Een samenvatting over inleidend staatsrecht, denk aan: trias politica, staatsvormen en regeringsvormen, democratische rechtsstaat, de regering, rechtsspraak, kenmerken van een staat etc.
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat met een constitutionele monarchie. En is
daarnaast territoriaal onderverdeeld in twaalf provincies. (gemeenten en waterschappen)
Territoriale decentralisatie = de onderverdeling in provincies en gemeenten
Functionele decentralisatie = de onderverdeling van taken over bepaalde organisaties
Waterschappen zijn zowel territoriaal als functioneel.
In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen twee vormen van decentralisatie: autonomie en
medebewind.
Autonomie = de bevoegdheid van het bestuur van de gemeente of provincie tot regeling en bestuur
van de huishouding naar eigen inzicht.
Medebewind = de verplichting om hogere regelgeving uit te voeren.
In gevallen van medebewind zijn de gedecentraliseerde lichamen als het ware uitvoerder van de
centrale wetgeving en het centraal beleid.
Kenmerken van een staat
- Een organisatie
- Die betrekking heeft op een bepaald grondgebied
- Die op dat grondgebied gezag uitoefent
- Die daartoe het geweldsmonopolie heeft
- Waarbij we vaak spreken van soevereiniteit
- Vaak is er ook een eenheid van bevolking, door dezelfde taal, uiterlijke kenmerken,
geschiedenis en cultuur.
Extra kenmerken vanuit internationaalrechtelijk perspectief
- Het erkend worden als een staat op internationaal gebied
- Met als rechtsgevolgen dat de staat internationale soevereiniteit geniet en beschermd wordt
tegen inbreuken op het grondgebied door andere staten. (het internationale agressieverbod
en het recht op zelfverdediging)
Er zijn soms ook uitzonderingen, zo zijn er staten die niet meer geheel voldoen aan de eisen van een
staat maar nog wel gezien worden als staat. Een actueel voorbeeld is Libië.
Grondgebied
- Grondgebied bepaalt de geografische zone waarin de staat zijn bevoegdheden kan
uitoefenen.
Bevolking
- Bestaat uit onderdanen van de staat, de onderdanen vormen één of meer volkeren of naties
- Er bestaan ook Plurinationale staten of meervolkerenstaten
Soms scheiden regio’s, onderdelen van een staat met een specifieke eigen identiteit, zich af: dat
noemen we secessie.
Territorialbeginsel houdt in dat je in jouw territorium macht uit kunt oefenen.
, De Nederlandse staat heeft rechtspersoonlijkheid. De staat heeft daarmee naast de
publiekrechtelijke bevoegdheden om publiekrechtelijke rechtshandelingen te verrichten (wetgeving
en besluiten), ook de bevoegdheid tot het aangaan van privaatrechtelijke overeenkomsten.
Soevereiniteit
- Interne soevereiniteit = autonomie bij het maken van eigen keuzes
Zonder interne soevereiniteit is er geen staat.
- Externe soevereiniteit = het staatsgezag is niet ondergeschikt aan het gezag van andere
staten. En de staat wordt erkend door andere staten.
- Volkssoevereiniteit = De macht van de staat wordt gebaseerd op het volk en niet op een
erfelijke koning.
De constitutie van een staat omvat regels over bevoegdheden, instellingen, procedures, rechten van
burgers, rechtspraak en organen. In de meeste landen wordt de kern van een constitutie gevormd
door een geschreven grondwet. De grondwet is alleen een onderdeel van de constitutie.
Hoofdvragen staatsrecht
- Welke bevoegdheden zijn toegekend aan een lichaam of orgaan?
- Wat is de reikwijdte van deze bevoegdheid?
- Zijn er andere grenzen die deze bevoegdheid beperken?
- Wie ziet op de naleving van de bevoegdheden?
Belangrijkste ongeschreven regel van het staatsrecht is: het vertrouwensbeginsel. Dit beginsel is een
fundamentele staatsrechtelijke regel.
Bronnen van het staatsrecht
- Wet
Grondwet
Statuut
EU-recht
Provinciewet
Gemeentewet
Wet op Rechterlijke Organisatie
Regelementen van Orde
Kieswet
- Verdragen
Democratische rechtstaat. Democratie en rechtsstaat vullen elkaar aan, zij versterken elkaar. Er kan
pas gesproken worden van een democratie als er ook een rechtsstaat is.
De rule of law is hierbij het centrale begrip (patere legem quam ipse fecisti)
Democratie (zeggenschap van het volk)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kendramaris. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.08. You're not tied to anything after your purchase.
