Scheikunde hoofdstuk 11
Scheikunde hoofdstuk 11
Scheikunde §11.1
Een reactie waarbij elektronenoverdracht plaatsvindt, noem je een redoxreactie. Om een
redoxreactie te maken, moet je eerst een halfreactie maken. Deze geeft de helft van de
reactie weer. Het deeltjes dat de elektronen opneemt noem je de oxidator. Daarna bekijk je
welk deeltje elektronen afstaat, de reductor (staat rechts van de pijl). Als je de halfreacties
optelt, krijg je de vergelijking van de redoxreactie, de totaal-reactie (zonder elektronen).
Cu2+ + 2 e- → Cu oxidator halfreactie
Zn → Zn2+ + 2 e- reductor
_______________________________ +
Cu2+ (aq) + Zn (s) → Cu (s) + Zn2+ (aq) totaalreactie
Om een kloppende reactievergelijking te krijgen, moet je soms de halfreactie
vermenigvuldigen, zodat er in de totaalreactie geen elektronen meer staan.
Je moet goed kijken om te weten of een reactie een redoxreactie is. Bij een
elektronenoverdracht moeten er in de reactie deeltjes zijn die van lading veranderen.
Scheikunde §11.2
Alle metalen zijn reductoren, ze vormen positieven ionen en staan dus elektronen af. Een
onedel metaal, een metaal dat gemakkelijk met andere stoffen reageert, is een sterke
reductor. Een edel metaal, een metaal dat niet zo makkelijk reageert, is een zwakke
reductor. Als een metaal een sterke reductor is, dan is het metaalion een zwakke oxidator.
Het Ag-atoom noem je de geconjugeerde reductor van het oxidator Ag+. Het Ag+-ion is dan
weer de geconjugeerde oxidator van het Ag-atoom. Ag en Ag+ zijn samen een
redoxkoppel. In B. 48 staat een groot aantal redoxkoppels gerangschikt naar afnemende
oxidatorsterkte. Er geldt dat een reductor sterker is, als hij lager in de rechterkolom staat.
Achter elk redoxkoppel in B. 48 staat de standaardelektrodepotentiaal – V0 – uitgedrukt in
volt. V0 is de maat voor de sterkte van de oxidator in het koppel.
Aflopende reactie ΔV0 = V0(ox) – V0(red) ≥ 0,3 V
Evenwichtsreactie -0,3 < ΔV0 < 0,3 V
De reactie verloopt niet ΔV0 ≤ -0,3 V
Sommige deeltjes kunnen als oxidator en reductor reageren. Bijvoorbeeld: Sn2+, Fe2+ en H2O.
Hoe de deeltjes reageren, hangt af van de andere deeltjes in het reactiemengsel.
Stappenplan redoxreactie:
1. Inventariseer welke deeltjes er zijn.
2. Wat is de sterkste oxidator en wat is de sterkste reductor?
3. Verloopt de reactie? (B. 48)
4. Stel de halfreacties en de totaalreactie op (denk aan vermenigvuldigen).
5. Controle (geen elektronen in de totaalreactie / andere moleculen wegstrepen en kan
er nog een andere reactie optreden?)
Scheikunde §11.3
Bij redoxreacties is het milieu waarin de reactie verloopt van belang. Het is belangrijk bij het
opstellen van een redoxreactie dat je eerst een inventarisatie maakt van alle deeltjes die
aanwezig zijn.
Let op: de oxidatoren HSO4- en SO42- reageren alleen in warm geconcentreerd zwavelzuur.
Stappenplan halfreacties opstellen:
1. Centrale ion gelijk maken
2. O’s met H2O kloppend maken
3. H’s kloppend maken met H+
4. Lading met e-
5. Check op milieu
Zuur milieu: voor de pijl H+ en eventueel H2O als hulpdeeltje, na de pijl geen OH-.
Basisch milieu: voor de pijl OH- en eventueel H2O als hulpdeeltje, na de pijl mag
geen H+ ontstaan.
Neutraal milieu: voor de pijl H2O als hulpdeeltje, na de pijl mag H+ of OH- ontstaan.
Scheikunde hoofdstuk 11
Scheikunde §11.1
Een reactie waarbij elektronenoverdracht plaatsvindt, noem je een redoxreactie. Om een
redoxreactie te maken, moet je eerst een halfreactie maken. Deze geeft de helft van de
reactie weer. Het deeltjes dat de elektronen opneemt noem je de oxidator. Daarna bekijk je
welk deeltje elektronen afstaat, de reductor (staat rechts van de pijl). Als je de halfreacties
optelt, krijg je de vergelijking van de redoxreactie, de totaal-reactie (zonder elektronen).
Cu2+ + 2 e- → Cu oxidator halfreactie
Zn → Zn2+ + 2 e- reductor
_______________________________ +
Cu2+ (aq) + Zn (s) → Cu (s) + Zn2+ (aq) totaalreactie
Om een kloppende reactievergelijking te krijgen, moet je soms de halfreactie
vermenigvuldigen, zodat er in de totaalreactie geen elektronen meer staan.
Je moet goed kijken om te weten of een reactie een redoxreactie is. Bij een
elektronenoverdracht moeten er in de reactie deeltjes zijn die van lading veranderen.
Scheikunde §11.2
Alle metalen zijn reductoren, ze vormen positieven ionen en staan dus elektronen af. Een
onedel metaal, een metaal dat gemakkelijk met andere stoffen reageert, is een sterke
reductor. Een edel metaal, een metaal dat niet zo makkelijk reageert, is een zwakke
reductor. Als een metaal een sterke reductor is, dan is het metaalion een zwakke oxidator.
Het Ag-atoom noem je de geconjugeerde reductor van het oxidator Ag+. Het Ag+-ion is dan
weer de geconjugeerde oxidator van het Ag-atoom. Ag en Ag+ zijn samen een
redoxkoppel. In B. 48 staat een groot aantal redoxkoppels gerangschikt naar afnemende
oxidatorsterkte. Er geldt dat een reductor sterker is, als hij lager in de rechterkolom staat.
Achter elk redoxkoppel in B. 48 staat de standaardelektrodepotentiaal – V0 – uitgedrukt in
volt. V0 is de maat voor de sterkte van de oxidator in het koppel.
Aflopende reactie ΔV0 = V0(ox) – V0(red) ≥ 0,3 V
Evenwichtsreactie -0,3 < ΔV0 < 0,3 V
De reactie verloopt niet ΔV0 ≤ -0,3 V
Sommige deeltjes kunnen als oxidator en reductor reageren. Bijvoorbeeld: Sn2+, Fe2+ en H2O.
Hoe de deeltjes reageren, hangt af van de andere deeltjes in het reactiemengsel.
Stappenplan redoxreactie:
1. Inventariseer welke deeltjes er zijn.
2. Wat is de sterkste oxidator en wat is de sterkste reductor?
3. Verloopt de reactie? (B. 48)
4. Stel de halfreacties en de totaalreactie op (denk aan vermenigvuldigen).
5. Controle (geen elektronen in de totaalreactie / andere moleculen wegstrepen en kan
er nog een andere reactie optreden?)
Scheikunde §11.3
Bij redoxreacties is het milieu waarin de reactie verloopt van belang. Het is belangrijk bij het
opstellen van een redoxreactie dat je eerst een inventarisatie maakt van alle deeltjes die
aanwezig zijn.
Let op: de oxidatoren HSO4- en SO42- reageren alleen in warm geconcentreerd zwavelzuur.
Stappenplan halfreacties opstellen:
1. Centrale ion gelijk maken
2. O’s met H2O kloppend maken
3. H’s kloppend maken met H+
4. Lading met e-
5. Check op milieu
Zuur milieu: voor de pijl H+ en eventueel H2O als hulpdeeltje, na de pijl geen OH-.
Basisch milieu: voor de pijl OH- en eventueel H2O als hulpdeeltje, na de pijl mag
geen H+ ontstaan.
Neutraal milieu: voor de pijl H2O als hulpdeeltje, na de pijl mag H+ of OH- ontstaan.
