Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Hoofdstuk 8: Levenslang leren – om in het gareel te lopen?
8.1 Cultuur wordt aangeleerd
Een mens wordt geboren als Mangelwesen, ze bezitten de mogelijkheid om de meest diverse
prikkels op uiteenlopende manieren te interpreteren en in functie daarvan te handelen. We zouden
hier van de ‘vrijheid’ van de mensen kunnen spreken. Zo kunnen ze het gebrek aan ‘eerste’ natuur,
instincten en natuurlijke verdedigingsmiddelen, compenseren door hun ‘tweede’ natuur, de cultuur.
Instincten zijn aangeboren, cultuur moet voortduren worden verworven. Dit aanleren van een
cultuurpatroon, het aan anderen doorgeven van opvattingen (waarden en normen, doelstellingen en
verwachtingen) is cultuuroverdracht. Cultuuroverdracht kan gebeuren van een groter
samenlevingsverband naar individuen of tussen twee of meer samenlevingsverbanden. In het eerste
geval gaat het om socialisatie of enculturatie, in het tweede om acculturatie. Acculturatie grijpt
plaats tussen grotere sociale gehelen, zoals sociale categorieën en collectiviteiten. Socialisatie
daarentegen is veeleer een microsociologisch begrip en verwijst naar die processen, waarbij een
cultuurpatroon op nieuwkomers wordt overgedragen.
8.2 Socialisatie en haar functies
Mens-zijn is geen louter biologische aangelegenheid, maar een sociaal-culturele verworvenheid.
Vanaf hun geboorte worden zuigelingen geconfronteerd met een sociale wereld. Socialisatie is een
van de maatschappelijke processen die bijdragen tot het voortbestaan van een sociale orde en tot
de voorspelbaarheid van het sociaal handelen. Door middel van socialisatie wordt aangeleerd wat in
een bepaalde sociale situatie als gewenst of ongewenst wordt beschouwd. Socialisatie is een
fenomeen met een januskop: socialisatie beperkt en socialisatie versterkt, het disciplineert en het
emancipeert.
Merkwaardig genoeg verloopt socialisatie doorgaans zonder veel tegenstand. Cultuur- en
omgangspatronen worden op zo’n manier verinnerlijkt, dat de individuen ze ervaren als iets van
henzelf. Dat heer verinnerlijking of internalisatie. Geïnstitutionaliseerde waarden, normen,
doelstellingen en verwachtingen vormen een vanzelfsprekend onderdeel van de persoonlijkheid.
Bourdieu formuleert dit als ‘interiorisatie van de exterioriteit’, waarbij een ‘habitus’ wordt
verworven.
Elk sociaal verband produceert volgens Bourdieu een eigen habitusfiguur. Socialisatie is nooit totaal,
alleen al omdat er voortduren heel verscheiden socialiserende instanties werkzaam zijn.
Cultuuroverdracht is mensenwerk en mensen zijn nooit volledig voorgeprogrammeerd en
programmeerbaar. Ook om die reden is cultuur veranderlijk.
8.3 Socialisatie: primair, secundair en tertiair
Cooley onderscheidt primaire en secundaire socialisatie. Primaire socialisatie vindt plaats in
primaire groepen ((kern)gezin, peergroups), hier leren we als het ware aan den lijve de opvattingen
van de diverse samenlevingsverbanden waartoe de primaire groep behoort. Primaire socialisatie
gebeurt vooral informeel. De peergroup is een ander zeer invloedrijk socialisatie-instituut, vanaf
drie tot vier jaar, wanneer het kind iets beter zicht krijgt op de wereld buiten het eigen gezin.
Door secundaire socialisatie leert men hoe zich te gedragen i formele omstandigheden en
omgevingen. Als de primaire socialisatie de ‘sociale huid’ vormt, dan levert de secundaire
socialisatie ‘de sociale kleren’. Dit type socialisatie gebeurt vooral op school en daarnaast ook in
formele organisaties. Bij deze secundaire socialisatie spelen collectieve rituelen een niet te
onderschatten rol. Een ritueel zet waarden en normen in de verf. Zo worden de belangrijkste
levenstransities traditioneel getekend door ‘rites de passage’.
Collectieve rituelen zijn specifieke momenten tijdens dewelke de leden van een
samenlevingsverband elkaar ontmoeten om het gedeelde geloof samen te herbevestigen in een niet-
alledaagse sfeer om de leden te belonen voor hun gedrag, te motiveren om zo voort te doen en te
conformeren aan het gemeenschappelijke verband. Tijdens de schooltijd kan er informele
socialisatie zijn, verborgen in het rooster. Dit wordt hidden curriculum genoemd.
Tertiaire socialisatie slaat op impliciete socialisatie in het dominante cultuurpatroon zoals die
gebeurt via algemene socialisatie-agenten, zoals de massamedia. Massamedia kunnen, via het soort
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kristofdepauw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
