Introductie
Het beeld van de Hollandse 17e-eeuwse schilderkunst is reeds vele malen vakkundig geschetst. Maar juist op het gebied van de geschiedenis van de receptie en het verzamelen van de kunst van de Gouden Eeuw is in de afgelopen twee decennia een schat aan nieuw onderzoeksmateriaal gepublicee...
INLEIDING REMBRANDT IN PERSPECTIEF
- In De Nederlandsche Spectator (1897) doet verzamelaar en kunstgeleerde Abraham Bredius verslag
van zijn speurtocht naar Rembrandts in Polen, Galicië en Rusland
→ Wilhelm Bode (directeurs van de Gemäldegalerie in Berlijn) had Bredius gevraagd bij Tarnowski
langs te gaan, omdat hij graag wilde weten of diens Rembrandt, De Poolse Ruiter, echt was
- Bode werkte toen aan Rembrandt: beschreibendes Verzeichniss seiner Gemälde en overwoog of hij
dit schilderij moest opnemen
- Bredius was op dat moment directeur van het Mauritshuis
- slechts enkele seconden had hij nodig om het werk als een werk van de Meester te herkennen
- geen spoort van twijfel: Bredius schrijft met een onwrikbaar vertrouwen in de onfeilbaarheid van het
eigen oordeel en met het gezag van de door vakgenoten erkende connaisseur
- nog voordat hij Sint-Petersburg bereikte, had hij 7 onbekende Rembrandts ontdekt
- In vergelijking met Bredius zijn de leden van het Rembrandt Research Project deskundige twijfelaars
→ in 1968 startte een onderzoeksteam met wat de definitieve inventarisatie van Rembrandts
schilderkunstig oeuvre moest worden: het Rembrandt Research Project.
→ vanaf 1982 zijn 5 van de in totaal 6 delen van A Corpus of Rembrandt paintings verschenen
→ vertrouwde Bredius nog op zijn kennersoog, de leden van het RRP baseren hun oordeel mede op de
uitkomsten van materieel-technisch onderzoek: verkregen dankzij de lenzen van microscoop en
infraroodcamera en met verscheidene andere middelen
- Opname in het corpus biedt overigens geen blijvende garantie van authenticiteit
- er bestaat inderdaad wel een kern van werken waarvan de eigenhandigheid onbetwist is
Voorbeeld: De Nachtwacht en De Staalmeesters
- maar er is echter ook een grote groep twijfelgevallen waarvan de af- of toeschrijvingen kan worden
herzien op basis van nieuwe gegevens of vanwege een nieuwe visie op authenticiteit (doordat de
criteria waarmee die wordt vastgesteld zijn gewijzigd)
Voorbeeld: ook de authenticiteit van De Poolse Ruiter is door het RRP in twijfel getrokken
- de naam van Rembrandts leerling Willem Drost dook op als maker
- het doek wordt nu wel weer als een werk van de Meester beschouwd, ten minste grotendeels
- enkele delen worden voor Rembrandt als te zwak beschouwd in de uitvoering en vormbehandeling
- maar andere delen (en die geven de doorslag) kunnen gezien de stijl en kwaliteit van uitvoering
volgens deskundigen niet anders dan van de hand van Rembrandt zijn
- Bredius oeuvrecatalogus Rembrandt: schilderijen telde maar liefst 611 nummers
- Op gezag van de enig overgeblevene van de leden van het RRP, Ernst van de Wetering, is het
schilderkunstige oeuvre van Rembrandt op dit moment vastgesteld op 325
- Debatten over de authenticiteit worden op het scherp van de snede gevoerd
→ niet verbazingwekkend: er zijn grote belangen mee gemoeid
- het heeft nogal wat gevolgen voor een museum wanneer een publiekslieveling niet langer van
Rembrandt blijkt te zijn
- maar niet alleen de emotionele waarde is in het geding, ook de financiële waarde daalt drastische bij
een afschrijving: een schilderij ‘uit de omgeving van Rembrandt’ is bij verkoop grofweg 1/20ste van het
bedrag waard dat een ‘echte’ Rembrandt zou opbrengen
- een toeschrijving levert daarentegen alleen maar voordelen op
- ook de reputatie van onderzoekers staat op het spel: een vergissing of onzorgvuldigheid wordt niet
snel vergeten
- In deel 1 van deze cursus wordt een antwoord gegeven op vragen als:
- waarop berust en berustte de reputatie van Rembrandt?
- welke kwaliteiten worden en werden naar voren gehaald en gewaardeerd? En om welke redenen?
→ het wordt duidelijk dat Rembrandt vrijwel continu op belangstelling van verzamelaars en kenners
mocht rekenen, ook toen de kwaliteit van een kunstwerk werd getoetst aan de classicistische normen
(waaraan zijn werk niet voldeed), al was het alleen maar op een of twee aspecten van zijn werk,
bijvoorbeeld het kleurgebruik en het chiaroscuro (een methode om een vorm voornamelijk aan te
geven door het gebruik van licht en schaduw) → daarin blonk hij steevast uit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lze. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
