:74 e.v. BW)
Deze aansprakelijkheid is centraal in de wet geregeld (art. 6:74 e.v. BW), maar
steekt op onderdelen ingewikkeld in elkaar; bovendien vullen de regelingen van
bijzondere overeenkomsten in Boek 7 BW deze algemene regeling soms in of
wijken ervan af
- Week 6: twee bijzondere aansprakelijkheden: die van de werkgevers voor schade die
hun werknemers i.v.m. hun werk hebben geleden (artt. 7:658 en 7:611 BW)
- Week 7: de voornaamste consequentie van het aansprakelijkheidsrecht: de (inhoud
en omvang van) schadevergoedingsverbintenis die komt te rusten op diegene die
aansprakelijk is
Op één casus kunnen meerdere gronden voor aansprakelijkheid van toepassing zijn
- Dat aldus voor aansprakelijkheid meerdere gronden bestaan (onrechtmatige daad,
wanprestatie, werkgeversaansprakelijkheden etc.) neemt niet weg dat op een en
dezelfde casus – en dat geldt ook voor tentamencasussen – meerdere
aansprakelijkheidsgronden van toepassing kunnen zijn:
VB: Een fabrikant van ovens heeft een gebrekkige oven geproduceerd die door
een tussenhandelaar wordt doorverkocht en -geleverd aan een bedrijf en
vervolgens aldaar ontploft:
o De producent is dan o.g.v. ‘onrechtmatige daad’ jegens dit bedrijf
aansprakelijk (art. 6:162 BW en 6:185 BW)
o De tussenhandelaar is dan als verkoper op grond van ‘wanprestatie’
jegens dit bedrijf aansprakelijk (art. 6:74 e.v. BW), non-conform
o Wellicht is het bedrijf jegens zijn door de ontploffing gewonde werknemers
aansprakelijk (art. 7:658 BW)
Vraag: Wat als producent van de oven deze zélf aan bedrijf had verkocht?
o Producent aansprakelijk o.g.v. onrechtmatige daad (art. 6:162 BW), maar
ook als verkoper o.g.v. wanprestatie (art. 6:74 BW), non-conform
Aansprakelijkheid: slechts 1 manier om schade benadeelde af te wentelen
- Alvorens ons op al deze aansprakelijkheidsgronden te richten, wordt eerst in het licht
gesteld dat benadeelden vaak ook andere mechanismen dan deze
aansprakelijkheidsgronden ten dienste staan om de schade die hij door andermans
toedoen heeft geleden, af te wentelen
Er zijn ook andere mechanismen om schade die benadeelde door andermans toedoen hebt
geleden, af te wentelen dan deze ander o.g.v. een onrechtmatige daad of toerekenbare
tekortkoming voor de schade aansprakelijk te stellen, bijv.:
- Sociale verzekeringen zoals de Wet langdurige zorg: deze biedt van rechtswege
bestaansminimum in bepaalde schadegevallen (HR Baby Kelly/Wrongful life)
, - (Privaatrechtelijke) schadeverzekeraar: deze moet voor zover hij zich hiertoe bij zijn
overeenkomst met verzekerde had verbonden, o.g.v. deze overeenkomst diens
vermogensschade vergoeden (art. 7:944 BW inzake privaatrechtelijke
schadeverzekeringsovereenkomst)
- Werkgever is aan werknemer ook wanneer deze door andermans toedoen
ziek/arbeidsongeschikt is geworden, gedurende 2 jaren 70% loon verschuldigd (art.
7:629 lid 1 BW (of (evt. collectieve) arbeidsovk)
- Fonds keert aan benadeelde uit, zoals Schadefonds Geweldsmisdrijven dat uitkeert
uit aan door geweldsmisdrijf benadeelde: gemaximeerde uitkeringen indien dader
onvindbaar/insolvent is
Het afwentelingsmechanisme ‘Aansprakelijkheid’ is echter voor benadeelde in zoverre
attractief dat de aansprakelijke:
- in beginsel álle vermogensschade moet vergoeden;
- soms ook de schade van benadeelde moet vergoeden die niét in vermogensschade
bestaat (= ‘immateriële schade/‘smartengeld’ (art. 6:106 BW))
Nadat benadeelde zijn schade heeft afgewenteld via ander afwentelingsmechanisme dan het
aansprakelijkheidsrecht, kan hij deze schade uiteraard niét nog eens afwentelen via het
aansprakelijkheidsrecht: de schade wordt dan immers geacht te zijn opgeheven of met dit
voor benadeelde ontstane voordeel te zijn verrekend (art. 6:100 of 6:107a lid 1 BW)
Maar hiermee is het aansprakelijkheidsrecht niét buiten beeld; denk aan:
- Zelfstandig verhaalsrechten (regres) jegens de ex. o.d. of wanprestatie
aansprakelijke, welke rechten toekomen aan:
Organisaties die o.g.v. sociale verzekeringswetten aan de benadeelde hebben
uitgekeerd (zie diverse bepalingen in die wetten);
De werkgever van het slachtoffer die ex. art. 7:629 BW (of (evt. collectieve)
arbeidsovk) diens loon heeft doorbetaald (art. 6:107a lid 2 BW);
- Subrogatie van privaatrechtelijke schadeverzekeraar die heeft uitgekeerd aan zijn
verzekerde/benadeelde in diens vorderingen tot schadevergoeding jegens derden,
waaronder die jegens de ex. o.d. (of wanprestatie) aansprakelijke (art. 7:962 BW):
door de betaling gaat de vordering van het slachtoffer over naar de verzekeraar die
de schade betaald heeft. Hierdoor krijgt de verzekeraar als “derde” een vordering op
de veroorzaker van de schade.
Waarom zijn schadeverzekeraars vaak procespartij in aansprakelijkheidsprocedures?
- Vraag: Waarom zijn schadeverzekeraars vaak procespartij in
aansprakelijkheidsprocedures (HR ASR/Achmea)?
Om twee redenen:
o Eerdergenoemde subrogatie van de schadeverzekeraar ex. art. 7:962 BW
in de vorderingen van verzekerde/benadeelde tot schadevergoeding
jegens derden;
o De artt. 7:954 BW en 6 WAM geven benadeelden in bepaalde gevallen de
bevoegdheid om de aansprakelijkheidsverzekeraar van de dader aan te
spreken (hierover HC 3)
Wanneer de benadeelde een vordering instelt tegen de
aansprakelijke zelf en deze tegen wettelijke aansprakelijkheid
verzekerd is, kan de aansprakelijke zijn
aansprakelijkheidsverzekeraar in vrijwaring oproepen en aldus – bij
wege van incidentele vordering – vorderen dat deze verzekeraar
zal worden veroordeeld tot betaling van het bedrag waartoe hij als
gedaagde in de hoofdzaak mocht worden veroordeeld (vgl. art. 210
e.v. Rv)
, Aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig gedrag (afd. 6.3.1 BW)
- Afd. 6.3.1 BW regelt de vereisten voor aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig
gedrag van de aansprakelijke: Jan is jegens Piet aansprakelijk, omdat híj, Jan, Piet
heeft geslagen/beledigd etc.; Jan is dan ex. art. 6:162 BW aansprakelijk omdat hij zélf
een o.d. heeft gepleegd
- Deze aansprakelijkheid dient te worden onderscheiden van andere typen
aansprakelijkheid uit o.d., met name van het type dat alleen op een bepaalde
‘kwaliteit’ van de aansprakelijke berust, waaraan een aparte afdeling van titel 6.3 BW
is gewijd, afd. 6.3.2 BW; enige voorbeelden van deze zgn. ‘kwalitatieve’
aansprakelijkheid:
Wanneer werknemer i.v.m. zijn werk o.g.v. zijn eigen onrechtmatig gedrag jegens
een derde aansprakelijk is (art. 6:162 BW), is (ook) zijn werkgever hiervoor onder
bepaalde voorwaarden aansprakelijk, maar niet omdat de werkgever zelf een o.d.
zou hebben gepleegd, maar alleen al vanwege zijn kwaliteit van ‘werkgever’ van
de desbetreffende werknemer (art. 6:170 BW);
Wanneer schoorsteen van een gebouw volstrekt onverwacht op een passant valt,
is de bezitter van dit gebouw hiervoor aansprakelijk, enkel en alleen al vanwege
zijn kwaliteit van ‘bezitter’ van het gebouw (art. 6:174 BW) en niet omdat hij een
onrechtmatige daad zou hebben gepleegd (vgl. Parl. Gesch. Boek 6 (Inv. 3, 5 en
6), p. 1379)
o Eigen onrechtmatig gedrag kun je er wel bij denken: als bezitter wist dat
schoorsteen gebrekkig was
o Vanwege dit verschil in grondslag van de aansprakelijkheid kan kind onder
14 jaar dat voor zijn eigen o.d. niet aansprakelijk kan zijn (art. 6:164 BW),
wel in zijn kwaliteit van bezitter van dit gebouw ex. art. 6:174 BW
aansprakelijk zijn (art. 6:183 BW)
Eisen aan aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig gedrag
- Men bedenke dat algemeen uitgangspunt van aansprakelijkheidsrecht is dat degene
die schade heeft geleden, óók al komt dit door andermans toedoen, in beginsel zélf
zijn schade moet dragen
- Afwenteling van deze schade op degene door wiens toedoen zij is ontstaan, is dan
ook slechts mogelijk indien is voldaan aan eisen die de wet aan deze afwenteling
stelt
- Art. 6:162 BW stelt de volgende eisen aan het ontstaan van een verbintenis tot
schadevergoeding ten laste van degene door wiens toedoen schade is ontstaan:
Deze heeft een onrechtmatige daad gepleegd
Deze daad is aan dader toerekenbaar
Benadeelde heeft schade geleden
Welke schade van benadeelde door deze o.d. is veroorzaakt (causaal verband
tussen onrechtmatige daad en schade)
- NB: Aan een o.d. kunnen ook ándere rechtsgevolgen worden verbonden dan het
ontstaan van een schadevergoedingsverbintenis ten laste van dader: zo kan de
rechter ook het plegen van (verder) onrechtmatig gedrag verbieden (3:296 BW) of
een verklaring van/voor recht vragen dat bepaald gedrag onrechtmatig is (art. 3:302
BW), waarover nader volgend HC
Dit HC dus: eisen die art. 6:162 BW aan ontstaan van een verbintenis tot schadevergoeding
- De onrechtmatige daad
Bij deze eis van een o.d. komen ook de zgn. ‘relativiteitseis’ alsook
rechtvaardigingsgronden aan bod
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JepvdBrink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.80. You're not tied to anything after your purchase.
