Summary
Samenvatting Barok en Classicisme
- Course
- Institution
Deze samenvatting bevat al het nodige te kennen van de 6de les van interieur in context. Zowel wat er in de les is gezegd als wat er in de ppt staat.
[Show more]
Seller
Follow
lieshelsen
Content preview
HEROÏSCHE BAROK EN MAJESTUEUS CLASSICISMEDE HEROÏSCHE BAROK VAN DE CONTRAREFORMATISCHE KERKBOUW
Etymologie
▪ Afgeleid -> Portugees
- Barroco = Grillig gevormde parel
▪ Verwijst naar kunststroming ontstaan in Italië + vandaaruit verspreid
▪ Benadrukt afwijkende, bizarre karakter van de Barok i.v.m. de Classicistische norm
- Afwijken van canon (klassieke vorm)
Ideaal in harmonie en proportie
- Opkomst nieuwe vormen
Ellips, ovaal, curve, getorste zuilen…
Basis set van goniometrische vormen
- Theatraliteit
Ideaalbeeld stopt
Realisme, dramatiek
- Gesamtkunst
Totaalconcept
Moeilijk onderscheid maken tussen kunstvormen
1 kunstdiscipline verwijderen kan niet!
Gian Pietro Belori
▪ Le Vite de’ Pittori Scultori Architectti Moderni – 1642
▪ Wijdt boek aan belangrijkste kunstenaars + architecten van eigen tijd
▪ Kritiek -> alles wat niet volgens de norm van klassieke canon gebeurt
Context: Contrareformatie
▪ REFORMATIE: 1517 en SACCO DI ROMA: 1527
- Hervormingsbeweging binnen christelijke kerk
Reactie -> Maarten Luther op Rooms-Katholieke kerk
Ontstaat Calvinisme, Lutheranisme, Protestantisme…
- Maarten Luther
Aanklachten tegen kerk op papier brengen -> aan kerk in wittenberg hangen
1. Dogma
= Praktijk van aflaten waarbij iemand kan worden gezuiverd van zonden
= Niet iedereen gelijk voor kerk (onethisch)
= winstgevend voor de kerk -> investeren in rijkelijke architectuur
2. De levensstijl van belangrijke figuren in de kerk
= houden zich niet aan de voorschriften van kuisheid
▪ CONTRAREFORMATIE: Concilie van Trente (1545-1563)
- Reactie -> Rooms-Katholieke kerk op reformatie
Concilie van Trente beseft dar er nood is aan hervormingen
1. Directe participatie/ betrokkenheid van gelovige
= I.p.v. scheiding aarde en geloof -> kerk gericht op de mens
2. Ecclesia Militans et Triumphans
= Nieuwe religieuze ordes en hervorming
3. Herbevestigen van de dogma’s en pauselijke macht
- Belangrijke rol van kunsten bij hervorming:
Gezien als Onderricht
Waarheidsgetrouw taferelen-> scènes voordoen waarin gelovige zich herkent
Emoties (extase)
Mens = rede + zintuigelijke waarneming + emoties
1
, Laatste sessie: Concilie van Trente
= Religieuze kunst moet onderricht van de gelovige ondersteunen
▪ Realistische voorstellingen:
- Bijbelse verhalen handelen over martelaren.
Brutaliteit + horror -> levendig in Barok voorgesteld
Fel contrast met getemperde + geïdealiseerde Renaissance taferelen
▪ Emotionele stimulans bij geloofsbelevenis:
- Waarheidsgetrouwe voorstellingen
Gruwel, pijn, leed tot in kleinste details
Spreekt inlevingsvermogen van de gelovige aan
- Scenes die extase van religieuze visioenen uitbeeldden.
Barok:
▪ Architectuur EN kunststroming
▪ Taferelen -> realistische, tastbare en emotionele wijze in beeld gebracht
▪ Gericht op wereldlijke, zintuigelijke ervaringen en het menselijke
▪ Overdreven realisme perfectie, verheerlijking, spirituele
▪ Aandacht voor emotionele betrokkenheid van gelovige
- Relatief kleinschalig -> overweldigend
- Belang van retoriek en symbolen
Judith en Holofernes, Atelier Tontoretto – 1597 Judith en Holofernes, Caravaggio – 1602
▪ Renaissance ▪ Barok
▪ Moord is al gepleegd ▪ Actie op moord wordt voorgesteld
▪ Verbloemde versie ▪ Dramatisch
- Meid kijkt weg - Kleur is extra benadrukkend
- Vindt plaats in donkere plek ▪ Voorstelling van dienstmeid
- Letterlijk moord afdekken - Oude zure vrouw
▪ Geïdealiseerd
- Jonge vrouw
Context: wetenschappelijke ontwikkeling
Evolutie in de kunsten: in wetenschap en filosofie
▪ Filosofie
- Filosofische overeenkomsten die handelen over zintuigelijke ervaring/ wisselwerking
tussen rede en gevoel.
1. Renaissance
= Emotie -> onderschikt + gesteld als misleidend
2
, 2. Barok
= Gevoelsleven gestuurd door zintuigelijke ervaring -> ondergeschikt aan
rede
= Geleidelijk aan aanvaard als volwaardige component van menselijke
bestaan.
▪ Wetenschap
- Snelle + radicale ontwikkelingen die hun stempel gaan drukken op architectuur en
geloofsbeleving:
1. Astronomie
2. Optica toepassen in kunsten,
3. Studie van het licht en lichtfractie
4. Mechanica
Vernieuwingen door deze ontwikkelingen:
▪ Nieuwe geometrische basisvormen: ellips, ovaal, complexe mathematische vormen
▪ Trompe l’oeil
▪ Lichteffecten
▪ Rijk kleur- en materiaalpalet
▪ Invloed van het theater
Context: Gesamtkunst
▪ Alle kunstvormen + wetenschappelijke ontwikkelingen worden aangesproken/ ingezet
- Schilderkunst, beeldhouwkunst, architectuur, muziek en theater
▪ GESAMTKUNST: Grote emotionele, retorische overtuigingskracht
Context: Rome als theatrum mundi
SAMENVATTING:
▪ Stroming die moet worden gevoeld
▪ Barok speelt in op emoties om spirituele betrokkenheid van de gelovige te
maximaliseren:
- Gesamtkunst
- Materiële pracht en praal: rijkelijke materialen, rijk kleurenpalet
- Compacter grondplan
- Overweldigende retoriek: complex, spectaculair, dramatisch
ECCLESIA MILITANS: de Jezuïetenstijl
▪ Kleinschalige architectuur
▪ Duidelijke, zichtbare en leesbare gevel
- Herleid tot essentie
Gelovige naar kerk binnenleiden
Duidelijk tot welke orde de kerk behoord
Aan welke heilige deze is opgedragen
▪ Vereenvoudigd basilikaal grondplan
- Minder diep koor
- Geen zijbeuken of beperkt
- Compact transept
- Referentie aan de 1ste christenen
- Voor betrokkenheid van gelovige
▪ Duidelijke hiërarchie in interieur
- Focus op hoofdaltaar met eucharistie
Blijft kern van gebouw maar met andere focus
Doorlopend entablement – viering koepel
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieshelsen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now