Onderwijspsychologie En Leerstoornissen (1023467BNR)
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Dit is een samenvatting van het vak onderwijspsychologie en leerstoornissen gegeven door prof Martijn van Heel (). Deze samenvatting bevat alle hoorcolleges + lesnotities. Succes!
Onderwijspsychologie En Leerstoornissen (1023467BNR)
All documents for this subject (5)
7
reviews
By: LudisiaRoosen • 7 months ago
Translated by Google
Great summary, everything is in it:)
Personally, I sometimes missed extra information. The summary could be a bit more comprehensive for me.
By: kb612 • 6 months ago
Translated by Google
As a working student, I did not have time to watch the lectures. This summary saved me. I got a grade of 15 and studied with this summary for just two days. What more can I ask for? Thanks for making it!
By: thomas_gerulus • 10 months ago
By: arthurdekelver • 1 year ago
By: freddilesquist1 • 1 year ago
By: e_o • 1 year ago
Translated by Google
Thank you for the clear layout and brevity.
By: AschVUB • 1 year ago
Seller
Follow
Cams123
Reviews received
Content preview
VUB – 3de bachelor psychologie
Samenvatting
onderwijspsychologie
en leerstoornissen
PROF. DR. MARTIJN VAN HEEL
Academiejaar 2022-2023
, LES 1: INLEIDING LEERSTOORNISSEN EN
ONDERWIJSPSYCHOLOGIE
Ontwikkelingsstoornis
- = Neurologische of psychische aandoening die de ‘normale’ ontwikkeling verstoord
o ‘Normaal’ = wat de meeste van ons doen (wat normaal verwacht w)
o Treedt vroeg in de kindertijd op (bvb laat beginnen praten, laat stappen…)
o = Breed begrip: continuüm van subjectieve impact (wat voor het ene kind heel storend is, kan
voor een ander kind minder storend zijn)
▪ Afh van context
• Microsysteem (ouders, vrienden)
• Cultuur: problemen met lezen -> grotere impact in cultuur sterke
geletterdheid (BE) dan landbouwsamenleving
- Breed (valt heel veel onder): Autisme , ADHD , Zwakbegaafdheid , Leerstoornissen (men moet
spreken van andere ontwikkelingsstoornissen voor men kan spreken van een leerstoornis) …
Leerproblemen versus leerstoornissen
- Vaak gaan ontwikkelingsstoornissen gepaard met leerproblemen, maar duidelijk onderscheid
- Leerproblemen = veel bredere term
o Gebrek aan motivatie : bvb cognitieve capaciteit maar te weinig uitdaging/ geen zin om te
studeren -> komen aan de unief -> bloeiend helemaal open
o Invloed sociale context: bvb digitaal onderwijs tijdens covid (noodzaak aan pc/internet)
o …
- ‘Stoornis’ → = specifieke criteria opgesteld (Zie oa DSM-V)
- ‘Specifieke leerstoornis’ = specificiteit in verminderde mogelijkheden (LS in afgebakend deel)
o Specificiteit paradox: quid co morbiditeit
▪ Specifieke uitval van vaardigheden; maar onderliggend geen specifieke oorzaak; wel
brede algemene etiologie.
▪ Dyslexie/ dyscalculie = LS met specifieke uitval op bepaalde capaciteit -> men
verwacht dat de oorzaak dan ook heel specifiek is -> MAAR: het is een combinatie
van algemene factoren/ probleemgebieden.
DSM-criteria
- A. Symptomen (minstens 6 maanden)
o Oranje kader = symptomen dyscalculie
o Blauwe kader = symptomen dyslexie
▪ Sub-vaardigheden binnen leesdomein/taalvaardigheid met uitval
▪ Komen al dan niet samen voor
▪ Niet meteen duidelijk in gewone schoolcontext
- B. vaak kunnen mensen met voldoende/ bovengemiddelde capaciteiten dit goed opvangen/
compenseren (kunnen zonder dyslexie betere prestatie afleggen, maar dat w gecompenseerd door
bovengemiddelde IT) -> LS onder de radar door.
- C. Problemen beginnen vaak tijdens de schooljaren (overgang 1ste leerjaar); maar soms ook unief
- D. Leerprobleem niet beter worden verklaard door … (uitgebreide achtergrond anamnese van belang)
1
,Opmerkingen ivm DSM-V criteria
- ‘Ondanks gerichte interventie’ (A)
o Hoeveel verbetering nodig? Wat is een goede/ gerichte interventie?
- ‘Niet beter verklaard door …’ (D)
o Psychosociale tegenslagen
o Bij verstandelijke beperking
▪ IQ < 70: geen dyslexie/dyscalculie (alle problemen w verklaard door mentale
achterstand)
▪ Wel rekening gehouden met grijze zone: 70 < IQ < 85 IQ: in rekening genomen bij
effect interventie in praktijk (zijn mensen met beperkte cognitieve capaciteit)
o Andere stoornissen
▪ Het niet goed kunnen lezen van rekenopgave (dyslexie) is geen dyscalculie
▪ Soms moeilijk om goed onderscheid te maken
- ‘Significant negatieve invloed’
o Sterke leerlingen kunnen (lang) compenseren
o Bvb hoogbegaafde gaan ondanks dyslexie/dyscalculie nog steeds (meer dan) gem presteren
,Dyslexie en dyscalculie
- Verklarende versus beschrijvende benadering
o Vooral heel beschrijvend
o Verklarende: moeilijk te geven; wat is de oorzaak? → Specificiteit paradox
- Specifieke leerstoornissen: andere termen mbt
o Lezen en/of schrijven
o Wiskunde/rekenen
- In welke mate ‘stoornis’ of ‘gewoon’ de zwakkere leerlingen?
o Stroming die het als een continuüm wil beschouwen:
▪ Verwachten we andere verdeling? (Indien er iets is als dyslexie/dyscalculie verwacht
men in de NV een extra bobbeltje) (Afb Links) -> vond men niet in OZ
▪ Lees/schrijf en rekenvaardigheden zijn normaal verdeeld (Afb rechts)
o Moet er dan een aparte naam op geplakt worden (‘specifieke LS’)? → Ja! (HersenOZ toont
verschillen)
- Vanuit praktijk moeite met opdeling ‘licht’, ‘matig’, ‘ernstig’.
o Is het een stoornis als iemand dit zelf kan compenseren?
- Discussie over diagnostische criteria/definities: Van belang voor correcte/tijdige toegang tot hpvl
- Binnen stoornissen met specifieke uitval: Ook nog dyspraxie
o Developmental coordination disorder (DCD)
o Verstoorde (fijne en grove) motoriek
(Leer)stoornis, beperking en handicap
- Brede waaier oorzaken die leiden tot stoornis (specificiteit paradox)
- Stoornis moet niet altijd leiden tot beperking (kan soms goed w opgevangen)
- Ikv diagnose goed kijken naar leefwereld (in welke mate heeft het een impact)
3
,Persoonlijke impact
- Stilstaan bij het voorkomen van taal en cijfers in dagelijks leven
o Instructies lezen, Kloklezen, Dienstregelingen openbaar vervoer…
o -> sterke impact op de persoon
- Ervaren zelf ook discrepantie tussen eigen ‘kunnen’ en resultaten
o Kan leiden tot: Faalangstig, Verminderde motivatie
o Soms schaamte door sterke nadruk op geletterdheid in de maatschappij
Impact onderwijs
- Hier is de impact het grootst
- Schoolse prestaties belangrijk
o Cognitief
o Sociaal (pestgedrag etc)
- Klachten manifest wanneer vaardigheden zwaarder
belast worden (overgang onderwijs)
o Belangrijke momenten om ‘mee’ te zijn
o Belang van snel en adequaat te handelen
- -> Meestal tweestaps aanpak
o Opvangen met Remedial teaching (binnen klas/
school -> nog geen diagnose/ specifieke aanpak)
o Gespecialiseerde hulp (orthodidactiek)
Remedial teaching en behandeling
- Ligt in elkaars verlengde met diagnostisch onderzoek als scharnierpunt
- Remedial teaching
o Extra ondersteuning
o (Binneschoolse) leerlingenbegeleiding
o Gericht op brede leerproblemen
o Gebruik van (al dan niet bewezen effectieve) programma’s
o Vanuit onderwijsperspectief/ leerkracht; niet door specialisten
- (Orthodidactische) behandeling
o Gespecialiseerde hulp
o Diagnostiek als vertrekpunt
o Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
4
, Remedial teaching
- Is op zich ook een continuüm van ondersteunende onderwijspraktijken (licht -> zwaarder)
o ! Traject afgestemd op individu
- Er bestaan aantal wetenschappelijk onderbouwde programma’s
o ! Maar aantal inhoudelijke elementen speelt hier bovenuit
o Is er een remedial teacher
- Inhoudelijke aandachtspunten: Afhankelijk van school kiezen voor bepaalde aanpak:
o Wetenschappelijke basis
o Past het in de schoolcontext (Strookt het met de gewone lessen)
o Nood aan tussendoelen
- Praktische aandachtspunten
o Financieel (elke leerling optimale kansen geven)
o Individueel/ in groep
o Binnen/ buiten de klas
Behandeling
- Timing is individueel
- Gericht op specifieke leerstoornis
o Basis in diagnostiek
- Strikter protocol
Praktijk: Redelijke aanpassingen
- M decreet/ leersteundecreet: redelijke aanpassingen voor mensen met specifieke noden
- Doel = inclusief onderwijs: Vraag blijft wat zijn ‘redelijke aanpassingen’?
o Onderwijs overal = ‘elke jongere optimale kans geven om zijn potentieel te ontplooien’
o Inclusief onderwijs wil dat doen; onderwijs zodanig opstellen dat iedereen kansen krijgt
o Tegenstrijdigheid: Inclusief onderwijs wil onderwijs voor iedereen. Het is langzaamaan aan
het veranderen, maar, lang was inclusief onderwijs het basis onderwijs voor de leerlingen die
het aankonden + maatregelen zoals extra tijd etc → MAAR men zou ons onderwijs juist zo
moeten organiseren zodat die voor iedereen bruikbaar is.
o Aantal dingen zijn goed ingeburgerd : Voorleessoftware , Gebruik kladpapier , Bepaald
lettertype (-> ipv deze aan te vragen voor speciaal OW, zou men deze best voor iedereen
gebruiken) → Maar blijkt niet altijd zo effectief als gedacht : Extra tijd voor evaluatie
- Zoveel mogelijk ‘uitzonderingsmaatregelen’ installeren voor iedereen → inclusief onderwijs
- Veel van de onderwerpen onder redelijke aanpassingen focussen op de ‘zwakke leerlingen’; maar er
zit ook een andere kant aan (diegene die heel sterk zijn in rekenen/lezen -> w vaak over het hoofd
gezien qua diagnose)
o Goed onderwijs is iedereen zijn/haar leerpotentieel optimaal laten benutten
o Hoogbegaafdheid vraagt evenzeer redelijke aanpassingen
▪ Risico versus veerkracht benadering
▪ Meer dan enkel ‘heel slim’ zijn (er zitten ook veel valkuilen in)
o Vaak over het hoofd gezien in Vlaams onderwijs
▪ Recent wel budgetten vrijgemaakt om speciale trajecten op te zetten in aantal scholen
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Cams123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.13. You're not tied to anything after your purchase.
