Een praktijkgerichte benadering van organisatie en management
Samenvatting voor het vak Samenwerkende Organisaties.
Bevat de hoofdstukken 2, 5 & 10 uit het boek Management en Organisaties en hoofdstuk 10 uit het boek Managementvaardigheden. Inclusief verwerking van de hoorcolleges.
Hoofdstuk 4 Samenwerking
Enkele strategische doelen die door middel van een samenwerkingsverband worden
nagestreefd:
o Ondernemingen trachten de concurrentie in hun bedrijfstak te verminderen door
samenwerking aan te gaan horizontale vorm van samenwerking.
o Ondernemingen trachten het risico te verspreiden over verschillende bedrijven.
o Het bij elkaar brengen van specifieke ondernemingsgebieden.
o Het wegnemen van specifieke barrières.
De oorzaak voor de sterke toename van samenwerkingsverbanden is vooral de mondialisering
van de kennis. In het verleden lag de belangrijkste reden om te gaan samenwerken op het
terrein van productie en de daarmee te behalen schaalvoordelen. Een tendens is zichtbaar in de
toekomst het aangaan van samenwerkingsverbanden steeds vaker gebaseerd zal zijn op het
uitwisselen en ontwikkelen van kennis kennisoriëntatie.
o Kennis is steeds meer mondiaal aanwezig en een groeiend aantal anden elvert specifieke
bijdragen op het gebied van nieuwe kennisontwikkeling.
o Samenwerking ligt voor de hand een deel van de kennis is gemakkelijk
overdraagbaar.
o De kennis kan eenvoudig verspreid worden en is daardoor mondiaal beschikbaar.
o Het hebben van een kennisvoorsprong op concurrenten levert en basis voor een
krachtige concurrentiepositie.
o Het samen ontwikkelen van een kennisvoorsprong biedt hierbij voordelen. Een deel van
de kennis is moeilijk overdraagbaar.
Vormen van samenwerking:
Strategische alliantie: is sprake van wanneer twee of meer verschillende ondernemingen op
basis van een overeenkomst samenwerken. Hierbij wordt geen nieuwe juridische eenheid
opgericht. Beide bedrijven blijven als zelfstandige ondernemingen bestaan. Op bepaalde
deelterreinen gaan de ondernemingen samenwerken, waarbij kernmiddelen, kennis en
capaciteiten met elkaar worden gedeeld. Het doel van het samenwerkingsverband is te komen
tot nieuwe kennis, nieuwe producten en/of productiefaciliteiten SKYTEAM – KLM.
Organisatorisch netwerk: een cluster van afhankelijke organisaties die zich op enigerlei wijze
gebundeld hebben om als collectiviteit een bepaald doel te bereiken.
Joint venture: indien twee of meer verschillende ondernemingen op basis van een zekere
gelijkwaardigheid en onder inbreng van management een gezamenlijke dochteronderneming
,oprichten om gezamenlijk bepaalde activiteiten te ontplooien. In de meeste situaties bezitten
beide moederondernemingen elk 50% van de dochteronderneming.
Fusie: de meest vergaande vorm van samenwerking. Twee gelijkwaardige ondernemingen gaan
samen.
Overname/acquisitie: indien een onderneming zich volledig en eenzijdig moet schikken naar
de doelstellingen en plannen van de partner. De overname geschiedt door een vriendelijk of
vijandig bod.
Outsourcing/uitbesteding: een speciale vorm van samenwerken. Met de toenemende
schaalvergroting bezinnen steeds meer ondernemingen zich op hun kerntaken. Het resultaat
hiervan is dat organisaties bepaalde activiteiten afstoten naar andere ondernemingen.
Licentie: een onderneming geeft een andere onderneming het recht om tegen een bepaalde
vergoeding haar producten te maken Coca-Cola.
Franchising: een specifieke vorm van licentie, die voornamelijk voorkomt in de detailhandel. Bij
een samenwerking in franchisevorm is de franchisenemer strikt gebonden aan uniforme
richtlijnen van de franchisegever, die betrekking hebben op winkelinrichting, inkoop,
verkoopbevordering en marketing, prijspolitiek en assortimentpolitiek McDonald’s.
Fasen internationalisering:
1. Export- en/of importgerichtheid.
2. Vertegenwoordiging.
3. Het aangaan van een samenwerkingsverband.
Belangrijk bij de invulling van de strategische invalshoek zijn de volgende twee dimensies:
1. Mate van lokale differentiatie van de activiteiten.
2. Mate van wereldwijde integratie van de activiteiten.
Hieruit komen vier basisvormen van internationaal organiseren:
o Multinationale strategie
Elk land/regio his binnen deze visie uniek en verantwoordelijk voor het eigen succes en
de manier waarop een en ander wordt georganiseerd. De landen/regio’s hebben dus elk
hun eigen strategie.
o Transnationale strategie
Een duidelijke wereldwijde integratie van de bedrijfsonderdelen, waardoor wereldwijde
efficiency kan worden behaald. Ook wordt meer nadruk gelegd op centralisatie en
controle.
o Wereldwijde strategie
Één centrale strategie binnen alle landen/regio’s wordt geïmplementeerd. Dit resulteert
in één strategie waarbinnen geen lokale differentiatie geaccepteerd wordt. Japanse
bedrijven
o Internationale strategie
Ook deze ondernemingen kiezen voor een centrale strategie. In tegenstelling tot Japanse
ondernemingen kunnen er wel lokale verschillen bestaan.
Motieven voor samenwerkingsverbanden
,Verdedigen: hiervan is sprake wanneer het resultaat van de samenwerking ligt op het
beschermen van de kernactiviteit van de marktleider, om zo in de toekomst zijn
concurrentiepositie veilig te stellen defensieve strategie.
Handhaven: als de activiteit van de onderneming niet tot haar kernactiviteiten behoort, maar
de onderneming daar wel marktleider in is defensieve strategie.
Achterstand inhalen: wanneer niet het verdedigen van de kernactiviteit, maar juist het
versterken van haar concurrentiepositie het doel is offensieve strategie.
Herstructureren: hiermee wordt aangegeven dat de onderneming in bepaalde activiteiten
volger is en geen leidende positie inneemt op de markt offensieve strategie.
De redenen voor het opbouwen van een samenwerkingsverband kunnen velerlei zijn.
Samengevat in drie groepen:
o Kostengerichte samenwerking
Besparen op kosten is het hoofddoel van de samenwerking. Dit soort samenwerkingen
heeft vooral betrekking op de werkzaamheden in de onderneming.
o Positioneringsgerichte samenwerking
Hierbij gaat het vooral om uitbreiding van bestaande markten of het aanboren van
nieuwe markten en het realiseren van een bepaalde positionering op markten.
o Op leren gerichte samenwerking
Hoofddoel is van elkaars capaciteiten en deskundigheid leren.
Kritische succesfactoren die spelen bij het aangaan van een samenwerkingsverband:
o Cultuurverschillen zullen weloverwogen aangepakt moeten worden.
o Kies het samenwerkingsverband dat de beste ‘’fit’’ geeft.
o Indrukwekkende papieren voordelen worden zelfden gerealiseerd.
Er kan bij de succesfactoren een onderscheid gemaakt worden tussen strategie, organisatie en
het dagelijkse werk.
1. Strategie
- De samenwerkende ondernemingen kennen elkaars motieven en delen een
gezamenlijke ambitie.
- De samenwerking voegt waarde toe voor de samenwerkende ondernemingen.
- De samenwerkende ondernemingen investeren in een gezamenlijke identiteit en een
duidelijk imago.
2. Organisatie
- De samenwerking is voor de samenwerkende organisaties transparant.
- Verantwoordelijkheden zijn goed afgesproken.
- Bij gedeeld leiderschap worden elkaars aanvullende leiderschapskwaliteiten benut.
- Verschillen en/of conflicten tussen de samenwerkende ondernemingen vormen een
bron van inspiratie en leren.
- Er zijn praktische werkafspraken over communicatie en dagelijkse samenwerking.
3. Dagelijks werk
- De samenwerkende ondernemingen investeren in elkaar.
- Het vertrouwen groeit en wordt expliciet onderhouden.
- Er is respect voor besluitvormingsprocessen bij de samenwerkende ondernemingen en
bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn geregeld.
- Van en met elkaar leren is een onlosmakelijk onderdeel van de samenwerking.
- Flexibiliteit en creativiteit zijn belangrijk.
Concurrentievermogen: de kracht van een organisatie om vaardigheden te ontwikkelen, die de
basis vormen voor de ontwikkeling van nieuwe generaties producten.
, Drie bouwstenen van samenwerkingsvaardig organiseren:
o Ontwikkel een heldere samenwerkingsstrategie.
o Ontwikkel effectieve samenwerkingsrelaties.
o Ontwikkel een organisatie die op samenwerking is ingesteld.
Redenen voor samenwerkingsverbanden tussen concurrenten:
o Een zelfstandige productontwikkeling is onbetaalbaar.
o Een penetratie op nieuwe (onbekende) markten wordt onmogelijk.
o De productie-efficiency wordt vergroot en de kwaliteitsbewaking wordt verbeterd.
Samenwerking tussen concurrenten biedt kans van slagen als de volgende vier vragen van
toepassing zijn:
1. Zijn de strategieën complementair?
2. Is de samenwerking voor beide partijen van levensbelang?
3. Worden beide partners door de samenwerking afhankelijk van elkaar?
4. Kunnen beide partijen dankzij de samenwerking groeien?
Samenwerkingsverbanden tussen niet-concurrenten:
o Samenwerking in de detailhandel
- Inkoopcombinatie: van oudsher een combinatie waarbij detaillisten uit eenzelfde
branche zich hebben aangesloten om door samenbundeling een aantal voordelen te
krijgen.
- Vrijwillig filiaalbedrijf: hieronder wordt verstaan een onder een eenheidsnaam
werkende centraal geleide organisatie bestaande uit een of meer gelijksoortige
groothandelsondernemingen en een in de regel groot aantal gelijksoortige
detailhandelsondernemingen, waarbij eigendom en exploitatie in handen van de
afzonderlijke deelnemers blijven.
- Franchising: de franchisenemer is strikt gebonden aan uniforme richtlijnen die
betrekking hebben op winkelinrichting, inkoop, verkoopbevordering en marketing,
prijspolitiek en assortimentspolitiek.
Voordelen franchisenemer Voordelen franchisegever
Gebruikmaken imago Weinig eigen investeringen
Gebruik diensten franchisegever Hoge motivatie franchisenemer doordat het
zelfstandige ondernemers zijn
Minder risico succesvolle formule is
bewezen
Legt zich toe op bepaalde functie: de verkoop
o Publiek private samenwerking
Op tal van gebieden zien we samenwerkingsverbanden tussen overheid en bedrijfsleven:
stedelijke vernieuwing, infrastructuur, milieu en onderwijs.
De twee belangrijkste motieven:
- Financieel-economisch en maatschappelijk verantwoord overheid beschikt over
beperkte financiële middelen en personele bezetting voor de realisatie van veel
projecten. Het bedrijfsleven heeft belangstelling voor renderende beleggingsprojecten.
- Maatschappelijk rendement
Projecten gaan sneller en tegen een hogere kwaliteit.
o Uitbesteden
Een vorm van samenwerking tussen organisaties. Met de toenemende schaalvergroting
bezinnen steeds meer organisaties zich op hun kerntaken bepaalde activiteiten
worden afgestoten en andere worden uitbesteed aan verschillende organisaties veel
indirecte kosten worden veroorzaakt.
Motieven voor uitbesteden:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annebloem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
