Moderne onmiddellijkheid, onmiddellijkheid ‘light’
J.S. Nan
Strafblad 2015
In het huidige systeem is het ter zitting horen van getuigen een uitzondering. In de nieuwe plannen
voor een modernisering van het WvSv wordt de praktijk op dat punt geïncorporeerd en uitgebouwd.
Alle onderzoeksafdelingen dienen zoveel mogelijk in het voorbereidend onderzoek te worden
verricht, zodat de zaak efficiënt ter zitting kan worden afgedaan zonder dat getuigen daar nog
moeten worden gehoord. Deze plannen strijden met de uitgangspunten van het EHRM end e
gedachten achter het onmiddellijkheidsbeginsel. Dat beginsel verdient een herwaardering.
1 Inleiding
De huidige plannen van Modernisering WvSv – en de daaraan voorafgaande onderzoeksproject
Strafvordering 2001 – betekenen min of meer een doodsteek van het onmiddellijkheidsbeginsel t.a.v.
het horen van getuigen ter zitting. Er wordt namelijk gefocust op zuinigheid en efficiëntie. Volgens
Nan begint dit te knellen en staren de beleidsmaker zich blind op het zo snel en zo goedkoop
mogelijk afhandelen van zaken zonder dat dit veel (kostbare) zittingstijd kost.
2 Onmiddellijkheid ‘light’
De Hoge Raad erkent het onmiddellijkheidsbeginsel en stelt dat dit deel uitmaakt van ons positieve
strafprocesrecht. De invulling hiervan is echter summier.
Het bruikbare (getuigen)bewijs hoeft niet eerst ter zitting geproduceerd te worden. Het is voldoende
dat conform art. 301 Sv al het vergaarde bewijs dat de zittingsrechter relevant acht voor zijn
beslissing, op de zitting ter sprake wordt gebracht en daarover discussie kan ontstaan. Daarmee is
aan de verplichting van art. 338 Sv voldaan.
De beperkte waarde van het onmiddellijkheidsbeginsel komt ook terug in de rechtspraak van de HR.
Een buiten de zitting afgelegde verklaring kan nog steeds als snel voor het bewijs worden gebezigd,
zeker als de verdediging die getuige op enig moment heeft kunnen ondervragen. De praktijk is dat
het horen van getuigen ter zitting nog steeds een uitzondering is en waar de verdediging
gemotiveerd om moet verzoeken.
Op deze ontwikkeling is steeds kritiek gespuid, waarbij voor een ruimere, materiele opvatting van het
onmiddellijkheidsbeginsel wordt gepleit. In het onmiddellijkheidsbeginsel in ruime zin opgevat,
komen diverse beginselen en uitgangspunten samen of hangen daarmee samen. Het is dan een
beginsel dat voorschrijft dat de rechter alleen het directe – dus authentieke – bewijsmateriaal mag
bezigen dat op de zitting in zijn aanwezigheid is geproduceerd. Een en ander geschiedt mondeling en
in de openbaarheid.
Het onmiddellijkheidsbeginsel in ruime zin bepaalt ook de structuur van ons strafproces, waarbij het
voorbereidend onderzoek niet anders dan een bescheiden prelude kan zijn op het onderzoek ter
terechtzitting, waarop alles moet gebeuren. Deze gedachten komen ook terug in de rechtspraak van
het EHRM.
Duidelijk is echter dat het onmiddellijkheidsbeginsel in ruimte vorm nooit heeft gegolden in de
heersende NL leer en praktijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Laura_vd_H. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.90. You're not tied to anything after your purchase.