Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Deel 3: Sociale ongelijkheid wordt georganiseerd. Over sociale klassen, macht en
mobiliteit én organisatie
Hoofdstuk 9: Ongelijkheid is van alle tijden
9.1 Verscheidenheid en ongelijkheid: een raamwerk
In een klassieke tekst onderscheidt Dahrendorf verschillende soorten van ‘verschillen’ in de
samenleving. Ten eerste, natuurlijke en sociale verschillen en, ten tweede, ongelijkheden die een
zekere vorm van rangorde impliceren. Dit is de stratificatie van sociale posities in termen van rang.
Sociologen richten zich op sociale ongelijkheid. Uiteraard besteden ze ook aandacht aan de
mogelijkheid dat natuurlijke soort- of rangverschillen dermate maatschappelijk worden
gewaardeerd dat zijn aanleiding geven tot het anders behandelen van groepen en van de leden
ervan. Ook zijn ze geïnteresseerd in het fait dat er telkens weer pogingen worden ondernomen om
sociale ongelijkheden te verklaren en te rechtvaardigen door te verwijzen naar de ‘natuurlijke staat
van zaken’, de ‘door (een) god gewilde orde’ of de ‘wetten van de vrije markt’. Maar ook sociale
differentiatie, verscheidenheid tussen posities in de samenleving, volstaat niet om van ongelijkheid
te spreken. Er moet ook een hiërarchiserend mechanisme zijn, waardoor de ene positie hoger wordt
geplaatst dan de andere.
9.2 Breuklijnen brengen ons een stap verder
Uitgangspunt is niet alleen dat sociale relaties het cruciale kenmerk vormen van de sociale
werkelijkheid en dat die relaties nevenschikkend of onderschikkend kunnen zijn. Daarnaast worden
relaties ook gekenmerkt door de aan- of afwezigheid van breuklijnen.
Townsend zoekt die breuklijnen vooral bij het gedrag en de levensstijl van individuen en
huishoudens. Wij speuren ook naar structurele breuklijnen. Sommige daarvan zijn het gevolg van
het uitdrukkelijk en bedoeld ingrijpen van sociale actoren, terwijl andere als het ware ingebakken
zitten in de maatschappelijke structuren. Relationele breuklijnen hebben te maken met de plaats
die actoren innemen in netwerken. Wanneer ze door slecht enkele banden verbonden zijn met de
rest van het netwerk, of wanneer deze banden hoofdzakelijk emotioneel van aard zijn, dreigt
sociaal isolement. Hun netwerken bieden hun weinig of geen toegang tot belangrijke sociale
goederen. Institutionele breuklijnen treffen we aan bij situaties van sociale of fysische
ontoegankelijkheid van diensten. Ruimtelijke breuklijnen zijn het resultaat van processen van
segmentering in de (stedelijke) ruimte. De centrale vraag bij maatschappelijke breuklijnen is of de
samenleving zich in haar geheel of op betekenisvolle terreinen tot deelsamenlevingen ontwikkelt,
zoals op de arbeidsmarkt of inzake inkomensverwerving.
9.3 Vier soorten van sociale verschillen
De combinatie van beide variabelen (de aan-/afwezigheid van hiërarchische verhoudingen en de
aan-/afwezigheid van breuklijnen) leidt tot vier types van ‘sociale verschillen’: differentiatie,
fragmentering, ongelijkheid en uitsluiting.
Breuklijnen Onderschikking (hiërarchie)
Neen Ja
Neen Sociale differentiatie Sociale ongelijkheid
Ja Sociale fragmentering Sociale uitsluiting
9.3.1 Sociale differentiatie
We mogen het belang van fysieke kenmerken niet onderschatten. Naargelang van tijd en ruimte
kunnen ze wel gevolgen hebben voor de sociale positie en maatschappelijke kansen van de
bezit(s)ter. Door de aandacht van sociologen voor toestanden van sociale ongelijkheid zijn
fenomenen van sociale verscheidenheid enigszins in het vergeetboek geraakt. Nochtans is een
samenleving zelfs niet denkbaar zonder verscheidenheid.
9.3.2 Sociale fragmentering
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kristofdepauw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
