23. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en
cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
25. Het streven van vorsten naar absolute macht
26. De wetenschappelijke revolutie
-absolutisme: Alleenheerschappij van een vorst.
-Gouden Eeuw: Benaming voor de bloeiperiode van de Republiek in de 17e eeuw.
-handelskapitalisme: Vroegste vorm van kapitalisme waarin koopmanondernemers zich met
handel (en nijverheid) bezighielden en een deel van de winst weer in de onderneming
investeerden.
-kapitalisme: Economisch systeem waarin de productiemiddelen in handen zijn van
particulieren, die zelf (dus niet de staat) de economische beslissingen nemen.
-moedernegotie: Vanaf de late 15e eeuw de zeer winstgevende handel met de Oostzee
waar Nederlandse kooplieden graan kochten. Vormde de basis van de welvaart van de
Republiek.
-nijverheid: Bedrijvigheid waarbij grondstoffen worden verwerkt tot eindproducten,
bijvoorbeeld katoennijverheid.
-raadpensionaris: Hoogste ambtenaar van een gewest.
-regenten: Bestuurders van de steden in de Republiek, afkomstig uit de rijke
koopmansfamilies.
-stadhouder: Voor de Nederlandse Opstand was de stadhouder de plaatsvervanger van de
vorst in een gewest. Tijdens de opstand veranderde de inhoud van deze functie. De
stadhouder werd legeraanvoerder van een gewest.
-stapelmarkt: In de 16e en 17e eeuw de plaats waar kooplieden producten uit allerlei landen
verhandelen (Antwerpen, na 1585 Amsterdam). Producten konden langere tijd worden
opgeslagen in pakhuizen om zo de prijs te beïnvloeden.
-VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie, een handelsonderneming die bestond van
1602 tot 1799. Nederlandse kooplieden mochten niet buiten de VOC om handelen op Indië.
-wereldeconomie: Een economie waarbij goederen uit verschillende delen van de wereld
onderling worden verhandelen.
-wetenschappelijke revolutie: Grote toename van wetenschappelijke kennis in de 17e eeuw
en de doorbraak van de moderne natuurwetenschappelijke methode.
-WIC: West-Indische Compagnie, opgericht in 1621. Handelsonderneming met monopolie
op de handel met Amerika maar als zodanig niet erg succesvol.
Kenmerkend aspect 23: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin
van een wereldeconomie.
, Handelskapitalisme
-Kapitalisme waarbij handelaren een leidende rol hadden
-Kapitalisme: een economisch systeem waarbij personen geld in een onderneming
investeren om winst te maken
-Productiemiddelen waren privébezit
-Vanaf de 16e eeuw gingen rijke kooplieden samenwerken:
-Ontdekkingsreizen
-Overzeese handelsnetwerken
-Compagnieën
Twee Nederlandse ondernemingen:
-VOC Verenigde Oost-Indische Compagnie
-WIC West-Indische Compagnie
De VOC (1602)
-Monopolie
-Alleenrecht om handel te drijven in Azië
-Specerijen en slaven
-Verdragen sluiten met vorsten
-Oorlog voeren en gebieden besturen
-Aandelen
-Papier voor mede-eigenaarschap van een onderneming
-Winsten verdeeld onder mede-eigenaren
-VOC was de eerste ter wereld met aandeelhouders.
-Eigen bestuur
-Met een gouveneur-generaal
-Multinational
-Handelsnetwerk over de hele wereld
De WIC (1621)
-Monopolie op handel in het westen
-Trans-Atlantische Driehoekshandel
-Uitbouw plantages (Suriname)
-Slavenhandel (Afrika-Amerika)
-Veel oorlogvoering met Spanje
-Kaapvaart
-Toestemming om te plunderen
Begin van wereldeconomie
-Door wereldwijde handelscontacten die de handelskapitalistische compagnieën
aanknoopten
Wereldhandel
-Goud, ivoor en slaven uit West-Afrika
-Koffie, suiker en tabak uit Amerika
Koloniale opbrengsten maakten Europa rijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isagoumans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.34. You're not tied to anything after your purchase.