Summary
Samenvatting Rechtsstaat maatschappijleer
- Course
- Level
- Book
Thema's Maatschappijleer: h2 Rechtsstaat
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
daimyvd
Content preview
Hoofdstuk 2: Rechtsstaat2.1 Recht en rechtvaardigheid
Vraag van het paragraaf: Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?
Regels en wetten
Je hebt geschreven en ongeschreven regels. Een ongeschreven regel is bijvoorbeeld geen
korte broek aan naar een begrafenis. Geschreven regels komen vaak voort uit geloof, traditie
en gewoontes. Dit zijn ook normen en gedragsregels.
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld. Het geheel
van in wetten vastgelegde regels noemen we ‘het recht’. Rechtsnormen ontstaan enerzijds om
het maatschappelijke leven geordend te laten lopen en conflicten op te lossen. Anderzijds
komen rechtsnormen voort uit waarden en normen die de meesten mensen met elkaar delen.
Wat is rechtvaardig?
Het is belangrijk dat rechtsnormen zoveel mogelijk overeenkomen met de opvattingen die
wij als burger hebben over goed en kwaad. Toch kunnen sommige regels ingaan tegen het
gevoel van rechtvaardigheid van mensen. Wat vroeger normaal was hoeft nu niet meer
normaal te zijn, hierdoor veranderen rechtsnormen af en toe. Wetten veranderen mee met
onze opvattingen.
Ontstaan van de rechtsstaat
Door onrechtvaardigheid en misverstanden ontstond er ruim 2 eeuwen geleden een
rechtsstaat in sommige landen. Een rechtsstaat is een staat waarin burgers door
grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
In 1789 had de Franse Revolutie met veel geweld een einde gemaakt aan de absolute
monarchie, de regeringsvorm waarbij de koning alle macht heeft. In het revolutiejaar werd
in frankrijk de ‘Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger’ opgesteld, iedereen
had gelijke rechten en hadden vrijheid in alles, zolang het niet de vrijheid van andere
beperkt. Tegenwoordig hebben veel landen een grondwet waarin staat wat de grondrechten
zijn en hoe het land geregeerd moet worden. Een grondwet is geen generatie voor een
rechtsstaat. Ook dictaturen hebben vaak een grondwet, maar de grondrechten worden er niet
gerespecteerd. In een dictatuur bepaald een machthebber of een partij in feite wat de regels
zijn.
Rechten en plichten
In een rechtsstaat gelden niet alleen rechten, maar er zijn ook plichten. Deze plichten gelden
voor de overheid en burgers. Zoals leerplicht, leerlingen hebben plicht dat ze naar school
moeten.
, Rechtsgebieden
Binnen het recht bestaan er verschillende rechtsgebieden;
Publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en overheid. Het is
als volgt onderverdeeld:
● Het staatsrecht bevat alle regels voor de inrichting van de nederlandse staat, zoals de
bevoegdheden van ministers, de rechten van Kamerleden en hoe je als politieke partij
mee kunt doen aan de verkiezingen.
● Het bestuursrecht regelt de verhouding tussen burger en overheid. Wie bijvoorbeeld
een huis wil bouwen of een café wil beginnen, moet daarvoor een vergunning
aanvragen. Het bevat ook regels die je beschermen tegen de overheid. Als de
gemeente een nieuwe weg wil aanleggen, heb als omwonende het recht bezwaar te
maken.
● Het strafrecht bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag strafbaar is.
Privaatrecht of burgerlijk recht regelt de betrekking tussen burgers onderling. Tot het
privaat horen een aantal andere rechten;
● Het personen- en familierecht, dat zaken regelt als het huwelijk, echtscheiding,
geboorte, overlijden en het adopteren van kinderen;
● Het ondernemingsrecht, dat bijvoorbeeld bepaalt onder welke voorwaarden je een
bedrijf of een vereniging mag oprichten;
● Het vermogensrecht, dat alle zaken omvat die te maken hebben met iemands
vermogen. Denk aan het sluiten van een koop-, huur- of arbeidsovereenkomst of het
regelen van een nalatenschap. Ook hier gaat het steeds om rechten en plichten. Als je
een huis huurt, moet je op tijd je huur betalen, maar de huiseigenaar moet op zijn
beurt zorgen voor veilige gas- en elektraleidingen.
2.2 De grondbeginselen
Vraag van het paragraaf: Wat zijn de grondbeginselen van onze rechtsstaat? en Welke
waarde horen daarbij?
Basis van de rechtsstaat
Het doel van de rechtsstaat is om te zorgen voor veiligheid van de burgers. Ze zorgen er ook
voor dat burgers gelijk worden behandeld en dat ze in vrijheid kunnen leven. Deze doelen
worden uitgewerkt in de volgende grondbeginselen:
● Er is sprake van verdeling van de macht
● De grondrechten zijn vastgesteld in de grondwet.
● Door het legaliteitsbeginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen aan de
vrijheid van burgers als die beperkingen in de wetten zijn vastgelegd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daimyvd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now