Summary
Samenvatting Gotiek
- Course
- Institution
Deze samenvatting bevat alles wat je moet kennen over het deeltje GOTIEK voor het examen interieur in context
[Show more]
Seller
Follow
lieshelsen
Content preview
GOTIEK: DE SYMBOLISCHE INTERPRETATIE VAN HET MIDDELEEUWS MODERNISMEETYMOLOGIE EN HISTORISCHE CONTEXT
Etymologie
Gotiek:
▪ Afgeleid van de term “Goten”
- Middeleeuws barbaars volk -> val van het WRR tot stand bracht
▪ Niet gebruikt door de mensen van die tijd
- Pas achteraf uitgevonden
Giorgio Vasari
▪ 1e pers die het begrip gebruikt in “le Vite”, 1500
▪ Gotiek verschilt fundamenteel van renaissance (periode erna) als klassieke oudheid
(periode ervoor)
▪ Geïntroduceerd door het barbaarse volk “Goten” -> kunst van de goten
- Goten vallen Rome in
Breuk met de klassieke oudheid
- Wordt gezien als minderwaardig, monsterlijk, slecht
Filippo Brunelleschi, ca. 1430
▪ Lavori Moderni > Duomo Firenze
- Constructieve logica van gotiek
Marvin Trachtenberg (leesopdracht)
▪ Middeleeuws Modernisme
- Radicale architecturale vernieuwing
Spiegelt niet langer aan K.O. Romaanse architectuur spiegelt wel aan K.O.
Constructieve en esthetische vernieuwing
Historische situering
▪ Frans origine
▪ 1200/1500
▪ Abt Suger
- Restauratie St. Denis
Wijdingskerk + grafkapel “Franse” monarchen
- Ideaal van de Franse monarch Louis VI -> goddelijke vertegenwoordiger op aarde
- Totaal nieuwe architectuur
▪ Schreef 3 teksten: “
▪ Opus francigenum:
- Verwijzing naar Gotiek op kathedraalwerf in Keulen
- Het werk naar frans modellen
▪ Domaine Royale, Ile de la cité (Chartres, Reims, Amiens) versus de periferie
- Gotische invloeden verspreiden snel over rest van Frankrijk en Internationaal
Internationaal fenomeen met vele varianten die zich over lange periode uitstrekt
Gotiek in Frankrijk:
▪ Vroege Gotiek: 1150-1200
▪ Hoge Gotiek: 1200 – 1330
▪ Hofstijl of Rayonnante 1250-1330
▪ Flamboyante Stijl: 1330
1
,Gotiek in Engeland:
Ontwikkelt gelijktijdig met Franse gotiek
Reden: Rond 1150 -> nauwe contacten tussen Engeland en Frankrijk + gedeelde vorsten
Delen van Frankrijk onder Engels bewind (politieke-culturele invloedsferen)
▪ Early English: 1150-1250
▪ Early Decorated of Curvilinear: 1300
▪ Perpendicular: 1330-1530
Gotiek in de Zuidelijke Nederlanden:
= eerder lokaal verdeeld
▪ Maas gotiek: Prinsbisdom Luik, 13de-16de eeuw
▪ Schelde gotiek: Bisdom Doornik en graafschap Vlaanderen, 13de-16de eeuw
▪ Brabantse Gotiek: Hertogdom Brabant, 13de-16de eeuw
▪ Kust Gotiek: onderscheidt door geen gebruik van natuursteen, veel klei
- Baksteen gotiek
Scholastiek
= combinatie van filosofie en theologie
SACRALITEITSPRINCIPE: theorie
Neoplatonische opvatting, Thomas van Aquino
1.
▪ De toestand van immateriële (spirituele, het sacrale) -> bereiken via het materiële:
- Materiali Manductione:
Materialen zijn voorafspiegelingen van intellectueel bevattelijke & Vera lux: God
zelf.
- Ultieme gelooftoestand bereiken -> via het materiële
▪ Het intellectueel bevatbare leidt u weg van de materiële wereld naar de ultieme
immateriële toestand (Vera lux).
2.
▪ De wereld -> boek dat ervoor zorgt de Schepping van God te lezen en te begrijpen
- Eeuwige leven bereiken: wereld wordt gezien als voorafspiegeling van het hemelse
Jeruzalem
3.
▪ Het aanschouwen van schoonheid -> Lijdt geest naar hogere, goddelijke sferen
- Visie stond radicaal t.o.v. Bernardus van Clairveaux
Schreef soberheid voor om ultieme spirituele toestand te bereiken.
SACRALITEITSPRINCIPE: architectuur
1. Gebouw:
▪ Grote symbolische geladenheid: Gotische kathedraal voorbeeld van het Hemelse
Jeruzalem
- Gematerialiseerde architectuur van het licht (vera lux)
- Streven naar hoogte
- Polychromie
Stad van licht en edelstenen
2. Decoratie:
▪ Iconografische programma's: Bijbelse taferelen, historische taferelen, figuratieve
taferelen
- Glas in lood
- Beeldhouwwerk
- Schoonheid: kostbare kleuren, stenen, materialen of polychromie
2
, 3. Liturgie: relieken blijven belangrijk
▪ Architectuur van de kerk/ reliekhouder zijn gelijkaardig
Kerkgebouw als schrijn
▪ Plaats waar hemel en aarde samenkomen
Vernieuwing: vormentaal, constructie, stijl
Componenten van de “Gotiek”
▪ Plan
- Kruisbasiliek met diep koor, kooromgang en kranskapellen
▪ Opstand
- 3delige westgevel met westtoren, vieringtoren -> transept en schip kruisen
▪ Opstand interieur
- Maximale hoogte
- Openbreken van architectuur ->ramen
- Hoogte 4 geledingen
Arcade (gelijkvloers), tribune, triforium en clerestorium (lichtbeuk)
▪ Skeletbouw
- Architectuur van het licht
Zo min mogelijk massa en dichte muurwanden
Zo veel mogelijk stenen weglaten
Bundelpijlers, schalken, kruisribgewelf, luchtbogen, steunberen, pinakels
▪ Typische decoratie
- Maaswerk, wimbergen, hoogsels, gargouilles, …
- Niet enkel figuratieve decoratie maar ook architecturale decoratie
GOTIEK ALS MIDDELEEUWS MODERNISME
1. Gotische architectuur breekt met traditie van vrijstaande zuil/halfzuilen – kapiteel –
architraaf/rondboog als basisconstructie
2. 4 nieuwe constructieve elementen:
- rib, spitsboog (ogive & lancet), luchtboog (steunbeer) en kruisribgewelf (pillier
cantonné)
3. Planmatig:
- basilikaal grondplan met toenemend belang van de viering, koor en kooromgang met
kranskapellen
4. Lineaire architectuur
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieshelsen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now